Postanowienie z dnia 2012-01-16 sygn. I SA/Gl 873/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Referendarz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach Gabriel Radecki po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 stycznia 2012 r. sprawy ze skargi A S.A. w S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych w kwestii wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym p o s t a n a w i a odmówić przyznania prawa pomocy.

Uzasadnienie

Odpowiadając na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od skargi

w wysokości 990 zł, doręczone w dniu 7 października 2011 r., pełnomocnik skarżącej Spółki, będący radcą prawnym, wniósł – w piśmie z dnia 14 października 2011 r.,

a następnie, na wezwanie, na urzędowym formularzu z dnia 30 listopada 2011 r. –

o przyznanie jej prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. Podkreślił, że skarżąca nie posiada ani w kasie, ani na rachunkach bankowych środków pozwalających jej ponieść te koszty. Podniósł zarazem, iż jej trudna sytuacja była podstawą do wydania w dniu 19 sierpnia 2011 r. decyzji odraczającej jej zapłatę zaległości w podatku od nieruchomości oraz odroczenia

w dniu 30 sierpnia 2011 r. przez B należności wynikających z głównej działalności Spółki, tj. działalności sportowej. Pełnomocnik przedstawił odpisy obu rozstrzygnięć oraz zaświadczenia o pomocy de minimis o wartości

968,87 zł brutto. Według wniosku na jednym rachunku bankowym Spółki posiada kwotę 1,09 zł, zaś saldo drugiego rachunku jest ujemne i zamknęło się kwotą 64 zł,

z kolei wysokość jej kapitału zakładowego wynosi 3.515.800 zł, wartość środków trwałych – 125.951,26 zł, a strata za ostatni rok obrotowy – 2.330.590,58.

Wykonując wezwanie referendarza sądowego do uzupełnienia danych zawartych we wniosku, pełnomocnik skarżącej nadesłał – w formie wydruków

i kserokopii – obszerną dokumentację źródłową obejmującą: wyciąg z jednego

z rachunków bankowych skarżącej dokumentujący bardzo liczne operacje dokonane w okresie od dnia 1 września do dnia 15 grudnia ubiegłego roku (pośród znacznych wpływów na rachunek największe są związane z umową objęcia akcji Spółki przez gminę, w której Spółka funkcjonuje: w dniu 16 września wpłynęła z tego tytułu kwota 200.000 zł, a w dniach 18 i 30 listopada kwoty po 500.000 zł, wyciąg dokumentuje też kilkaset różnych, nierzadko znacznych płatności dokonanych przez Spółkę także w trakcie postępowania w przedmiocie wniosku o przyznanie prawa pomocy, o czym niżej), raportów kasowych za okres od dnia 1 września do dnia 30 listopada 2011 r.

(we wrześniu odnotowano przychody w wysokości 52.920 zł i rozchody w kwocie 32.882,31 zł, w październiku: przychody w kwocie 22.866,01 zł i rozchody w kwocie 39.667,42 zł i w listopadzie: przychody w kwocie 40.800 zł i rozchody w kwocie 42.577, 17 zł), zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego z dnia 30 listopada 2011 r. (kwotę do przekazania z rachunku określono w nim na 147.075,58 zł), zeznania podatkowego skarżącej w podatku dochodowym od osób prawnych za 2010 r. (wykazano w nim przychody w wysokości 1.860.730,43 zł, koszty ich uzyskania w wysokości 3.543.103,25 zł i stratę w wysokości 1.682.372,82 zł), deklaracji dla podatku od towarów i usług za miesiące od września do listopada ubiegłego roku (wykazano w nich kolejno następujące podstawy opodatkowania: 18.142 zł, 42.502 zł i 10.714 zł), listy płac i "wypłat z umów cywilnoprawnych" za okres od września do grudnia 2011 r., obejmujące należności wypłacane kilkudziesięciu osobom oraz sprawozdanie finansowe skarżącej za 2010 r. (uwagę zwracają przede wszystkim: wysoka strata netto w kwocie 2.330.990,58 zł, znaczna suma zobowiązań, 2.879.036,97 zł, przewyższająca kapitał podstawowy wynoszący 2.335.800 zł, niewielka wartość aktywów trwałych zamykająca się kwotą

151.955,39 zł, znaczne koszty działalności operacyjnej sięgające kwoty

3.540.508,11 zł, w tym 2.077.690,64 zł na wynagrodzenia. Niemniej zarząd Spółki

z optymizmem postrzegał w sprawozdaniu jej perspektywy, upatrując poprawy

w realizacji planu naprawczego oraz w umowie dotyczącej emisji nowych akcji niedawno zawartej z gminą, w której Spółka ma siedzibę, będącą już jednym z jej akcjonariuszy. Biegły rewident nie podzielił tego optymizmu w swojej opinii).

