Wyrok z dnia 2012-10-25 sygn. III SA/Łd 732/12
Numer BOS: 1296962
Data orzeczenia: 2012-10-25
Rodzaj organu orzekającego: Wojewódzki Sąd Administracyjny
Sędziowie: Ewa Alberciak (przewodniczący), Irena Krzemieniewska , Teresa Rutkowska (sprawozdawca)
Najważniejsze fragmenty orzeczenia w Standardach:
Sentencja
Dnia 25 października 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Alberciak Sędziowie Sędzia NSA Irena Krzemieniewska Sędzia NSA Teresa Rutkowska (spr.) Protokolant Dominika Ratajczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 października 2012 roku sprawy ze skargi M. M. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy zmiany imion i nazwiska oddala skargę.
Uzasadnienie
III SA/Łd 732/12
U Z A S A D N I E N I E
Wojewoda Ł. decyzją z dnia [...] (znak [...]), po rozpatrzeniu odwołania M. B. M., utrzymał w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w P. z dnia [...] (znak [...]), którą odmówiono wyrażenia zgody na zmianę imion i nazwiska wnioskodawczyni M. B. M. na imię M. i nazwiska na M. Decyzję Wojewody oparto na przepisie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz. U. Nr 220, poz. 1414)
Jak wynika z załączonych akt administracyjnych, w dniu [...] do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w [...] wpłynął wniosek M. B. M. o dokonanie, w trybie administracyjnym, zmiany imion M. B. na imię M. i nazwiska M. na nazwisko M.
Uzasadniając powyższe żądanie wnioskodawczym wskazała, iż od 2005 r. używa imienia M., zarówno w relacjach o charakterze zawodowym, towarzyskim, a także urzędowym. Ponadto, M. B. M. zaznaczyła, że ważnym powodem uzasadniającym zmianę imion i nazwiska jest stwierdzona przez lekarzy psychiatrów i seksuologów, andromimeza. Do wniosku załączono kserokopie dokumentów : wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 27 listopada 2008 r. sygn. II C 412/06 oddalający powództwo M. M. o ustalenie płci, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 maja 2009 r. sygn. I ACa 237/09 oddalający apelację powódki od wyroku Sądu Okręgowego w sprawie sygn. II C 412/06 , protokół rozprawy w sprawie II C 412/06, pisma kierowane przez powódkę do Sądu Okręgowego, opinię sądowo- seksuologiczną i opinię sądowo- psychiatryczną wydane na zlecenie tego Sądu, faktury, w których jako nabywca figuruje M. M. oraz odpis zupełny aktu urodzenia wnioskodawczyni
Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w P., decyzją z dnia [...], odmówił zmiany imion i nazwiska wnioskodawczyni.
W uzasadnieniu powyższej decyzji organ pierwszej instancji wskazał, że podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowi przepis art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska, który sankcjonuje obowiązującą w polskim prawie zasadę względnej stabilizacji imion i nazwisk. Oznacza ona, że - co do zasady - imię i nazwisko są trwałymi atrybutami człowieka, prawnie mu przypisanymi poprzez zarejestrowanie w aktach stanu cywilnego, a ich zmiana może nastąpić tylko z ważnych względów. Organ stwierdził iż dopiero prawomocne orzeczenie sądowe w przedmiocie zmiany płci, stanowi podstawę do wpisania w akcie stanu cywilnego, w trybie art. 21 ustawy z dnia 29 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264) [dalej: Prawo o aktach stanu cywilnego], wzmianki dodatkowej o tym zdarzeniu oraz do wydania decyzji o zmianie imienia i nazwiska. Samo poczucie przynależności do płci odmiennej, niż płeć wynikająca z aktu urodzenia, nie stanowi ważnego powodu, w rozumieniu art. 4 ust. 1 ww. ustawy, do wyrażenia zgody na zmianę imienia wnioskodawczyni na imię męskie. Subiektywne odczucia wnioskodawczym nie mogą przeważyć nad obowiązującym porządkiem prawnym, który nazwisku i imieniu człowieka przydaje charakter atrybutów identyfikujących go w zorganizowanym społeczeństwie. Także fakt używania przez nią imienia M. i nazwiska M. od 2005 r., a więc wskazywana długotrwałość stosowania męskiego imienia i męskiej formy nazwiska oraz zdiagnozowana u wnioskodawczyni przez lekarzy specjalistów andromimeza, nie stanowią ważnego powodu uzasadniającego zmianę imion i nazwiska.
