Postanowienie z dnia 1967-04-26 sygn. III CR 424/66

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CR 424/66

Postanowienie

z dnia 26 kwietnia 1967 r.

Przez stan prawny, według którego przede wszystkim ustala się granice w myśl art. 41 pr. rzecz. (art. 153 k.c.), należy rozumieć także zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi.

Przewodniczący: sędzia J. Majorowicz. Sędziowie: W. Bryl (sprawozdawca), H. Dąbrowski.

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Jana D. o rozgraniczenie nieruchomości, na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od postanowienia Sądu Wojewódzkiego dla Województwa Warszawskiego w Warszawie z dnia 27 listopada 1963 r. oraz postanowienia Sądu Powiatowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 5 września 1963 r.,

uchylił zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Sądu Powiatowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 5 września 1963 r. i sprawę przekazał Sądowi Powiatowemu w Mińsku Mazowieckim do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Położone we wsi M. powiatu m. nieruchomości Jana D. i Józefa B. graniczą ze sobą na długości około 2.300 m.

Jan D. wystąpił dnia 31.V.1961 r. do Prezydium Pow. Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa (Referat Geodezji) w M. o rozgraniczenie wymienionych nieruchomości. Sprawa ta, wobec niedojścia do ugody między uczestnikami, została przekazana Sądowi Powiatowemu w Mińsku Mazowieckim na podstawie art. 7 ust. 2 dekretu z dnia 13.IX.1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości.

Sąd Powiatowy postanowieniem z dnia 5 września 1963 r. rozgraniczył obie nieruchomości zgodnie z linią "kreska-kropka" na przestrzeni A.B.C.D., oznaczoną na planie sporządzonym przez biegłego inż. Jana W. jako załącznik do opinii z dnia 16 czerwca 1963 r., a ponadto orzekł o opłatach i kosztach postępowania.

Wychodząc z założenia, że nawet fakt długoletniego posiadania nie wyłącza możliwości rozgraniczenia zgodnie z istniejącymi dokumentami, Sąd Powiatowy dokonał rozgraniczenia na całej długości obu nieruchomości według tej linii, którą biegły nakreślił na podstawie danych zawartych w planie gruntów gromady W. z 1887 r.

Postanowienie to Józef B. zaskarżył rewizją, którą Sąd Wojewódzki oddalił postanowieniem z dnia 27 listopada 1963 r., zasądzając do niego koszty postępowania na rzecz wnioskodawcy. Postanowienie Sądu Wojewódzkiego zaskarżył Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego rewizją nadzwyczajną, zarzucając rażące naruszenie art. 41 i 50 pr. rzecz. oraz art. 380 § 1 pkt 4 d.k.p.c. w związku z art. 4 k.p.n., a także naruszenie interesu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wniósł 1) o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia Sądu Powiatowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 5 września 1963 r. w częściach dotyczących rozgraniczenia nieruchomości na odcinku oznaczonym na planie literami C.D. oraz orzekających o opłatach i kosztach postępowania i o przekazanie sprawy Sądowi Powiatowemu do ponownego jej rozpoznania w tym zakresie bądź też 2) o uchylenie obu tych postanowień w całości i o przekazanie sprawy Sądowi Powiatowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Oba postanowienia naruszają rażąco przepisy prawa. Przez stan prawny, według którego przede wszystkim ustala się granice w myśl art. 41 pr. rzecz. (art. 153 k.c.), należy rozumieć także zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi.

Odmienne stanowisko zajęte przez Sąd Powiatowy narusza ten przepis, czego Sąd Wojewódzki wbrew art. 380 § 1 pkt 4 k.p.c. nie wziął pod rozwagę.

Zaciążyło to na rozstrzygnięciu sprawy.

Józef B. w swych pismach procesowych powoływał się na zasiedzenie, a w szczególności co do siedliska. Zgodnie zaś z ustalonym orzecznictwem sąd powinien o tym rozstrzygać nie tylko w sprawie o zasiedzenie, ale i w innych sprawach, w których stanowić to może przesłankę orzeczenia (uchwała 7 sędziów SN z 10.II.1951 r. ŁC Prez. 741/50, OSN 1/51/2).

Wprawdzie Sąd Powiatowy przeprowadził na te okoliczności dowód z zeznań świadków, jednakże nie poczynił w tym względzie ustaleń, poprzestając w uzasadnieniu swego postanowienia na stwierdzeniu rozbieżności w zeznaniach świadków, co narusza art. 242 § 1 i 336 § 2 d.k.p.c. w związku z art. 4 k.p.n.

Ustalenie długotrwałości stanu posiadania w siedlisku, gdzie znajdują się budynki, płoty i drzewa, jak realnie bardziej możliwe, niż gdyby chodziło o takie ustalenie w innych gruntach. Zauważyć przy tym wypada, że rozbieżności w zeznaniach obu grup świadków dotyczyły stosunkowo małych pasów ziemi.

Tymczasem - w wyniku orzeczonego rozgraniczenia - stan posiadania Józefa B. miałby ulec tak znacznemu zmniejszeniu, że siedlisko jego, posiadające dotychczas około 20 metrów szerokości, zwęziłoby się wydatnie, dochodząc w południowej części do 9 metrów szerokości. Ponadto - jak to wynika z planu sporządzonego przez biegłego - przyjęta linią rozgraniczenia przecina cześć stodoły (dobudówka) i piwnicy Józefa B.

Graniczące ze sobą siedliska uczestników ciągną się od drogi wiejskiej na północy w kierunku południowym do rzeki Rz. i obejmują odcinek linii rozgraniczenia oznaczony literami C.D. na planie wymienionym w postanowieniu Sądu Powiatowego.

Przytoczone wyżej względy przemawiały więc za uwzględnieniem rewizji B. od postanowienia Sądu Powiatowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 5.IX.1963 r. - w której zarzucał, że Sąd Powiatowy bezpodstawnie, w wyniku wytoczonej przez siebie granicy, zwiększył jego kosztem powierzchnię gospodarstwa wnioskodawcy o przeszło 2 ha, a ponadto wyraźnie twierdził, że ustalenie granicy pomiędzy sąsiadującymi nieruchomościami powinno nastąpić przede wszystkim zgodnie ze stanem prawnym - a nie za jej oddaleniem.

Z powyższych względów należało uchylić oba zaskarżone postanowienia i sprawę przekazać Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i zlecić mu, aby przy rozgraniczeniu wymienionych wyżej nieruchomości uwzględnił wieloletni stan posiadania przygranicznych pasów ziemi i stosownie do wyników postępowania dokonał rozgraniczenia według stanu prawnego w znaczeniu wyżej wskazanym. Sąd Najwyższy uwzględnił rewizję nadzwyczajną, mimo że została ona wniesiona po upływie 6-miesięcznego terminu przewidzianego w art. 421 § 2 k.p.c., gdyż rozgraniczenie nieruchomości rolnych bez brania pod uwagę wieloletnich stanów posiadania, które mogły doprowadzić do zasiedzenia przygranicznych pasów ziemi, jest szkodliwe z punktu widzenia ogólnych interesów społeczno-gospodarczych, a tym samym narusza interes Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

OSNC 1967 r., Nr 11, poz. 206