Uchwała z dnia 1967-12-28 sygn. III CZP 87/67

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 87/67

Uchwała z dnia 28 grudnia 1967 r.

Przewodniczący: sędzia J. Majorowicz. Sędziowie: Z. Trybulski, Z. Wasilkowska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Państwowego Zakładu Ubezpieczeń - Oddział dla m. Ł. przeciwko Tadeuszowi L. o 3.413 zł, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Kielcach postanowieniem z dnia 12 października 1967 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy podlega zawieszeniu sądowe postanowienie w przypadku śmierci interwenienta ubocznego?

uchwalił udzielenie następującej odpowiedzi:

W razie śmierci interwenienta ubocznego postępowanie sądowe ulega zawieszeniu.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu w razie śmierci strony. Powstać może pytanie, czy za stronę w rozumieniu powyższego przepisu należy uważać tylko powoda i pozwanego, czy też inne osoby biorące udział w postępowaniu, w szczególności interwenienta ubocznego.

Przyjęcie wykładni zwężającej pojęcie "strony" do powoda i pozwanego nie dałoby się jednak utrzymać co najmniej w odniesieniu do jednej kategorii interwencji ubocznej, a mianowicie tej, której dotyczy art. 81 k.p.c. Zgodnie z powyższym przepisem - jeżeli z istoty stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że wyrok w sprawie ma odnieść bezpośredni skutek prawny w stosunku między interwenientem a przeciwnikiem strony, do której interwenient przystąpił - do stanowiska interwenienta w procesie stosuje się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie jednolitym. Jest oczywiste, że skoro w takiej sytuacji interwenient uboczny ma prawo samodzielnie popierać sprawę (art. 74), skoro jego zgoda potrzebna jest do zawarcia ugody, zrzeczenie się roszczenia lub uznania powództwa (art. 73 § 2), to postępowanie nie może się toczyć bez jego udziału i w razie jego śmierci podlega zawieszeniu.

Bliższa analiza przepisów o interwencji ubocznej prowadzi jednak do wniosku, że zawieszenie postępowania jest konieczne również w razie śmierci każdego innego interwenienta ubocznego.

W szczególności, zgodnie z art. 80 k.p.c., każdemu interwenientowi ubocznemu należy od chwili jego wstąpienia do sprawy doręczyć - tak jak stronie - zawiadomienie o terminach i posiedzeniach sądowych, jako też orzeczenie sądu. Z tego więc punktu widzenia interwenient uboczny postawiony jest na równi ze stroną. W razie jego śmierci i niezastosowania trybu przewidzianego w art. 174 § 1 pkt 1 i art. 180 pkt 1 k.p.c. brak byłoby osoby, której można by doręczyć zawiadomienie o posiedzeniach i orzeczeniach sądowych, a więc dyspozycja art. 80 nie mogłaby być wykonana.

Ponadto przystąpienie do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego wywołuje w stosunku do niego poważne skutki prawne. Nie mógłby on w przyszłym procesie ze stroną, do której przystąpił, podnieść zarzutu, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo że strona prowadziła proces wadliwie (poza szczególnymi wypadkami przewidzianymi w art. 82 in fine). Spadkobiercy interwenienta ubocznego mają więc oczywisty interes prawny w tym, aby uczestniczyć w postępowaniu i dążyć do możliwie wszechstronnego wyjaśnienia sprawy.

Zwrócić także należy uwagę na to, że przepisy o interwencji głównej i ubocznej znajdują się w Tytule IV nazwanym "Strony". Ustawodawca więc, chociaż za stronę w ścisłym tego słowa znaczeniu uważa powoda i pozwanego i niektóre przepisy tylko do nich adresuje, zna również szersze pojęcie strony, zaliczając do niej w niektórych wypadkach innych uczestników postępowania, a w szczególności interwenientów.

Względy wyżej wymienione przemawiają za przyjęciem, że przepisem art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. objęte są strony w szerszym tego słowa znaczeniu, nie wyłączając interwenienta ubocznego.

Nie można by wreszcie przyjąć, żeby takiemu rozumieniu art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. stał na przeszkodzie wzgląd na interes stron w ścisłym tego słowa znaczeniu, a zwłaszcza powoda, zainteresowanego w szybkim rozstrzygnięciu sprawy, które na skutek zawieszenia postępowania może ulec zahamowaniu. Każda ze stron bowiem mogła we właściwym czasie zgłosić opozycję przeciwko wstąpieniu do sprawy interwenienta ubocznego (art. 78 § 1), a jeżeli opozycja została przez sąd oddalona, to świadczy to o tym, że interwenient uboczny miał rzeczywisty interes prawny we wstąpieniu do sprawy. W takim zaś razie interes prawny w prowadzeniu sprawy mają także spadkobiercy interwenienta ubocznego i nie można odmówić im możliwości wzięcia udziału w dalszym postępowaniu.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy udzielił odpowiedzi objętej sentencją uchwały.

OSNC 1968 r., Nr 6, poz. 97