Wyrok z dnia 2012-12-04 sygn. VII SA/Wa 1822/12

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Włodzimierz Kowalczyk, , Sędzia WSA Jolanta Augustyniak – Pęczkowska (spr.), Sędzia WSA Tadeusz Nowak, Protokolant spec. Katarzyna Ławnik, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 grudnia 2012 r. sprawy ze skargi E. P. i G. W. na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] czerwca 2012 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wydania uwierzytelnionych kopii dokumentów I. uchyla zaskarżone postanowienie; II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku; III. zasądza od [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz E. P. i G. W. kwotę 340 (trzysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

[...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem z dnia [...] czerwca 2012r. (nr [...]), na podstawie art. 138 § 1 ust. 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz.1071 zw. zm.), dalej kpa, i art.83 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 201 Or. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) po rozpatrzeniu zażalenia E. P. i G. W. - utrzymał w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru budowlanego [...] z [...] marca 2012r. (nr [...]), odmawiające wydania kserokopii poświadczonych za zgodność z oryginałem projektu budowlanego zjazdu i drogi tymczasowej na działkach nr ew. [...],[...] i [...] przy ul. K. w W.

Organ wskazał, że zgodnie z art. 73 § 1 kpa strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania, a zgodnie z § 2 tego przepisu strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.

Następnie podzielił stanowisko organu I instancji, że wnioskodawczynie nie wykazały ważnego interesu i zauważył, że fakt zamieszkiwania daleko od siedziby organu stron i ich pełnomocnika nie stanowi przesłanki uzasadniającej taki wniosek.

Skargę na powyższe postanowienie złożyły E. P. i G. W. zarzucając naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

1) art. 73 § 2 kpa poprzez odmowę wydania z akt sprawy poświadczonej za zgodność z oryginałem kserokopii projektu budowlanego tylko z powodu nie uzasadnienia wniosku ważnym interesem stron, w sytuacji gdy organ winien dokonać własnej oceny, czy strona taki ważny interes posiada, a w konsekwencji

2) art. 8 kpa przez naruszenie zasady pogłębiania zaufania do organów Państwa i przekonywania,

3) art. 9 kpa poprzez nie pouczenie o treści art. 73 § 2 kpa nakładającego obowiązek wykazania ważnego interesu w udostępnieniu uwierzytelnionych kopii dokumentów i nie wezwania do wykazania takiego interesu,

4) art. 11 i 124 § 2 kpa poprzez nie dołożenie należytej staranności przez organ i instancji w uzasadnieniu rozstrzygnięcia.

Skarżące wniosły o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia organu I instancji.

Przytoczyły art. 73 § 2 kpa wskazując, że stanowi on realizację art. 9 kpa. Zatem każdy organ, w tym nadzoru budowlanego, ma obowiązek udzielania stronie informacji dotyczących załatwienia sprawy administracyjnej. Konkretyzacja tej zasady znajduje wyraz właśnie w możliwości wydania uwierzytelnionych odpisów lub uwierzytelnienia sporządzonych przez stronę odpisów. Możliwości te są obwarowane koniecznością wykazania ważnego interesu. Skarżące podniosły, powołując się na orzecznictwo, że ważnym interesem strony może być już sama potrzeba posiadania uwierzytelnionych odpisów dokumentów w celu prowadzonego postępowania, jak i wykorzystania w innych postępowaniach.

Zdaniem skarżących obowiązkiem organów było zatem dokonanie oceny, czy wnioskodawczynie miały ważny interes w oparciu o całokształt prowadzonego postępowania, a nie wyłącznie o treść wniosku.

Podniosły, że są stronami w sprawie samowolnej budowy ww. zjazdu, zatem mają ważny interes w uzyskaniu żądanych odpisów z akt sprawy. Nie ma więc znaczenia, czy uwierzytelnione kserokopie mogą być przydatne do wykazania określonych okoliczności, uzasadnienia stanowiska, czy też poparcia argumentów, bowiem ocena taka może mieć miejsce w postępowaniu, w którym strony posłużą się odpisami. Projekt budowlany złożony wymaga konsultacji ze specjalistami dla oceny wpływu inwestycji na sytuację faktyczną i prawną skarżących.

Skarżące dodały, że ich ważny interes wynika już z faktu uchylania się z powodu uchybień proceduralnych decyzji wydawanych przez PINB [...] i [...] WINB. Nadto, E. P. nie ma możliwości sporządzenia odpisów, gdyż mieszka daleko od siedziby organu, podobnie jak pełnomocnik wnioskodawczyń, o czym organowi jest wiadomym.

Organy naruszyły zatem art. 8, 9 i 11 kpa oraz art. 124 § 2 kpa. Na organach ciążył obowiązek należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, mogących mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków, a także czuwania nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa (art. 9 k.p.a.). W tym celu organy powinny udzielać stronom niezbędnych wyjaśnień i wskazówek dotyczących przepisów prawa materialnego i procesowego, nawet jeśli strony są reprezentowane przez fachowego pełnomocnika. Nawet jeśli organy uznały, że skarżące nie uzasadniły ważnego interesu winny wezwać do jego wykazania przed podjęciem rozstrzygnięcia.

