Wyrok z dnia 2012-06-15 sygn. II SA/Łd 425/12

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Dnia 15 czerwca 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Szkudlarek Sędziowie Sędzia WSA Barbara Rymaszewska (spr.) Sędzia WSA Joanna Sekunda-Lenczewska Protokolant asystent sędziego Jarosław Moraczewski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 czerwca 2012 roku sprawy ze skargi G. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy skierowania do domu pomocy społecznej uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy W. z dnia [...] nr [...].

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...]r. Wójt Gminy W. odmówił skierowania G. G. do Domu Pomocy Społecznej w G.

W uzasadnieniu organ pierwszej instancji stwierdził, że stan zdrowia G. G. kwalifikuje go do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Jest on osobą wymagającą całodobowej opieki i pielęgnacji. Aktualnie przebywa w Zakładzie Opieki Leczniczej w K. Gmina ani rodzina nie ma możliwości zapewnienia mu całodobowych usług opiekuńczych w środowisku zamieszkania. W związku z powyższym spełnione są kryteria określone w art. 54 z dnia 12 marca 2004r. ustawy o pomocy społecznej (tekst jedn. – Dz.U. z 2009r., nr 175, poz. 1362 ze zm.) i skierowanie do domu pomocy społecznej jest w pełni uzasadnione. G. G. zwrócił się z wnioskiem o umieszczenie go w DPS w G. w którym całkowity koszt pobytu wynosi 3.876,00 zł miesięcznie. G. G. pokrywałby koszt w wysokości 70 % swojego dochodu tj. 879,61 zł. Z przeprowadzonego wywiadu rodzinnego ze stroną wynika, że nie jest znane miejsce pobytu syna M. oraz żony J. Natomiast córka M. nie zobowiązała się wnosić opłaty. Tak więc pozostały do zapłaty koszt pobytu w wysokości 2.996,39 zł. spoczywa na Gminie W. Jest to bardzo duże obciążenie i nie mieści się w możliwościach finansowych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. Aktualnie GOPS ponosi opłatę za pobyt w DPS dla 6 osób, w tym 2 osoby zostały umieszczone w DPS w grudniu 2011r. Jest początek 2012r. i trudno określić, ile jeszcze osób będzie ubiegać się o udzielenie tej formy pomocy. W związku z tym organ pierwszej instancji wyraził zamiar skierowania G. G. do Domu Pomocy Społecznej znajdującego się w okolicach W., S. czy Z., w których całkowity koszt utrzymania wynosi około 2.300 zł miesięcznie i mieści się w możliwościach finansowych Gminy.

W odwołaniu od tej decyzji G. G. wniósł o ponowne rozpatrzenie wniosku i zmianę decyzji. Skarżący podniósł, że choroba na która cierpi (stwardnienie rozsiane) jest chorobą układu nerwowego. Choruje na nią od 1999r. W tym czasie stan jego zdrowia znacznie się pogorszył. W związku z tym wymaga całodobowej opieki i pielęgnacji. Ma żonę i dwójkę dorosłych dzieci. Może jedynie liczyć na wsparcie córki, która wraz z mężem i roczną córką mieszka w G. Obecnie przebywa w ZOL "A" w K. Przebywając wcześniej w ZOL w G. zawarł nowe znajomości, które dodatkowo pomagają przetrwać mu trudne chwile. Składając wniosek o umieszczenie w Domu Pomocy Społecznej "B" w G. miał nadzieję, że w postępującej chorobie będzie mógł liczyć na wsparcie córki, cieszyć się rozwojem wnuczki. Propozycja skierowania go do DPS w W., S. czy Z. skazuje go na wegetację i życie w osamotnieniu, z dala od rodziny. W jego chorobie wsparcie psychiczne osoby bliskiej stanowi niezastąpioną terapią.

Decyzją z dnia [...]r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy.

Podzielając stanowisko organu pierwszej instancji, Samorządowe Kolegium Odwoławcze podkreśliło, że na gruncie ustawy z dnia o pomocy społecznej, należy przede wszystkim uwzględnić cel pomocy społecznej. Zgodnie z art. 2 ust. 1 i art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Jednakże potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Możliwości zaś zależą głównie od posiadanych przez organ środków finansowych. Uzasadnienie wniosku G. G. stanowiła okoliczność, iż dom pomocy społecznej w G. znajduje się w miejscowości zamieszkania jego córki, dlatego też umieszczenie w tejże placówce, miało umożliwić wnioskodawcy utrzymanie kontaktu z córką, a to z kolei miało wpłynąć pozytywnie na przetrwanie ciężkiej choroby. Wobec treści informacji udzielonej pracownikowi socjalnemu w dniu 29 lutego 2012r. przez córkę wnioskodawcy – M.K., iż wraz ze swoją rodziną zmieniła miejsce zamieszkania i w chwili obecnej zamieszkuje w Z., uzasadnienie wniosku G. G. całkowicie straciło na aktualności.

