Wyrok z dnia 2013-12-11 sygn. II SA/Łd 718/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Dnia 11 grudnia 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Stępień Sędziowie Sędzia WSA Renata Kubot-Szustowska (spr.) Sędzia NSA Grzegorz Szkudlarek Protokolant sekretarz sądowy Magdalena Rząsa po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 grudnia 2013 roku sprawy ze skargi S. A., Z. A. i R. A. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] znak: [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego oddala skargę. LS

Uzasadnienie

Wojewoda [...], decyzją z dnia [...], nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 267 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania R. A., Z. A. oraz S. A. od decyzji Starosty [...] z dnia [...] nr [...], zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej E. F. i P. F. pozwolenia na budowę pawilonu handlowego wraz z kanalizacją lokalną do szczelnego zbiornika na ścieki oraz napowietrznym przyłączem energetycznym, na działce o nr 22, położonej w miejscowości B. [...], w gminie N., umorzył postępowanie odwoławcze.

W uzasadnieniu powyższej decyzji Wojewoda wskazał, iż wskazaną decyzją z dnia [...], Starosta [...] zatwierdził projekt budowlany i udzielił E. i P. F. pozwolenia na budowę w/w pawilonu handlowego.

W złożonym odwołaniu R. A., Z. A. oraz S. A., właściciele działki sąsiedniej o nr 21/1, wyjaśnili, iż w Sądzie Okręgowym w Ł. oraz w Trybunale w Strasburgu toczy się postępowanie dotyczące tego, kto jest faktycznym właścicielem działki o nr 22, na której planowana jest realizacja spornego pawilonu handlowego. Ich zdaniem, jest to okoliczność uzasadniająca wstrzymanie procesowania w sprawie tegoż pozwolenia na budowę do czasu rozstrzygnięcia sprawy własności działki inwestycyjnej przez sąd. Wyjaśnili nadto, iż dla działki nr 22, Sąd Rejonowy dla Ł. – Ś. prowadzi dwie księgi wieczyste. Według księgi wieczystej nr [...] właścicielem przedmiotowej działki jest Gmina N., a użytkownikiem wieczystym E. i P. F., którzy nabyli to prawo na podstawie aktu notarialnego z dnia 29 grudnia 2010r. Natomiast zgodnie z treścią księgi wieczystej nr [...] przedmiotowa działka, oznaczona jako działka nr 21/1 stanowi własność S. i Z. A. oraz R. A.

W związku z tym, odwołujący się w dniu 21 marca 2011r. wnieśli do Sądu Rejonowego dla Ł. – W. pozew o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, a sprawa ta została przekazana do Sądu Okręgowego w Ł., jako sądu właściwego. Zdaniem odwołujących się, do czasu rozstrzygnięcia sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nie jest możliwe stwierdzenie, czy inwestorzy mają prawo do dysponowania przedmiotową działką gruntu na cele budowlane.

Niezależnie od powyższego odwołujący się wskazali, iż ich legitymacja, jako stron przedmiotowego postępowania wynika z faktu, iż są oni właścicielami nieruchomości znajdującej się w obszarze oddziaływania obiektu, objętego pozwoleniem na budowę. Tym samym organ I instancji niesłusznie odmówił im przymiotu strony w tym postępowaniu, a zaskarżona decyzja została wydania z naruszeniem zasad postępowania.

Wojewoda [...] decyzją dnia [...], nr [...] umorzył postępowanie odwoławcze w przedmiotowej sprawie. R. A., Z. A. oraz S. A. decyzję tę zaskarżyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, który wyrokiem z dnia 2 grudnia 2011r., w sprawie o sygn. akt II SA/Łd 1067/11, uchylił powyższą decyzję Wojewody [...] z dnia [...], wskazując na konieczność wyjaśnienia interesu prawnego skarżących w niniejszym postępowaniu. W uzasadnieniu podkreślono, iż w sytuacji gdy z przepisów odrębnych wynikają ograniczenia w zagospodarowaniu, również w zabudowie sąsiednich nieruchomości, należy uznać, że dana nieruchomość znajduje się w obszarze oddziaływania planowanej inwestycji. Za stronę postępowania w sprawie o pozwolenie na budowę należy uznać właścicieli sąsiadujących nieruchomości bez względu na to, czy powstający po sąsiedzku obiekt jest budowany zgodnie z przepisami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, czy z naruszeniem tych przepisów, chyba że organ jednoznacznie ustali, że granice obszaru oddziaływania w otoczeniu obiektu budowlanego nie przekraczają działki, którą dysponuje inwestor.

