Postanowienie z dnia 1967-04-15 sygn. III CR 307/65

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CR 307/65

Postanowienie z dnia 15 kwietnia 1967 r.

1.  Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 1953 r. C 688/61 (OSN z 1954 r. zesz. II, poz. 26), według której wyrok orzekający rozwód musi orzekać zarazem o prawach i obowiązkach rodziców względem dzieci, przy czym orzeczenie sądu stanowi jednolitą całość - zachowała swoją aktualność pod rządem kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
2. Rewizja nadzwyczajna kwestionująca prawidłowość wyroku w części dotyczącej władzy rodzicielskiej jest przez to samo skierowana przeciwko orzeczeniu o rozwodzie.
3. Rewizja nadzwyczajna od wyroku orzekającego rozwód skierowana tylko co do części dotyczącej władzy rodzicielskiej, jeśli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się takiego wyroku zawarła związek małżeński, jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu.

Przewodniczący: sędzia S. Gross. Sędziowie: J. Ignatowicz, W. Kuryłowicz (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy w sprawie powództwa Stanisława W. przeciwko Wandzie Marii W. o rozwód, na skutek rewizji nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego PRL od wyroku Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy z dnia 14 grudnia 1964 r.,

rewizję nadzwyczajną odrzucił.

Uzasadnienie

Sąd Powiatowy dla m. st. Warszawy wyrokiem z dnia 31.III.1964 r., orzekając - po ponownym rozpoznaniu sprawy - rozwód małżeństwa stron z winy powoda, powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad wspólnymi dziećmi stron: Joanną Katarzyną W., urodzoną 30.IV.1948 r., i Andrzejem Janem W., urodzonym 18.VIII.1949 r., pozwanej z zachowaniem dla powoda "możności widywania się z dziećmi bez prawa decydowania o ich wychowaniu i wykształceniu". Na podstawie zebranego materiału procesowego (w szczególności zeznań przesłuchanej w charakterze świadka córki stron oraz opinii biegłego psychologa) sąd orzekający ustalił, że postępowanie powoda wobec dzieci było nacechowane gwałtownością i brutalnością z jednoczesnym stosowaniem - bez uzasadnionych przyczyn - kar cielesnych, że w domu panowała nerwowa i pełna lęku atmosfera, bezwzględność i brak tolerancji, co w rezultacie ujemnie wpłynęło na ich rozwój psychiczny, gdy tymczasem pod opieką pozwanej dzieci "czują się spokojne i bezpieczne". W tych okolicznościach dalsze wykonywanie władzy rodzicielskiej należało - zdaniem sądu - powierzyć wyłącznie matce dzieci.

Rewizję powoda kwestionującego wydane w tym przedmiocie rozstrzygnięcie Sąd Wojewódzki wyrokiem z dnia 14.XII.1964 r. oddalił jako niezasadną.

W rewizji nadzwyczajnej Prokurator Generalny, zarzucając rażące naruszenie prawa i interesu Państwa Ludowego "przez ograniczenie władzy rodzicielskiej ojca bez dostatecznej podstawy prawnej", wnosił o uchylenie w tym zakresie (pozbawienia powoda prawa decydowania o wychowaniu i wykształceniu dzieci) zaskarżonych wyroków i o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Od wyroku orzekającego rozwód małżeństwa, jeśli choćby jedna ze stron zawarła związek małżeński po uprawomocnieniu się tego wyroku, rewizja nadzwyczajna jest niedopuszczalna (art. 417 § 4 k.p.c.). W wyroku orzekającym rozwód sąd z urzędu rozstrzyga zarówno o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi małżonków, jak i o obowiązku każdego z nich ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci (art. 32 k.r., art. 58 k.r.o.). Wszystkie części wyroku (orzeczenia o rozwodzie, o władzy rodzicielskiej i o alimentach dla dzieci) stanowią nierozłączną całość. Zakwestionowanie rozstrzygnięcia choćby jednej części wyroku dotyczy jego całości, jest zatem zawsze skierowane - jakkolwiek bezpośrednio może nie dotyczyć rozwodu (np. zarzut, jak w sprawie niniejszej, wyłącznie wadliwego rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej stron - przeciwko orzeczeniu o rozwodzie (por. aktualną również pod rządem obowiązującego kodeksu rodz. i opiek. uchwałę składu siedmiu sędziów z dnia 5.I.1953 r. - OSN 1954, poz. 26 - z tych samych motywów aktualną także co do władzy rodzicielskiej), skoro z mocy cytowanych przepisów wyrok orzekający rozwód ma uregulować całokształt stosunków tej rodziny, którą obie strony, zawierające małżeństwo, założyły.

Z powyższych względów również wniesiona w niniejszej sprawie rewizja nadzwyczajna, jakkolwiek kwestionuje tylko orzeczenie o władzy rodzicielskiej, jest przez to samo skierowana przeciwko orzeczeniu o rozwodzie, a ponieważ powód - po uprawomocnieniu się zaskarżonego wyroku w dniu 4.XII.1965 r. - zawarł nowy związek małżeński, przeto, stosownie do cyt. art. 417 § 4 k.p.c. w związku z art. XVI § 2 przep. wprow. k.p.c., jest ona niedopuszczalna.

Okoliczność, że rewizja nadzwyczajna wniesiona została przed zawarciem przez powoda nowego związku małżeńskiego, nie ma żadnego (z punktu widzenia art. 417 § 4 k.p.c.) znaczenia, niczego bowiem nie zmienia w tym stanie prawnym, jaki powstał po uprawomocnieniu się wyroku orzekającego rozwód.

Odrzucenie rewizji nadzwyczajnej nie pozbawia powoda - w związku ze zmianą okoliczności, spowodowaną przede wszystkim zawarciem przez niego nowego związku małżeńskiego - żądania zmiany zaskarżonego orzeczenia przez sąd opiekuńczy (art. 106 k.r.o. w związku z art. V przep. wprow. ten kodeks). Zmiana taka w zakresie władzy rodzicielskiej stron i sposobu jej wykonywania jest dopuszczalna, jeżeli w razie zmiany okoliczności wymaga tego dobro dziecka. W danym wypadku droga ta jest wyłącznie właściwa.

W związku z tym należało na podstawie art. 372 i 423 k.p.c. orzec jak w sentencji.

OSNC 1967 r., Nr 10, poz. 188