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą, G. G. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. W skardze tej wniósł o zmianę decyzji.

Skarżący podtrzymał argumentację zawartą w odwołaniu. Podniósł nadto, że uszło uwadze Samorządowego Kolegium Odwoławczego, iż Z. i G. to miasta sąsiednie. W związku z tym jego sytuacja nie zmieniła się, stąd umieszczenie go w DPS "B" w G. uważa za zasadne. Skarżący podkreślił również, iż w jego chorobie bardzo ważna jest rehabilitacja. Z zebranych informacji wynika, że w DPS "B" w G. rehabilitacja prowadzona jest na wysokim poziomie, co pozwoliłoby na jakiś czas zatrzymać postęp choroby.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sąd administracyjny rozpoznaje sprawę rozstrzygniętą w zaskarżonej decyzji ostatecznej z punktu widzenia legalności, tj. zgodności z prawem całego toku postępowania administracyjnego i prawidłowości zastosowania przepisów prawa materialnego. Zgodnie z treścią art. 145 § 1 pkt 1 i 2 p.p.s.a., aby wyeliminować z obrotu prawnego akt organu administracji państwowej, konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy albo też do naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania albo stwierdzenia nieważności.

Stosownie do treści art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną.

Uwzględniając tak zakreśloną kognicję sadu administracyjnego stwierdzić trzeba, że skarga zasługuje na uwzględnienie, niezależnie od zarzutów w niej zgłoszonych. Kontrolując postępowanie zakończone zaskarżoną decyzją sąd doszedł do przekonania, że organy nie wyjaśniły wszystkich okoliczności faktycznych niezbędnych do wydania prawidłowego rozstrzygnięcia, w uzasadnieniach kwestionowanych decyzji brak danych, które pozwoliłyby sądowi na pełną weryfikację zaskarżonych aktów i przeprowadzonego postępowania. Stanowi to uchybienie zasadom postępowania, ujętym w art. 7, 77 § 1 i art. 107 § 3 kp.a.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 54 ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. ustawy o pomocy społecznej (tekst jedn. – Dz.U. z 2009r., nr 175, poz. 1362 ze zm.) osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Na podstawie ust. 2 art. 54 u.p.s. osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej.

Zgodnie natomiast z ust. 3. osoba wymagająca wzmożonej opieki medycznej kierowana jest przez starostę do zakładu opiekuńczo-leczniczego lub placówki pielęgnacyjno-opiekuńczej.

Kwestie właściwości miejscowej organów orzekających o skierowaniu, o umieszczeniu i odpłatności za pobyt uregulowano w art. 59 u.p.s.. Z brzmienia art. 59 ust.1 wynika, że o skierowaniu osoby decyduje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Przy czym organem właściwym jest organ miejsca zamieszkania osoby kierowanej do dps.

Decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy prowadzącej dom pomocy społecznej lub starosta powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej (ust.2 ). Z reguły ten sam organ decyduje o skierowaniu do dps jak i o umieszczeniu w konkretnym domu. Jeżeli jednak zainteresowany ma zostać umieszczony w domu pomocy społecznej poza siedzibą miejsca zamieszkania, wówczas organ miejsca zamieszkania jest właściwy jedynie rozstrzygnąć o skierowaniu wnioskodawcy do dps. Ten sam organ ustala w decyzji zasady odpłatności. Natomiast o umieszczeniu w dps orzeka organ, na terenie właściwości którego leży ośrodek.

Z przytoczonych regulacji wynika, że na decyzję obejmującą przyznanie tej formy pomocy składają się trzy elementy – pierwszy element obejmuje skierowanie do domu pomocy społecznej bądź jednej z placówek wymienionych w ust. 3 art. 54, drugi z elementów zawiera rozstrzygnięcie o umieszczeniu w konkretnej placówce, w trzecim rozstrzygane są kwestie odpłatności.