Ponadto, organy winny przekonać stronę o słuszności zajętego stanowiska, w szczególności przekonać, iż prawidłowo i wszechstronnie przeanalizowany materiał dowodowy uzasadnia wydane takiego rozstrzygnięcia. Tylko postępowanie odpowiadające takim wymogom może wzbudzać zaufanie obywateli do organów nawet wtedy, gdy decyzje nie uwzględniają ich żądań. Wiąże się to tym samym z naruszeniem przez organ I instancji zasady przekonywania określonej w art. 11 kpa.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia prawa materialnego mającego wpływ na wynik sprawy lub istotnych wad w przeprowadzonym postępowaniu (art. 145 § 1 ppsa).

W świetle powołanych kryteriów skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Poddanym kontroli Sądu postanowieniem z dnia [...] czerwca 2012 r. [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru budowlanego [...] z dnia [...] marca 2012r., którym odmówiono wydania kserokopii poświadczonego za zgodność z oryginałem projektu budowy zjazdu i drogi tymczasowej na działkach nr ew. [...],[...] i [...] przy ul. K. w W.

Podstawę rozstrzygnięć organów w niniejszej sprawie stanowił art. 73 § 2 kpa, zgodnie z którym strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony. Obowiązek wydania uwierzytelnionych odpisów jest zatem ograniczony jedynym warunkiem, to jest ważnym interesem strony. Ta okoliczność powinna być ustalana w sposób indywidualny w każdej sprawie (por. wyrok WSA z dnia 17.05.2006 r. I SA/Wa LEX nr 232233). Dodać przy tym trzeba, że w powołanym przepisie chodzi o interes, którego stosunek oparty jest na prawie a więc podmiot związany jest prawnie z jego przedmiotem, nie chodzi zatem o interes faktyczny.

Regulacje zawarte w przepisach kpa o udostępnieniu akt są bezpośrednio związane z zasadą jawności oraz zasadą czynnego udziału stron w postępowaniu. Uprawnienia, o których mowa w art. 73 kpa przysługują stronie legitymującej się ważnym interesem zarówno w toku, jak również po zakończeniu postępowania.

Wyłączenia od zasady udostępniania akt sprawy stronom postępowania administracyjnego określa art. 74 kpa

Na gruncie rozpatrywanej sprawy podkreślić również trzeba, że organy zobowiązane są prowadzić postępowanie administracyjne z zachowaniem zasad wymienionych w przepisach art. 6-12 kpa. Obowiązek ten dotyczy każdego ze stadiów postępowania administracyjnego. Zasada dwuinstancyjności wyrażona w art. 15 kpa nakłada na organ odwoławczy obowiązek ponownego rozpoznania sprawy w jej całokształcie, z uwzględnieniem zarzutów wskazanych w środku odwoławczym. Postępowanie odwoławcze jest przy tym postępowaniem weryfikującym rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.

Postępowanie odwoławcze w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone z uchybieniem ww. zasadom postępowania administracyjnego, a w szczególności zasadzie prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 7 kpa. Organ II instancji stwierdził bowiem jedynie ogólnie, że skarżące nie wykazały ważnego interesu, nie odnosząc się do zarzutów zażalenia, a uchybienie to miało istotny wpływ na wynik sprawy.

W zażaleniu skarżące wskazywały bowiem, że są stronami postępowania dotyczącego samowolnej budowy zjazdu oraz drogi tymczasowej na działkach [...],[...] i [...] przy ul. K. w W. i mają zamiar poddać konsultacji specjalistów odpisy projektu budowlanego dotyczące tej inwestycji.

Nie można było natomiast podzielić argumentacji skargi, że organ I instancji winien wezwać skarżące do uzupełnienia wniosku poprzez wykazanie ważnego interesu w wydaniu żądanych dokumentów, skoro wniosek w imieniu skarżących złożył profesjonalny pełnomocnik.

Niemniej, jak już wskazano wyżej, skoro brak ten został uzupełniony w zażaleniu, to obowiązkiem organu II instancji była jego ocena w postępowaniu odwoławczym.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ winien mieć również na uwadze, że zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) projekt budowlany należy do utworów architektonicznych jest zatem przedmiotem prawa autorskiego.

Zasada wynikająca z art. 23 ust. 1, zgodnie z którą bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu do własnego użytku osobistego doznaje ograniczeń w art. 332 cyt. ustawy. Przepis ten wskazuje, że wolno korzystać z utworów dla celów bezpieczeństwa publicznego lub na potrzeby postępowań administracyjnych, sądowych lub prawodawczych oraz sprawozdań z tych postępowań. Wyjątek wynikający w przywołanego przepisu obejmuje zarówno utwory niepublikowane jak i rozpowszechnione. Dozwolone jest zatem sporządzenie kopii utworu (projektu budowlanego) na potrzeby postępowania administracyjnego lub sądowego niezależnie od tego, czy kopię wykonuje organ administracyjny lub sądowy, czy strona postępowania. W art. 332 chodzi o wszelkie rodzaje utworów, z którymi konieczne jest zaznajomienie się w celach określonych w tym przepisie (patrz. Komentarz LEX 2011- E. Trapie do art. 332 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

W związku z powyższym rzeczą organu odwoławczego przy ponownym rozpoznaniu sprawy będzie przeprowadzenie postępowania z uwzględnieniem argumentacji Sądu.

Ujawnione naruszenie prawa procesowego obligowało Sąd do uchylenia zaskarżonego postanowienia, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Na podstawie art. 152 i 200 p.p.s.a. orzeczono jak w punkcie II i III wyroku.