Po przeprowadzeniu ponownego postępowania administracyjnego Wojewoda [...] decyzją z dnia [...], nr [...] ponownie umorzył postępowanie odwoławcze w przedmiotowej sprawie. Jednakże w wyniku wniesionej przez R, A,, Z, A, oraz S, A, skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi powyższa decyzja Wojewody [...] została uchylona wyrokiem z dnia 25 września 2012r., w sprawie o sygn. akt II SA/Łd 486/12. W uzasadnieniu tegoż wyroku WSA w Łodzi stwierdził, iż organ ponownie rozpoznając sprawę naruszył przepis art. 153 ustawy z dnia 30 lipca 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm.), powoływanej dalej jako p.p.s.a., bowiem zignorował całkowicie wywód sądu, dotyczący konieczności umożliwienia skarżącym wskazania i wypowiedzenia się co do przymiotu strony, co jest warunkiem możliwości wykluczenia przesłanek z art. 28 ust. 2 ustawy Prawo budowlane. Odmawiając skarżącym udziału w postępowaniu uniemożliwiono im jednocześnie dowiedzenie i wyjaśnienie kwestii oddziaływania inwestycji na ich nieruchomość, a tym samym potwierdzenia bądź wykluczenia tezy, co do przymiotu strony w spornym postępowaniu. Nadto sąd wskazał, iż skarżący w postępowaniu sądowoadministracyjnym podnieśli nie tylko kwestię posadowienia i wpływu wylotu szamba w stosunku do działki nr 21/1, której są właścicielami, ale przede wszystkim to, że postanowieniem z dnia [...] w sprawie sygn. akt [...] w dziale III księgi wieczystej nr [...] dokonano wpisu ostrzeżenia o toczącym się przed Sądem Rejonowym dla Ł.-W. w Ł. postępowaniu o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Powyższy wpis dokonany został już po wymienionym wcześniej wyroku WSA z dnia 2 grudnia 2011r., a więc w toku ponownego rozpatrywania sprawy przed organem, co, zdaniem sądu, spowodowało zaistnienie nowego stanu prawnego, dotyczącego nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta nr [...]. Poza tym organ nie odniósł się do argumentacji skarżących o oddziaływaniu wylotu szamba, posadowionego przez inwestorów, jak twierdzą bezpośrednio przy granicy działki.

W toku prowadzonego ponownego postępowania administracyjnego w przedmiotowej sprawie ustalono, iż postępowanie w sprawie uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, toczące się przed Sądem Rejonowym dla Ł.-W. w Ł. [...] Wydział Cywilny pod sygnaturą akt [...] nie zostało prawomocnie zakończone. Postanowieniem z dnia 31 października 2012r. sąd zawiesił owo postępowanie na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 i § 2 k.p.c. wyznaczając stronie powodowej termin do złożenia do odpowiedniego organu wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji scaleniowej pod rygorem niepodjęcia postępowania. Powodowie złożyli w wyznaczonym przez sąd terminie wniosek o stwierdzenie nieważności tej decyzji do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Nadto do akt sprawy złożono kserokopię aktu własności ziemi z dnia 31 stycznia 1975r., z którego wynika, iż S. A. oraz Z. A. są właścicielami nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów nr 40, 60, 132, 140, i 143 obrębu [...] oraz nr 39 obrębu [...] o powierzchni 7,94 ha, położonych w B. powiat b. Poza tym Wójt Gminy N., pismem z dnia 26 marca 2013r. poinformował, iż Z. i S. małż. A. stali się właścicielami gospodarstwa rolnego położonego w obrębie [...] gm. N. w skład którego wchodziły działki o nr 39, 40, 60, 132, 140, i 143 o łącznej powierzchni 7,94ha na podstawie Aktu Własności Ziemi Nr [...] z dnia 31 stycznia 1975r., na podstawie którego została urządzona księga wieczysta nr [...]. W powyższym piśmie wskazano ponadto, iż działki te zostały wniesione przez małżonków A. do scalenia gruntów, które zostało zatwierdzone decyzją Prezydenta Miasta Ł. Nr [...] z dnia [...],a za wniesiony do scalenia powyższy wkład gruntowy został wydzielony ekwiwalent, stanowiący grunt położony również w obrębie [...], oznaczony nr działek 21 i 39 o łącznej powierzchni 7,57 ha. Do powyższego pisma załączono wypis z rejestru ewidencji gruntów [...] i [...] z dnia [...], zawierający informację o aktualnych właścicielach działek oraz wyrysy z mapy ewidencyjnej nr [...] i [...].