Od powyższego rozstrzygnięcia odwołanie złożyła M. B. M. (pisząc o sobie w rodzaju męskim), polemizując z argumentami zawartymi w uzasadnieniu decyzji Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w P. Zdaniem odwołującej, Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w P. wydając decyzję kierował się wykładnią zawartą w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1995 r., sygn. akt III CZ 118/95. Stan faktyczny, będący podstawą tego rozstrzygnięcia dotyczy jednak transseksualistów, a ona, jak wykazało postępowanie sądowe, transseksualistą nie jest. Ma biologiczne cechy kobiety, ale psychicznie czuje się mężczyzną i realizuje się w społecznej roli męskiej. Z uwagi na wiek (52 lata) nie zdecydowała się na terapię hormonalną ani operacyjną zmianę płci.
Wojewoda Ł. uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie organ zaznaczył, że odwołanie podpisane imieniem i nazwiskiem M. M. traktuje jako odwołanie złożone przez M. M., bowiem o danych personalnych człowieka decyduje aktualny zapis w akcie stanu cywilnego.
Wskazując na treść art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska wyjaśnił, że przepis ten formułuje dwie podstawowe zasady rozpatrywania wniosków o zmianę nazwiska. Pierwsza zasada sprowadza się do stwierdzenia, że chociaż nazwisko jest dobrem osobistym każdego człowieka, którym może on swobodnie dysponować, to jednak swoboda ta nie ma charakteru zupełnego. Do zmiany nazwiska nie jest bowiem wystarczająca sama wola zainteresowanego. Musi być ona uzasadniona ważnymi powodami. Takie ograniczenie dowolności jest konsekwencją zasady stabilizacji nazwisk, które służyć mają przede wszystkim identyfikacji konkretnej osoby. Częste i całkowicie dowolne zmiany nazwisk mogłyby prowadzić do wielu utrudnień w tym zakresie. Tym samym, w ocenie organu, sama wola wnioskodawcy co do zmiany nazwiska, nie stanowi przesłanki samej w sobie, jeśli nie jest ona poparta ważnymi powodami.
Dalej organ wskazał, że ustawodawca wymieniając przykładowo przesłanki oznaczające ważne powody, umożliwił organom administracji potraktowanie jako ważnych powodów również innych, niewymienionych w ustawie przesłanek. Wśród powodów uzasadniających zmianę imion i nazwiska, M. B. M. wskazała fakt używania imienia i nazwiska M. M. od 2005 r. oraz rozpoznaną u niej przez lekarzy psychiatrów i seksuologów andromimezę.
Zdaniem organu odwoławczego, używanie innego imienia lub nazwiska, nawet wieloletnie, nie legalizuje tego stanu rzeczy. W każdym przypadku do zmiany imienia lub nazwiska konieczna jest konstytutywna decyzja administracyjna. Sam fakt używania innego imienia lub nazwiska niż to, które prawnie danej osobie przysługuje, stanowi jednak ważną przyczynę, uzasadniającą wystąpienie z wnioskiem o zmianę nieużywanego imienia lub nazwiska, co jednocześnie nie oznacza wydania decyzji zgodnej z żądaniem strony.
Dalej organ odwołał się do przepisów Prawa o aktach stanu cywilnego. Wskazał w związku z tym, że zgodnie z przepisem art. 41 ust. 2 pkt 1 powoływanej ustawy do aktu urodzenia wpisuje się m.in. nazwisko, imię (imiona) i płeć dziecka. Płeć człowieka stanowi jego dobro osobiste podlegające ochronie (art. 23 k.c.) i postrzegana jest dwuaspektowo: jako zespół cech psychicznych i fizycznych, z których obie są równe. Określony fizjologicznie stopień rozwoju człowieka i rozwój płciowy następujący dopiero z upływem czasu pozwalają na uświadomienie sobie psychicznego komponentu własnej tożsamości płciowej. Dokonany po urodzeniu dziecka zapis w aktach stanu cywilnego oparty jest jedynie na obserwacji cech fizycznych. Z upływem czasu cechy psychiczne, w wyniku leczenia hormonalnego, a nawet zabiegu korekcyjnego, mogą doprowadzić do tego, że pierwotny zapis dotyczący płci może okazać się wadliwy, jednakże nie podlega to dowolnej ocenie zainteresowanego. Okoliczność taka musi być usankcjonowana wyrokiem sądu.
