Postanowienie z dnia 1970-08-26 sygn. I CZ 84/70

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CZ 84/70

Postanowienie z dnia 26 sierpnia 1970 r.

Uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1960 r. - głosząca, że osoba pełnoletnia nie ubezwłasnowolniona ma pełną zdolność procesową, choćby nawet była chora psychicznie (I CO 25/60 - OSN z 1961 r. z. II, poz. 32) - zachowała aktualność pod rządem obowiązującego obecnie kodeksu postępowania cywilnego.

Przewodniczący: sędzia W. Kuryłowicz. Sędziowie: S. Gross (sprawozdawca), Z. Masłowski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Stefana G. przeciwko Irenie G. o unieważnienie małżeństwa, na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu z dnia 23 kwietnia 1970 r.,

zaskarżone postanowienie uchylił.

Uzasadnienie

Zażalenie jest usprawiedliwione.

Przyjęcie przez Sąd Wojewódzki choroby psychicznej pozwanej za podstawę utraty przez nią zdolności procesowej i zawieszenie z tego powodu postępowania nastąpiło z naruszeniem art. 174 § 1 w związku z art. 65 § 1 k.p.c.

Jak to już wyjaśniono w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1960 roku I C 26/60 (OSN 1961, z. II, poz. 32), osoba pełnoletnia nie ubezwłasnowolniona ma pełną zdolność procesową, choćby nawet była chora psychicznie. Stwierdzenie to, dokonane pod rządem poprzednio obowiązującego kodeksu postępowania cywilnego, nie straciło aktualności, gdyż obecny k.p.c. nie tylko żadnej zmiany w tym zakresie nie wprowadził, lecz jeszcze wyraźniej podkreślił tę zasadę, stanowiąc w art. 65 § 1, że osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych mają też zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową).

Pełną zaś zdolność do czynności prawnych nabywa w myśl art. 11 k.c. każda osoba fizyczna z chwilą osiągnięcia pełnoletności i zachowuje ją do czasu swej śmierci (uznania za zmarłego, stwierdzenia zgonu). Może ją przy tym stracić jedynie w razie ubezwłasnowolnienia całkowitego na podstawie art. 13 k.c. bądź też może być w niej ograniczona z powodu ubezwłasnowolnienia częściowego w myśl art. 15 k.c.

Nadmienić przy tym należy, że Sąd Wojewódzki w sposób oczywiście błędny rozumie powołaną przez siebie uwagę M. Lisiewskiego zamieszczoną pod art. 65 w Komentarzu do k.p.c. (WPr. 1969), gdyż - wbrew poglądowi zaskarżonego postanowienia - w uwadze tej wyrażona została myśl, że samo istnienie przesłanek do ubezwłasnowolnienia nie wpływa na zdolność procesową osoby fizycznej, dopóki nie zostało wydane orzeczenie o jej ubezwłasnowolnieniu.

W tym stanie rzeczy ustalenie przez Sąd Wojewódzki choroby psychicznej powódki, oczywiście przedwczesne i nieprawidłowe ze względu na ograniczoność materiału (akta ZUS-u), na którym zostało oparte, nie dawało również podstaw do zawieszenia postępowania z powodu rzekomej utraty zdolności procesowej pozwanej. W tym stanie rzeczy, na mocy art. 390 § 1 w związku z art. 397 § 2 k.p.c., należało orzec jak w sentencji.

OSNC 1971 r., Nr 5, poz. 90