Postanowienie z dnia 2012-05-24 sygn. I OW 49/12

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Janina Antosiewicz (spr.) Sędziowie NSA Joanna Banasiewicz NSA Joanna Runge-Lissowska Protokolant specjalista Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Wójta Gminy Nowe Piekuty o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Wójtem Gminy Nowe Piekuty a Prezydentem Miasta Białegostoku w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku J. Z. o umieszczenie w domu pomocy społecznej postanawia wskazać Wójta Gminy Nowe Piekuty jako organ właściwy do rozpoznania wniosku J. Z.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 16 stycznia 2012 r. Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowych Piekutach działający z upoważnienia Wójta Gminy Nowe Piekuty wystąpił o rozstrzygniecie sporu o właściwość pomiędzy tym organem a Prezydentem Miasta Białegostoku o to, który z tych organów jest właściwy do załatwienia wniosku o umieszczenie K. U. w domu pomocy społecznej.

W uzasadnieniu wniosku organ powołał się na wniosek J. Z. – kuratora częściowo ubezwłasnowolnionego brata K. U. zamieszkałego K. gm. Nowe Piekuty o umieszczenie jej brata w domu pomocy społecznej.

Na żądanie organu J. Z. złożyła oświadczenie, że miejscem jej zamieszkania i zameldowania jest Białystok ul. L., gdzie przebywa z zamiarem stałego pobytu wraz z rodziną.

Na powyższej podstawie opierając się nadto o przepis art. 27 Kodeksu cywilnego Wójt Gminy przesłał podanie do Prezydenta Miasta w Białymstoku, jako organu właściwego według miejsca zamieszkania opiekuna. W dniu 13 stycznia 2012 r. MOPR w Białymstoku zwrócił otrzymane dokumenty uznając, że nie jest organem właściwym.

Wójt Gminy Nowe Piekuty powołując się na przepis art. 101 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wywodzi, że właściwość gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Posługując się przepisem art. 25 k.c. przez miejsce zamieszkania osoby fizycznej rozumie się miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Jednak tak określone miejsce zamieszkania dotyczy osoby fizycznej mającej pełną zdolność do czynności prawnych, bowiem jeżeli idzie o osoby ograniczone do tej zdolności lub jej nie posiadające Kodeks cywilny dla takich osób wskazuje inne miejsce zamieszkania. Z art. 27 wynika, że miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką jest miejsce zamieszkania opiekuna. W tej sprawie skierowanie do domu pomocy społecznej dotyczy K. U., jednak w jego imieniu – gdyż jest osobą ubezwłasnowolnioną częściowo – działa opiekun prawny siostra J. Z.. To ona po uzyskaniu zezwolenia sądu wystąpiła z wnioskiem o skierowanie do domu pomocy społecznej, gdyż K. U. takich czynności nie może wykonywać.

W związku z powyższym, pomimo że skierowanie dotyczy osoby pozostającej pod opieką zdolność do czynności posiada opiekun takiej osoby i wg jego miejsca zamieszkania ustala się właściwość miejscową do załatwienia sprawy. J. Z. zamieszkuje z zamiarem stałego pobytu w Białymstoku przy ul. L., tam też jest zameldowana na pobyt stały i dlatego zdaniem Wójta organem właściwym do załatwienia podania o umieszczenie K. U. w domu pomocy społecznej powinien być Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Białymstoku.

Organ powołuje się na postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Postanowienie z dnia 30 października 2007 r. I O W 75/07, w którym przyjęto podobne stanowisko.

W odpowiedzi na wniosek MOPR w Białymstoku wniósł o uznanie za właściwy organu wg miejsca zamieszkania K. U.. Przepis art. 27 k.c., na który powołuje się Wójt Gminy Nowe Piekuty, dotyczy miejsca zamieszkania osób pozostających pod opieką, a więc małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych, dla których ustanawia się opiekę. Zasada ta nie ma zastosowania do osób częściowo ubezwłasnowolnionych, dla których ustanawia się kuratora. Miejsce zamieszkania takich osób ustala się wg art. 25 k.c.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Spór powstały pomiędzy organami jako spór o właściwość podlega na podstawie art. 4 i 15 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zw. dalej P.p.s.a. rozstrzygnięciu przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Zasady ustalania właściwości miejscowej gminy w sprawach z zakresu pomocy społecznej określają przepisy art. 101 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.). W myśl art. 101 ust. 1 tej ustawy właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Z uwagi na to, że ustawa nie określa co należy rozumieć przez miejsce zamieszkania przy wyjaśnieniu tego pojęcia należy odwołać się do przepisów Kodeksu cywilnego. Art. 25 k.c. przez miejsce zamieszkania osoby fizycznej nakazuje rozumieć miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. W orzecznictwie sądowym jednolicie przyjmuje się pogląd, iż miejscem stałego pobytu jest ta miejscowość, w której koncentrują się czynności życiowe danej osoby, bez względu na adres, pod którym osoba fizyczna jest zameldowana.

Kodeks cywilny w przepisach art. 26 i 27 reguluje przypadki miejsca zamieszkania pochodnego dzieci lub podopiecznych. O miejscu zamieszkania tych osób rozstrzyga miejsce zamieszkania rodzica lub opiekuna. Dla osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej w myśl art. 27 k.c. miejscem zamieszkania jest miejsce zamieszkania opiekuna (domicilum necessarium). Przepis art. 27 k.c. nie obejmuje osób częściowo ubezwłasnowolnionych. Osoby te korzystają więc z domicilium voluntarium. Oznacza to, że ich miejsce zamieszkania określa się według zasady określonej w art. 25 k.c.

Jak wynika z akt sprawy K. U. jest osobą częściowo ubezwłasnowolnioną. Zamieszkuje on w miejscowości K. gm. Nowe Piekuty. Zatem organem właściwym, zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, do załatwienia wniosku o umieszczenie go w domu pomocy społecznej jest Wójt Gminy Nowe Piekuty.

Dodać należy, iż organ ten błędnie powołuje się na pogląd NSA wyrażony w postanowieniu z dnia 30 października 2007 r. sygn. akt I OW 75/07, gdyż orzeczenie to dotyczy wskazania organu właściwego do rozpoznania sprawy osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej.

Wobec powyższego na podstawie art. 4, 15 § 1 pkt 4 i art. 15 § 2 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.