Wojewoda podkreślił, że M. B. M. wniosła pozew o ustalenie płci odmiennej od tej, która jest wpisana w jej akcie urodzenia, tj. o ustalenie płci męskiej, jednakże wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi, Wydziału II Cywilnego z dnia 27 listopada 2008 r., sygn. akt II C 412/06, powództwo zostało oddalone. Również Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 7 maja 2009 r., sygn. akt I ACa 237/09, oddalił wniesioną przez M. B. M. apelację od ww. wyroku, uznając, iż "Bezspornym jest, że płeć człowieka jest jego dobrem osobistym i jako taka podlega ochronie w trybie powództwa o ustalenie płci, wytoczonego na podstawie art. 189 k.p.c. Płeć osoby fizycznej wpływa bowiem na zakres jej praw i obowiązków." Jednakże, w odniesieniu do M. B. M. "nie uległ dostatecznej zmianie stan faktyczny uzasadniający zmianę stanu prawnego, a dodatkowo powództwo z art. 189 k.p.c., będące środkiem ochrony stosunków cywilnoprawnych nie służy w rozpoznawanej sprawie usunięciu sporu lub stanu niepewności co do prawa lub stosunku prawnego, lecz zmierza do ułatwienia powódce funkcjonowania w społeczeństwie jako mężczyzna."
Reasumując Wojewoda Ł. podkreślił, że zgodnie z przepisem art. 50 ust. 1 Prawa o aktach stanu cywilnego, kierownik urzędu stanu cywilnego, sporządzając akt urodzenia, odmawia przyjęcia oświadczenia o wyborze dla dziecka m.in. imienia niepozwalającego odróżnić płci dziecka. Skoro zatem – zdaniem organu II instancji – uprawnienie do wyboru imienia podlega pewnym ograniczeniom i imię wpisane do aktu urodzenia powinno odpowiadać płci dziecka, to korelacja pomiędzy płcią a imieniem winna być również zachowana w przypadku ewentualnej administracyjnej zmiany imienia.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, organ odwoławczy w pełni podzielił argumenty organu pierwszej instancji uzasadniające odmowę zmiany imion i nazwiska M. B. M. na imię i nazwisko M. M.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na powyższą decyzję złożyła M. B. M. wnosząc o jej uchylenie w całości i zasądzenie kosztów postępowania w sprawie.
Decyzji tej zarzuciła:
1. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 7, art. 8 oraz art. 77 k.p.a., polegające na dokonaniu w przedmiotowej sprawie arbitralnej oceny materiału dowodowego i niedokładnym wyjaśnieniu wszystkich okoliczności sprawy, co doprowadziło do nieuznania występującego u skarżącej schorzenia pod postacią andromimezy za ważną przyczynę dla zmiany imienia w rozumieniu przepisu art. 4 pkt 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska i przyjęciu, iż żądana zmiana imienia i nazwiska stanowi wyłącznie przejaw woli skarżącej;
2. naruszenie prawa materialnego, tj. przepisu art. 4 pkt 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska poprzez:
a. uzależnienie zmiany imienia i nazwiska od uprzedniego ustalenia płci osoby w wyroku sądowym, w sytuacji gdy przywołany przepis ustawy nie stanowi takiego wymogu;
b. interpretację przywołanego przepisu w świetle przepisu art. 50 ust. 1 Prawa o aktach stanu cywilnego i przyjęcie, że jedną z przesłanek niedopuszczalności administracyjnej zmiany imienia jest okoliczność, iż imię wybrane nie pozwala na rozróżnienie płci, w sytuacji, gdy przepis art. 4 pkt 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska nie stanowi takiego wymogu oraz nie zawiera żadnego odesłania do przepisów Prawa o aktach cywilnego.