Skarżący, którego miejscem zamieszkania (wg danych dowodu osobistego) jest gmina W., a w ostatnich latach przebywał już w Zakładzie Opiekuńczo – Leczniczym L przy ul. A w G. i ZOL "A" w K., domagał się umieszczenia w DPS "B" w G. Oznaczałoby to, że wniosek nie jest wnioskiem składanym w trybie art. 54 u.p.s. a wnioskiem o przeniesienie do innego ośrodka. Przy czym z miejsca pobytu zainteresowanego wynikałoby, że G.G. jest osobą wymagającą umieszczenia go w zakładzie leczniczym (art. 54 ust.3 u.p.s.). W aktach administracyjnych brak jednak decyzji, na podstawie której skarżący przebywa ostatnio w tego typu ośrodku, przeznaczonym dla osób wymagających wzmożonej opieki. O umieszczeniu w takim ośrodku orzeka inny organ, niż o umieszczeniu w dps.

Organ jednak tej kwestii nie wyjaśnił. W aktach sprawy brak jest również decyzji o skierowaniu skarżącego do dps i ustaleniu opłaty za pobyt, o jakiej stanowi art. 59 ust. 1 u.p.s. Z akt sprawy nie wynika przy tym, aby decyzja organu pierwszej instancji była tego rodzaju decyzją, co pozwala przypuszczać, że decyzja o skierowaniu do dps została wydana już wcześniej.

Należy jednak przede wszystkim zauważyć, że zgodnie z wcześniej przytoczonym art. 59 ust.2 organem właściwym do rozpoznania wniosku nie jest w takiej sytuacji Wójt Gminy W., a Prezydent Miasta G. Przepis art. 59 ust. 2 u.p.s. określający właściwość miejscową organu do wydania tego rodzaju decyzji ma zastosowanie niezależnie od tego, czy decyzja o skierowaniu do dps została wydana w czasie obowiązywania ustawy o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990r., czy też obecnie obowiązującej ustawy. Wprawdzie wniosek skarżącego o umieszczenie w dps "B" w G. został przekazany Wójtowi Gminy W., ale należy podkreślić, że w aktualnym stanie prawnym Wójt Gminy W. nie był związany zawiadomieniem o przekazaniu mu sprawy według właściwości. Powinien był zwrócić podanie organowi, które mu je prawdopodobnie przekazał, tj. Ośrodkowi Pomocy Społecznej w G., ewentualnie wszcząć spór o właściwość w rozumieniu art. 22 § 1 k.p.a. W aktach sprawy brak jest bowiem zawiadomienia o przekazaniu podania organowi pierwszej instancji. Jest tylko zawiadomienie błędnie skierowane do MGOPS w W., który przekazał sprawę ponownie do G.

Decyzje organów obu instancji zostały zatem najprawdopodobniej wydane z naruszeniem właściwości miejscowej określonej art. 59 ust. 2 u.p.s. Byłyby więc dotknięte wadą nieważności, o jakiej stanowi art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. W kwestii właściwości organu do wydania tego rodzaju decyzji wypowiadał się NSA w postanowieniu z dnia 10 sierpnia 2006r., sygn. akt I OW 103/05. Należy jednak wyczerpująco wyjaśnić kwestię przekazania wniosku skarżącego, ustalić jego miejsce zamieszkania w sposób bezsporny oraz wyjaśnić, do pobytu w jakiego rodzaju ośrodku kwalifikuje skarżącego stan jego zdrowia. W każdym jednak razie Gmina W. nie wydaje się organem właściwym do rozstrzygnięcia wniosku skarżącego.

Należy też zwrócić uwagę, że organy nie ustaliły w sposób wyczerpujący przesłanek odpłatności z pobyt skarżącego w dps. Wydaje się, że przedwcześnie zrezygnowano z próby ustalenia miejsca pobytu żony i syna skarżącego możliwości partycypowania przez te osoby w ponoszeniu kosztów opieki, zwłaszcza wobec informacji, że syn przebywa i pracuje we W., a żona pracuje na terenie N. Uchybienia powyższe naruszają ogólne zasady postępowania administracyjnego, w tym zasadę wyczerpującego wyjaśnienia okoliczności faktycznych, zebrania całego materiału dowodowego, niezbędnych do wydania rozstrzygnięcia.

Z uwagi na powyższe uchybienia dotyczące wyjaśnienia okoliczności faktycznych niezbędnych dla wyjaśnienia sprawy, jak i najprawdopodobniej uchybienie przepisom o właściwości miejscowej organów sąd uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu I instancji na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. w związku z art. 135 p.p.s.a., uznając to za konieczne dla końcowego załatwienia sprawy. Na podstawie art. 152 p.p.s.a. orzeczono, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organu uwzględnią regulację zawartą w art. 59 ust.2 u.p.s. oraz uzupełnią postępowanie wyjaśniające zgodnie w wcześniejszymi uwagami.

ar