Organ stwierdził, iż z tych dokumentów wynika, że właścicielem działki o nr 22, na której zlokalizowany jest sporny pawilon handlowy jest Gmina N., a jej użytkownikiem wieczystym są E. i P. F. Zatem samo powołanie przez odwołujących podstaw prawnych, poprzez wskazanie art. 28 ust. 2, art. 3 pkt 20 oraz art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy Prawo budowlane oraz § 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie nie są wystarczające do przyjęcia, iż wykazali oni interes prawny jako strona postępowania.

Wojewoda [...] dalej wyjaśnił, iż odwołujący się nie brali udziału w postępowaniu zakończonym wydaniem kwestionowanej decyzji Starosty [...] z dnia [...]. Z odwołania wynika zaś, iż swój interes prawny wywodzą z faktu, iż są właścicielami nieruchomości znajdującej się w obszarze oddziaływania obiektu, objętego udzielonym pozwoleniem na budowę oraz z faktu, iż są także właścicielami działki na której realizowana będzie przedmiotowa inwestycja, w stosunku do której prowadzą spór z Gminą N. przed sądem powszechnym. Dodano, że analiza projektu budowlanego (projektu zagospodarowania terenu) wykazała, iż realizacja przedmiotowej inwestycji zlokalizowanej na działce o nr 22 nie spowoduje ograniczeń w swobodnym zagospodarowaniu niezabudowanej działki skarżących o nr 21/1, nie utrudniając jej prawidłowej zabudowy.

Przypomniano, że przedmiotem inwestycji jest parterowy pawilon handlowy - sklep spożywczy wraz z kanalizacją lokalną do szczelnego zbiornika na ścieki oraz napowietrznym przyłączem energetycznym, usytuowany w odległości 6m od południowej granicy działki oraz ok. 10m od pozostałych granic nieruchomości, zatem rozmiary i charakter inwestycji, jak również jej odległość od granic nieruchomości skarżących, zdaniem Wojewody, nie powoduje ograniczenia zabudowy na działce stanowiącej ich własność, w szczególności ze względu na konieczność zachowania warunków wynikających z § 12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 75, poz. 690 ze zm.), dotyczącego sytuowania budynków od granicy z sąsiednią działką budowlaną oraz warunków wynikających z § 13, § 57 oraz § 60 wyżej wymienionego rozporządzenia, dotyczących nasłonecznienia i zacieniania, jak również z § 217 ust. 1 tego rozporządzenia, dotyczącego bezpieczeństwa pożarowego, § 19 ust. 1 dotyczącego sytuowania miejsc postojowych. Podkreślono, iż działka odwołujących się jest działką niezabudowaną. Organ wyjaśnił także, iż z projektu zagospodarowania terenu przedmiotowej inwestycji wynika, że projektowane są cztery miejsca postojowe, zlokalizowane od frontu działki tj. od strony drogi, a ich odległość od granicy z działką skarżących wynosi ok. 6,5 m od strony północnej oraz ok. 8 m od strony południowej, spełniając tym samym ustalenia § 19 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia, co również wyklucza konieczność uznania skarżących za strony przedmiotowego postępowania administracyjnego. Zdaniem Wojewody, przedmiotowa inwestycja nie oddziałuje na środowisko w sposób wymagający przeprowadzenia procedury postępowania w sprawie oddziaływania na środowisko, w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010r., nr 213, poz. 1397), nie jest objęta materią regulowaną ustawą z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005r., nr 239, poz. 2019 ze zm.) oraz ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r., nr 25, poz. 150), nie emituje pól elektromagnetycznych (rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska z dnia 30 października 2003r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów - Dz. U. z 2003r., nr 192, poz. 1883) oraz nie obejmuje realizacji bazy i stacji paliw płynnych, rurociągu przesyłowego dalekosiężnego służącego do transportu ropy naftowej i produktów naftowych (rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie Dz. U. nr 243, poz. 2063 ze zm.) wobec czego brak jest podstaw do wyznaczenia obszaru oddziaływania przedmiotowego obiektu w oparciu o inne aniżeli rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, przepisy odrębne, o których mowa w art. 3 pkt 20 ustawy Prawo budowlane.