W uzasadnieniu skargi strona argumentując zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego podniosła, że decyzja oparta została na arbitralnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału. Najdobitniej świadczy o tym lakoniczność oraz ogólnikowość uzasadnienia decyzji. W uzasadnieniu organ jedynie sygnalizuje, iż andromimeza nie stanowi ważnej przyczyny w rozumieniu ustawy o zmianie imienia i nazwiska, brak jest natomiast szczegółowej analizy tego problemu, w tym precyzyjnego wyjaśnienia motywów odmowy zakwalifikowania przedmiotowego schorzenia jako ważnej przyczyny w rozumieniu ustawy o zmianie imienia i nazwiska. W uzasadnieniu brakuje również wyraźnie, istotnych dla sprawy, zestawienia i oceny pierwszeństwa między takimi wartościami jak stabilność imion a zdrowie jednostki.
Jak podniosła skarżąca, organ nie przeprowadził żadnych czynności wyjaśniających w sprawie. Czynności takie winny być natomiast przeprowadzone jeżeli tylko organ powziął jakiekolwiek wątpliwości, co do charakteru andromimezy czy też jej motywacji dla zmiany imion i nazwiska.
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska strona podniosła, że organ wydający zaskarżoną decyzję, uzasadniając swoje rozstrzygnięcie, powołuje się na przesłankę zmiany imienia i nazwiska z żeńskiego na męskie – uzależniając to od uprzedniego ustalenia płci osoby w wyroku sądowym. Przesłanka taka – zdaniem skarżącej - nie wynika z żadnego z przepisów ustawy o zmianie imienia i nazwiska, nie może być również wyprowadzona z jakiegokolwiek przepisu tejże ustawy nawet w sposób pośredni. Ustawa nie zawiera katalogu przesłanek negatywnych dla zmiany imienia, stąd też przesłanka sformułowana przez organ została określona w oderwaniu od istniejącego prawa, a co za tym idzie jej zastosowanie przy wydawaniu decyzji stanowi naruszenie prawa.
Ponadto, zdaniem strony skarżącej, organ niezasadnie dokonał w niniejszej sprawie interpretacji art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska w kontekście przepisów Prawa o aktach stanu cywilnego (art. art. 50 ust. 1 tej ustawy). Zdaniem skarżącej, taka interpretacja jest nieuzasadniona, albowiem ustawa o zmianie imienia i nazwiska stanowi integralną i zamkniętą całość, nie zawiera żadnych odesłań do Prawa o aktach stanu cywilnego. Ujmowanie przesłanek zmiany imienia i nazwiska przez pryzmat kryteriów możliwości nadania imienia dziecku nie jest uzasadnione i jako takie stanowi naruszenie przepisów prawa.
Wojewoda Ł. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje;
Skarga nie jest uzasadniona. Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej. Kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2 art. 1 tej ustawy).
Zgodnie z treścią art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. 2102. Poz. 270) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.
Z wymienionych przepisów wynika, że sąd bada legalność zaskarżonego aktu, czy jest on zgodny z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.
Przeprowadzona przez Sąd w niniejszej sprawie kontrola aktu administracyjnego we wskazanym wyżej aspekcie nie wykazała, aby zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa w stopniu obligującym do jej wyeliminowania z obrotu prawnego.
W rozpatrywanej sprawie stan faktyczny ustalony przez organy administracji nie budził wątpliwości i był wystarczający do podjęcia rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku zgłoszonego przez M. M.. Ustalenia poczynione przez organy administracji znajdują oparcie w dowodach przestawionych przez skarżącą i dowody te, wbrew zarzutom podniesionym w skardze, zostały ocenione prawidłowo. Zgodnie z art. 77 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Przy czym , jak wywodzi się z art. 7 i art. 78 § 1 k.p.a. przedmiotem dowodu musi okoliczność istotna dla rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały przez organy zostały ustalone, a zatem nie doszło do naruszenia wskazanych w skardze przepisów postępowania. Zawarty w punkcie 1 skargi, jako zarzut naruszenia przepisów postępowania, zarzut niedokładnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, co doprowadziło do nieuznania schorzenia pod postacią andromimezy za ważną przyczynę do zmiany imienia i nazwiska, należy raczej traktować jako zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 4 pkt 1 ustawy, przez błędną jego wykładnię. Ponadto, zawarta w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji na str. 3 konkluzja, "iż sama wola wnioskodawcy co do zmiany nazwiska, nie stanowi przesłanki samej w sobie, jeżeli nie jest ona poparta ważnymi powodami, stanowi jedynie podsumowanie teoretycznych rozważań organu, co do rozumienia normy art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska, a nie ocenę zasadności wniosku skarżącej. Nie można też podzielić zarzutu, że organy pominęły w tym przypadku stwierdzoną u skarżącej chorobę.
