Wyrok z dnia 1970-07-09 sygn. III PRN 39/70

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III PRN 39/70

Wyrok z dnia 9 lipca 1970 r.

Określenie wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia stanowi istotny atrybut sądu merytorycznie rozstrzygającego sprawę w I instancji, sąd rewizyjny (apelacyjny) zaś może je korygować wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy mających na to wpływ jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie.

Przewodniczący: sędzia K. Marowski. Sędziowie: M. Piekarski, W. Formański (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Edwarda M. przeciwko Zakładom Kamienia Budowlanego w S. o odszkodowanie, na skutek rewizji nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego PRL od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Kielcach - Ośrodek w Radomiu z dnia 9 kwietnia 1969 r.,

uchylił zaskarżony wyrok w części obniżającej zadośćuczynienie o 10.000 zł i w tym zakresie oddalił rewizję pozwanych Zakładów.

Uzasadnienie

Powód domagał się zasądzenia od pozwanych 30.000 zł zadośćuczynienia oraz 7.286 zł tytułem wyrównania otrzymanych w czasie choroby zasiłków do wysokości przeciętnych poprzednich zarobków.

Powód twierdził, że w latach 1945-1962 pracował w pozwanych Zakładach jako kamieniarz w warunkach nadmiernego zapylenia pyłami krzemionki na skutek nieprzestrzegania obowiązujących zasad i przepisów bhp, w wyniku czego z winy przedsiębiorstwa zachorował na krzemo-gruźlicę i utracił zdolność do pracy, uzyskując w 1962 r. rentę inwalidzką III grupy.

Sąd Powiatowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu i ustalił ponadto odpowiedzialność Zakładów za szkody mogące dla powoda wyniknąć w przyszłości w następstwie choroby zawodowej.

Na skutek rewizji pozwanych Zakładów Sąd Wojewódzki zmienił zaskarżony wyrok m.in. w ten sposób, że obniżył zasądzone zadośćuczynienie z 30.000 zł do 20.000 zł.

Sąd Wojewódzki w uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia stwierdził, że "stosownym zadośćuczynieniem w rozumieniu art. 165 § 1 k.z. jest kwota 20.000 zł, gdyż zadośćuczynienie w tej wysokości jest adekwatne do cierpień odczuwanych przez powoda, a jednocześnie przedstawia dla niego odczuwalną wartość ekonomiczną".

Prokurator Generalny PRL w rewizji nadzwyczajnej, wniesionej po upływie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku Sądu Wojewódzkiego, zarzucił powyższemu wyrokowi w części zmieniającej wyrok Sądu Powiatowego w zakresie zadośćuczynienia i oddalającej powództwo rażące naruszenie prawa, w szczególności artykułu 165 § 1 k.z. w związku z art. 24 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. (Dz. U. z 1958 r. Nr 23, poz. 97) o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich, rodzin oraz naruszenie interesu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i na podstawie art. 422 § 1 k.p.c. wniósł o uchylenie wymienionego wyroku Sądu Wojewódzkiego w zaskarżonej części i oddalenie rewizji pozwanych Zakładów w tym zakresie od wyroku Sądu Powiatowego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, wedle którego korygowanie przez sąd rewizyjny wysokości zasądzonego przez sąd meriti odszkodowania należnego z tytułu zadośćuczynienia za szkodę wyrządzoną rozstrojem zdrowia uzasadnione jest wówczas, gdy odszkodowanie tego rodzaju, przy uwzględnieniu wszystkich mających na to wpływ okoliczności sprawy, jest niewspółmiernie nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie.

Brak jednolitych, niezmiennych i porównywalnych kryteriów, jakimi sądy powinny się kierować, przyznając tego rodzaju odszkodowania, nakazuje uznać, że przy zastosowaniu ogólnej zasady miarkowania tego rodzaju odszkodowań określenie ich wysokości stanowi istotny atrybut sądu merytorycznie rozstrzygającego sprawę w pierwszej instancji. Przed tym bowiem sądem odbywa się w zasadzie postępowanie dowodowe. Może więc on dokonać wszechstronnej oceny podstaw określenia wysokości odszkodowania przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy mających wpływ na oznaczenie należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia w związku ze szkodą tak niewymierną, jaką jest rozstrój zdrowia, cierpienia z nim związane i dalsze ewentualne skutki, sięgające również sfery doznań psychicznych poszkodowanego.

W okolicznościach sprawy brak było podstaw do uznania, że kwota 30.000 zł stanowi dla powoda nadmierne zadośćuczynienie. Była ona stosowna, gdyż 36-letni powód w okresie pełnej aktywności życiowej stał się na skutek choroby częściowo niezdolnym do pracy i ze względu na charakter choroby nie ma już szans całkowitego powrotu do zdrowia, wystąpienie zaś u niego gruźlicy na tle zmian krzemiczych w płucach wskazuje - w świetle aktualnego stanu wiedzy lekarskiej - z dużym prawdopodobieństwem na możliwość dalszego stałego pogarszania się stanu zdrowia powoda i związanych z tym dolegliwości.

Niewadliwie zatem Sąd Powiatowy, powołując się na przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o świadczeniach pieniężnych przysługujących w razie wypadków przy pracy i przepisy wykonawcze do tej ustawy, stwierdził, że dochodzona przez powoda kwota nie jest wygórowana, gdyż przepisy te, mimo że normują wysokość innych świadczeń odszkodowawczych, taką właśnie kwotę odszkodowania przewidują w sytuacji, w jakiej na skutek choroby zawodowej znalazł się powód.

Sąd Wojewódzki przekroczył więc swe uprawnienia kontrolne i z rażącym naruszeniem art. 165 § 1 k.z. obniżył bezpodstawnie odszkodowanie należne powodowi od pozwanych Zakładów w związku z nieodwracalnym rozstrojem jego zdrowia.

Z tych przyczyn wyrok Sądu Wojewódzkiego narusza interes Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej związany ze szczególną ochroną uprawnień pracowniczych, wyrażającą się w zagwarantowaniu wyrównania szkód wywołanych naruszeniem przez zakład pracy obowiązków wynikających z przepisów o ochronie życia i zdrowia pracowników.

Z tych względów zaskarżony wyrok należało uchylić i uznając za uzasadnione zarzuty rewizji nadzwyczajnej, oddalić rewizję pozwanych Zakładów od wyroku Sądu Powiatowego w tym względzie, zarządzając zarazem pobranie od tychże Zakładów 510 zł tytułem wpisu od rewizji nadzwyczajnej.

OSNC 1971 r., Nr 3, poz. 53