Skarżąca stoi przed koniecznością poniesienia kosztów sądowych w kilku innych sprawach toczących się przed Sądem, w których również złożyła wnioski

o przyznanie prawa pomocy. Wnioski te rozpoznawane są jednocześnie; wysokość wpisów od skarg we wszystkich sprawach wynosi łącznie 4.516 zł.

Mając na uwadze powyższe, zważono, co następuje:

Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej "P.p.s.a.") przyznanie osobie prawnej prawa pomocy w zakresie częściowym – czyli w myśl art. 245 § 3 P.p.s.a. obejmującym m. in. zwolnienie od kosztów sądowych – następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie ma dostatecznych środków na pokrycie pełnych kosztów postępowania. Z treści przytoczonej regulacji wynika, że rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku o prawa pomocy złożonego przez osobę prawną, inaczej niż jest to w przypadku wniosku osoby fizycznej, ma charakter uznaniowy (zob. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 stycznia 2011 r., sygn. akt II GZ 371/10, LEX nr 743162). W orzecznictwie podnosi się, że uwzględnienie takiego wniosku pozostaje fakultatywne nawet wówczas, gdy spełnione są przesłanki określone w art. 246 § 2 P.p.s.a. (postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 24 sierpnia 2009 r., sygn. akt I SA/Gl 367/09, LEX nr 653888). W myśl rozpatrywanego przepisu prawo pomocy bowiem może, a nie musi, być przyznane, gdy "zachodzi taka potrzeba

w świetle zapewnienia stronie realizacji zasady prawa do sądu" (zob. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 11 marca 2010 r., sygn. akt I SA/Ol 21/10, LEX nr 784373).

Odnosząc te uwagi do rozpatrywanej sprawy, stwierdzić trzeba, że nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia wniosku skarżącej. Konkluzja taka nasuwa się w wyniku analizy obszernej dokumentacji przedstawionej przez pełnomocnika, który generalnie z należytą starannością wykonał wezwanie referendarza sądowego, aczkolwiek pominął całkowicie np. wyciąg z drugiego wymienionego we wniosku rachunku bankowego posiadanego przez Spółkę, chociaż wspomnianym wezwaniem zwrócono się wyraźnie o nadesłanie wyciągów ze wszystkich rachunków. Niemniej treść tego obszernego wyciągu, który dostarczono, stanowi wystarczający i zarazem przesądzający argument nie pozwalający przyznać skarżącej prawa pomocy w tym

i w pozostałych toczących się równolegle postępowaniach. Z wyciągu wynika bowiem, że dysponuje ona w bieżącej działalności środkami pieniężnymi, które wielokrotnie, wprost nieporównywalnie przewyższają koszty sądowe nie tylko

w niniejszej sprawie, ale we wszystkich jej sprawach łącznie. Co więcej, Spółka obracała takimi kwotami również w okresie następującym po doręczeniu jej wezwania do uiszczenia wpisu od skargi, czyli po dniu 7 października 2011 r.,

a także po złożeniu wniosku o przyznanie prawa pomocy, w którym podnosiła brak środków na poniesienie kosztów sądowych. Tytułem przykładu można wskazać, że tylko w dniu 13 października 2011 r., a więc gdy nie upłynął jeszcze termin do wykonania tego wezwania, suma uznań na jej rachunku bankowym wyniosła

5.535 zł, zaś obciążeń – 5.544,86 zł. Z kolei w dniu 17 października 2011 r., tj. zaledwie 3 dni po dacie sporządzenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, suma uznań sięgnęła kwoty 50.000 zł, a obciążeń – 23.705,05 zł, w wyniku czego saldo końcowe rachunku zamknęło się kwotą 26.294,95 zł, stanowiącą równowartość nieomal sześciokrotności sumy wpisów należnych we wszystkich sprawach skarżącej. Ta dysproporcja była wręcz rażąca w dniu 30 listopada 2011 r., kiedy pełnomocnik podtrzymał swoje stanowisko w urzędowym formularzu wniosku

o przyznanie prawa pomocy. Otóż w tym dniu odnotowano sumę uznań w kwocie 500.000 zł i sumę obciążeń w kwocie 304.944 zł., co dało saldo końcowe rachunku

w kwocie 195.096 zł. Tego rodzaju przykłady można by mnożyć, lecz jednak już jedynie te przytoczone całkowicie podważają twierdzenia pełnomocnika, które nie znajdują jakiegokolwiek potwierdzenia w treści rozpatrywanego dokumentu.