Organy nie podważały bowiem faktu, że skarżąca od kilku lat funkcjonuje w swoim otoczeniu jako mężczyzna i postrzega siebie jako mężczyznę oraz, że rozpoznano u niej zburzenia identyfikacji z płcią typu andromimeza oraz zespół dezaprobaty płci. Nie podważały też twierdzeń skarżącej, że rozbieżność gdy chodzi o płeć podaną w jej dokumentach, a płeć z jaką się identyfikuje i z jaką funkcjonuje w społeczeństwie, stanowi dla niej znaczny dyskomfort i utrudnienie. W zaskarżonej decyzji organ stwierdził tylko, że sam fakt, że skarżąca cierpi na takie zaburzenia i z tego powodu od wielu lat używa innego imienia i nazwiska nie stanowi wystarczającej przesłanki do zmiany jej imienia na imię męskie. więc w okolicznościach tej konkretnej sprawy nie stanowi ważnego powodu, w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska ( Dz. U. nr 220, poz. 1414).
Zgodnie z art. 4 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy, zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany:
1/ imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;
2/ na imię lub nazwisko używane;
3/ na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;
4/na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwa również się posiada.
Negatywne przesłanki do dokonania wnioskowanej zmiany imienia i/lub nazwiska określone zostały w art. 5 ustawy.
Tak jak podkreśliły organy, ustawodawca przyjął, jako zasadę, względną stabilizację imion i nazwisk, dopuszczając dokonanie zmiany imienia i/lub nazwiska w trybie administracyjnym tylko i wyłącznie z ważnych powodów. Katalog ważnych powodów uzasadniających zmianę imienia lub nazwiska zawartych w cytowanym przepisie nie jest zamknięty. Wskazuje na to sformułowanie "w szczególności", które oznacza, że ustawodawca dopuszcza możliwość zaistnienia także innych sytuacji, które mogą uzasadnić zmianę imienia i /lub nazwiska, jeżeli zostaną ocenione jako "ważne powody". Z treści przepisu wynika, że decyzja ta ma charakter uznaniowy, a obowiązkiem sądu jest zbadanie, czy ocena pojęcia "ważne powody" nie nosi cech dowolności i nie przekroczyła dopuszczalnej granicy swobody interpretacji. Ponieważ poprzednio obowiązująca ustawa z 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk (tj. Dz. U z 1963 r. Nr 59 poz. 328) posługiwała się zbliżonym nieostrym pojęciem "ważne względy" można odwołać się do wypracowanych przez orzecznictwo kryteriów stosowanych przy interpretacji tego pojęcia. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 marca 2007 r. II OSK 452/06 wykładnia tego pojęcia nie może nosić cechy dowolności musi być dokonywana z uwzględnieniem charakteru ( formy, brzmienia i pisowni) nowych żądanych imion i nazwisk, mających zastąpić stare. Innymi słowy, interpretacja pojęcia "ważnych powodów" powinna uwzględniać indywidualne warunki każdego przypadku.
W ocenie Sądu, rozstrzygnięcie, czy zachodzą ważne powody uzasadniające uwzględnienie wniosku wymagało wyważenia z jednej strony interesu społecznego i celów jakie ma realizować zawarta w art. 4 ust. 1 zasada względnej stabilizacji imion i nazwisk a z drugiej indywidualnego interesu wnioskodawczyni.
