Postanowienie z dnia 1969-02-21 sygn. I CZ 5/69

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CZ 5/69

Postanowienie z dnia 21 lutego 1969 r.

W postępowaniu nakazowym żądana w pozwie suma z tytułu kosztu blankietu wekslowego (opłata skarbowa) jest - podobnie jak żądana suma z tytułu wierzytelności wekslowej - roszczeniem głównym i dlatego wchodzi ona do wartości przedmiotu sporu według zasady przewidzianej w art. 21 k.p.c.

Przewodniczący: sędzia S. Gross. Sędziowie: J. Przybylski, T. Bukowski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w K. pow. W. przeciwko Stefanowi N. o zapłatę, na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 11 listopada 1968 r.,

oddalił zażalenie.

Uzasadnienie

W pozwie skierowanym do Sądu Powiatowego w Świnoujściu powodowa Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska", żądała wydania nakazu zapłaty tej treści, że pozwany ma jej zapłacić kwotę 100.000 zł z odsetkami zgodnie z jego zobowiązaniem wekslowym oraz koszty procesu według norm przepisanych, a nadto kwotę 1.000 zł tytułem uiszczonej przez powódkę opłaty skarbowej od weksla.

Sąd Powiatowy nakazał pozwanemu, aby zapłacił powódce kwotę 100.000 zł z 8% od 12.XI.1960 r. oraz tytułem kosztów procesu kwotę 3.726,50 zł.

Po wniesieniu przez pozwanego zarzutów od tego nakazu Sąd Powiatowy postanowieniem z dnia 2.III.1968 r. przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu w Szczecinie przyjmując, że wartość przedmiotu sporu wynosi 101.000 złotych.

Sąd Wojewódzki postanowieniem z dnia 11.XI.1968 r. przekazał sprawę z mocy art. 200 § 2 k.p.c. do rozpoznania Sądowi Powiatowemu wychodząc z założenia, że dochodzona kwota 1.000 zł z tytułu uiszczonej przez powódkę opłaty skarbowej nie należy do "kosztów" w rozumieniu art. 20 k.p.c. i dlatego nie wchodzi do wartości przedmiotu sporu.

W terminie tygodniowym od dnia otrzymania tego postanowienia pozwany wniósł do Sądu Wojewódzkiego pismo, w którym domagał się rozpoznania sprawy przez Sąd Wojewódzki, ponieważ w Wydziale Karnym tego Sądu znajdują się dowody zasadności zarzutów pozwanego przeciwko nakazowi.

Pismo to zostało uznane za zażalenie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przepis art. 20 k.p.c. pozwala wliczać do wartości przedmiotu sporu wyłącznie wartość roszczenia głównego. Dochodzone jednocześnie z tym roszczeniem i związane z nim należności z tytułu odsetek, pożytków i kosztów kodeks traktuje jako należności uboczne, a w konsekwencji - nie zalicza ich do wartości przedmiotu sporu. U podstaw tego przepisu leży przeto zasada, że do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się należności, które mają w stosunku do roszczenia głównego charakter akcesoryjny, a więc także i tych, które nie mogą powstać samoistnie, czyli przed powstaniem należności głównej. Do "kosztów" zatem w rozumieniu art. 20 k.p.c. należą tylko koszty procesowe, a spośród dochodzonych obok roszczenia głównego kosztów z dziedziny prawa materialnego - tylko te koszty, które nie mogą powstać samoistnie.

Dochodzone natomiast przez powódkę koszty z tytułu opłacenia przez nią blankietu wekslowego mają byt samoistny, a więc nie stanowią accessorium roszczenia głównego. Powstały one bowiem przed powstaniem jej wierzytelności wekslowej w kwocie 100.000 zł (przed podpisaniem weksla przez pozwanego) i mogłyby istnieć nawet wtedy, gdyby wierzytelność wekslowa w ogóle nie powstała, np. gdyby po wykupieniu przez powódkę druku wekslowego pozwany weksla tego potem nie podpisał w charakterze wystawcy.

Wbrew zatem odmiennemu poglądowi Sądu Wojewódzkiego żądana w pozwie suma 1.000 zł z tytułu kosztu blankietu wekslowego jest - podobnie jak żądana suma 100.000 zł z tytułu wierzytelności wekslowej - roszczeniem głównym i dlatego wchodzi ona do wartości przedmiotu sporu według zasady przewidzianej w art. 21 k.p.c.

Sąd Wojewódzki przyjmuje, że Sąd Powiatowy wliczył kwotę 1.000 zł do przyznanych powódce kosztów procesu. Pogląd ten jest dowolny i opiera się na domniemaniu naruszenia przez Sąd Powiatowy zasady art. 98 k.p.c.

Właściwość rzeczowa Sądu Powiatowego w sprawie niniejszej wynika natomiast z przyczyn innych niż te, które przytoczył Sąd Wojewódzki. Nakaz zapłaty bowiem został wydany na kwotę 100.000 zł, a więc w granicach właściwości rzeczowej Sądu Powiatowego. Przedmiotem zaś postępowania wywołanego zgłoszeniem zarzutów przeciwko temu nakazowi jest jedynie słuszność tych zarzutów, co wynika z art. 496 k.p.c.

W tym stanie rzeczy Sąd Powiatowy jest rzeczowo właściwy do rozpoznania sprawy, a zaskarżone postanowienie odpowiada prawu mimo błędnego uzasadnienia, i dlatego należało na zasadzie art. 397 § 2 k.p.c. w związku z art. 387 k.p.c. orzec jak w sentencji.

OSNC 1969 r., Nr 12, poz. 226