Nie może mieć przy tym znaczenia, że w dniu 30 listopada 2011 r. wystawiono zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego. Środki, które posiadała skarżąca po dokonaniu licznych operacji w dniu następnym przewyższały wszak kwotę, jaka według zawiadomienia miała być przekazana z rachunku, o 48.020,42 zł (różnica kwoty 195.096 zł, tj. salda z dnia 1 grudnia 2011 r., oraz kwoty do przekazania

w wysokości 147.075,58 zł). Poza tym nie można tracić z pola widzenia, że wspomniane zajęcie zostało dokonane nieomal dwa miesiące po doręczeniu wezwania do uiszczenia wpisu od skargi, kiedy Spółka w sposób nieomal nieodczuwalny mogła tę opłatę uregulować, lecz nie uczyniła tego, preferując różne zobowiązania prywatnoprawne, często niewspółmiernie wyższe. Prezentując taką postawę, wnioskodawczyni nie może skutecznie powoływać się obecnie na zajęcie powstałe na długo po tym, jak powinna poczuwać się do obowiązku pokrycia kosztów sądowych, zwłaszcza po doręczeniu wezwania wystosowanego w tym przedmiocie. W tym kontekście przywołać wypada pogląd wyrażony w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 maja 2011 r., sygn. akt I FZ 130/11 (LEX nr 795256). Zgodnie z nim wyjątkowość instytucji prawa pomocy, powodującej, że koszty wszczętego postępowania sądowoadministracyjnego pokrywa Skarb Państwa, a zatem ogół obywateli, nie pozwala na zaakceptowanie dawania priorytetu regulowaniu przez osobę zainteresowaną tym postępowaniem zobowiązań prywatnoprawnych ponad daniny publiczne (a do nich należy zaliczyć koszty sądowe) związane z tym postępowaniem sądowym.

Odnotowania wymaga również fakt, że pełnomocnik nie nadesłał wyciągu

z drugiego wskazanego we wniosku rachunku bankowego, na którym zresztą miał mieć nieznacznie wyższe saldo, oraz że prawidłowość podobną, jak ta opisana wyżej, można zaobserwować analizując raporty kasowe, dokumentujące obrót gotówkowy. Otóż przykładowo w dniu 5 listopada 2011 r. zapłacono rachunek za sędziowanie meczu w wysokości 3.085 zł, a w dniu 18 listopada 2011 r. wypłacono

w gotówce premie związane z rozegranym meczem w łącznej wysokości 12.000 zł.

Dotychczasowe spostrzeżenia nie pozwalają uznać, że Spółka wykazała, iż nie ma dostatecznych środków na pokrycie pełnych kosztów postępowania, a tym samym przyznać jej prawo pomocy we wnioskowanym zakresie.

Dalsze znaczenie ma dokumentacja rachunkowa i podatkowa obrazująca sytuację skarżącej na koniec roku 2010. Dokumenty te, w przeciwieństwie do wyciągu z rachunku bankowego i raportów kasowych czy deklaracji dla podatku od towarów i usług za ostatnie miesiące, nie dostarczają danych na temat bieżącej sytuacji Spółki. Utraciły one zresztą swoją aktualność wskutek podjętych w ubiegłym roku działań restrukturyzacyjnych oraz pozyskania nowego kapitału w konsekwencji umowy o objęcie nowych akcji, zgodnie z zapowiedziami zawartymi w sprawozdaniu finansowym za 2010 r. Pozytywny skutek dofinansowania Spółki w związku z tym ostatnim wydarzeniem jest wyraźnie dostrzegalny w wyciągu z rachunku bankowego, a wpływy dokonane przez obejmującego akcje wydatnie powiększyły jej możliwości płatnicze.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe uwagi, na podstawie art. 246

§ 2 pkt 2 w związku z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a., orzeczono jak w sentencji.