Dokonując takiej oceny należy pamiętać, że nabycie oraz posługiwanie się własnym imieniem, odgrywającym rolę identyfikatora w relacjach prywatnych oraz nazwiskiem, pełniącym przede wszystkim funkcje identyfikatora publicznego, jest uznawane za publiczne prawo podmiotowe, jest wyrazem godności i poszanowania praw człowieka, jest jego dobrem osobistym. (Materialne prawo administracyjne, pr. zb. pod red. M. Stahl, W-wa 2005). W codziennych kontaktach nieurzędowych używanie określonego imienia i nazwiska zależy wyłącznie od jego posiadacza i pozostaje poza zainteresowaniem prawa administracyjnego. Jednocześnie jednak imię i nazwisko danej osoby są jej trwałymi atrybutami, przypisanymi prawnie w aktach stanu cywilnego, według zasad zawartych w ustawie Prawo o aktach stanu cywilnego (tj. Dz. U. z 2011, nr 212, poz. 1264), a ich zmiana może nastąpić tylko z ważnych powodów. Ustawodawca przesądził, że sama wola danej osoby, aby zmianie uległo jej imię lub nazwisko i jej subiektywne przekonanie, że takie ważne powody występują, nie jest wystarczającą przesłanką dokonania zmiany. Imię i nazwisko spełnia bowiem w zorganizowanym społeczeństwie istotną funkcję identyfikacyjną i porządkującą. Aby taką funkcję mogło spełniać dane te musi cechować pewność i stabilność. Posługiwanie się w sprawach urzędowych, bankowych i przy prowadzeniu działalności gospodarczej określonymi danymi osobowymi ( imieniem i nazwiskiem) przypisanymi urzędowo, powoduje, że zmiana tych danych może następować w zupełnie wyjątkowych sytuacjach.
Mając na uwadze, że względna stabilizacja imion i nazwisk jest wartością prawnie chronioną m.in. z uwagi na funkcję identyfikującą dany podmiot w stosunkach innych niż prywatne, nie można pomijać tej cechy imienia i nazwiska, która wynika z art. 40 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tj. Dz. U. z 2011, nr 212, poz. 1264), że imię ma umożliwiać odróżnienie płci dziecka. Jeżeli, jak wynika z art. 50 ust. 1 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczenia o wyborze dla dziecka m.in. imienia niepozwalającego odróżnić płci dziecka, to tym bardziej nie może wpisać do aktu stanu cywilnego imienia i nazwiska, które wskazuje na inną płeć, niż płeć biologiczna wpisana do aktu urodzenia dziecka. Trafnie zatem uznał organ w zaskarżonej decyzji, że dopiero wzmianka o zmianie płci skarżącej z żeńskiej na męską w aktach stanu cywilnego, uzasadniałby uwzględnienie jej wniosku. Wprawdzie przepisy ustawy o zmianie imienia i nazwiska nie odsyłają do posiłkowego stosowania w postępowaniu dotyczącym zmiany imion i nazwiska przepisów ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, nie mniej ocena, czy zachodzą "ważne powody" do uwzględnienia wniosku o zmianę imion i nazwiska, nie może pomijać kwestii zgodności wnioskowanej czynności z przepisami innych ustaw i prowadzić do ich obejścia. Sam fakt, że stwierdzono u M. M. andromimezę, i że psychicznie identyfikuje się ona z płcią męską oraz funkcjonuje w swoim otoczeniu jako mężczyzna powoduje, że z jej subiektywnego punktu widzenia, niewątpliwie zachodzą ważne powody do uwzględnienia wniosku. Nie przesądza to jednak jeszcze o tym, że zachodzą "ważne powody" w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska. Organ musi bowiem dokonać oceny "ważności powodów" uwzględniając również względy i okoliczności obiektywne, przy czym ostateczny wynik tej oceny nigdy nie może prowadzić do stanu sprzecznego z prawem. W takim bowiem przypadku na pewno nie można mówić o istnieniu "ważnych powodów" do dokonania zmiany imienia lub nazwiska. Zatem uwzględniając wymogi wynikające z uregulowań zawartych w art. 40 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 50 ust. 1 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego do oceny, czy zachodzą "ważne powody" uzasadniające dokonanie zmiany imienia lub nazwiska, organy orzekające w sprawie nie naruszyły przepisu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska. Imię danej osoby ma bowiem umożliwiać odróżnienie jej płci.
Konkludując, w świetle aktualnie obowiązujących przepisów, zmiana imion z żeńskich na imię męskie i żeńskiej formy nazwiska na formę wskazującą, że dana osoba jest płci męskiej nie może nastąpić bez wcześniejszego uzyskania orzeczenia sądowego w przedmiocie zmiany płci. Zatem bez zmiany przepisów, uwzględnienie wniosku skarżącej w obecnym stanie faktycznym, zdaniem Sądu nie będzie możliwe.
Z powyższych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę.
p.m.
Treść orzeczenia pochodzi z Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych (nsa.gov.pl).