Odnosząc się do zarzutu, dotyczącego uprawnień odwołujących się do nieruchomości objętej zamierzeniem inwestycyjnym, organ odwoławczy podniósł, iż skarżący wprawdzie toczą spór przed sądem powszechnym z Gminą N. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, jednakże organ wydający decyzję o pozwoleniu na budowę zobowiązany jest orzekać w oparciu o stan faktyczny i prawny, obowiązujący w dniu wydania tej decyzji. Inwestorzy udokumentowali zaś prawo do dysponowania sporną nieruchomością. Z przedstawionego aktu notarialnego z dnia 29 grudnia 2010r. Rep. Nr [...] wynika, iż P. i E. F. nabyli, w drodze umowy sprzedaży prawo wieczystego użytkowania działki gruntu oznaczonej numerem 22 o powierzchni 978 m2, położonej w miejscowości B., w gminie N., w powiecie [...], dla której prowadzona jest księga wieczysta nr [...] przez Sąd Rejonowy dla Ł.-Ś. w Ł., wraz z prawem własności budynku, stanowiącego odrębną nieruchomość. Dodano, iż powyższe zapisy potwierdza załączony do akt administracyjnych odpis z księgi wieczystej o w/w numerze.

Odnośnie kwestii dotyczącej dokonania wpisu w powyższej księdze wieczystej ostrzeżenia o toczącym się przed Sądem Rejonowym dla Ł.-W. w Ł. postępowaniu o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym Wojewoda stwierdził, iż skutkiem wpisu ostrzeżenia o niezgodności między stanem prawnym nieruchomości, wynikającym z wpisu do księgi wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym jest wyłączenie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych w zakresie objętym wpisem oraz wyłączenie dobrej wiary nabywców od właściciela, przeciwko któremu zostało wpisane ostrzeżenie. Jednakże ostrzeżenie nie obala domniemania prawnego z art. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001r., nr 124, poz. 1361 ze zm.), że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Ten nowy stan prawny należy ocenić w taki sposób, że wpis ostrzeżenia na podstawie art. 57 ust. 1 u.k.w.h. nie prowadzi do zmiany ujawnionych w księdze wieczystej praw podmiotowych i stanowi jedynie rozstrzygnięcie określonej kwestii wpadkowej. Ostrzeżenie podlega wykreśleniu w razie uchylenia orzeczenia lub postanowienia sądu, na podstawie których ostrzeżenie zostało wpisane.

Wojewoda jednocześnie zwrócił uwagę, iż w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 5 grudnia 2011r. [...] zostało stwierdzone, iż odwołujący się nie uprawdopodobnili w dostateczny sposób swoich twierdzeń o istnieniu roszczenia, które ma być zabezpieczone poprzez ujawnienie w działach III ksiąg wieczystych (zakaz zbywania działki oraz ustanowienie zakazu wstępu na teren osobom trzecim). Powinny to być zaś dokumenty, które uprawdopodobniłyby w sposób graniczący z pewnością, że powodowie dysponują konkurencyjnym tytułem własności do działki nr 22, a przez to działania Gminy zagrażają ich interesom. Brak jakichkolwiek dokumentów bądź ich odpisów nie pozwala natomiast na prawidłową ocenę wiarygodności żądania. W konsekwencji, sąd nie znalazł podstaw do ograniczenia Gminie możliwości rozporządzania działką a ograniczył się do wpisu ostrzeżenia. Tym samym, w ocenie organu, inwestor ubiegając się o przedmiotowe pozwolenie na budowę wykazał się prawem do dysponowania sporną nieruchomością na cele budowlane. Natomiast niezakończony spór, toczący się przed sądem powszechnym, między skarżącymi a Gminą N., dotyczący własności działki, na której zlokalizowana ma być przedmiotowa inwestycja nie może mieć wpływu na treść decyzji wydanej przez organ I instancji. Zdaniem organu odwoławczego, zakończenie powyższego postępowania może stanowić podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego w przedmiotowej sprawie, a organ nie może kierować się przewidywaniami, jaki będzie wynik merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, lecz tym, czy w świetle posiadanych materiałów dowodowych i obowiązującego prawa jest możliwe rozpoznanie sprawy i wydanie decyzji.

Odnośnie oddziaływania wylotu szamba, posadowionego przez inwestorów bezpośrednio przy granicy działki Wojewoda stwierdził, iż pozwolenie na budowę przedmiotowej inwestycji obejmuje budowę pawilonu handlowego wraz z kanalizacją lokalną do szczelnego zbiornika na ścieki, który jak wynika z projektu zagospodarowania działki .zlokalizowany jest w odległości ok. 9,0 m od granicy działki, spełniając wymagania § 36 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Inwestor ma zaś obowiązek zrealizować inwestycję zgodnie z zatwierdzonym projektem budowlanym.

Zdaniem Wojewody, odwołujący się nie wykazali interesu prawnego jako strona w postępowaniu o zatwierdzenie projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę przedmiotowej inwestycji, do czego zostali zobowiązani przez organ. Powoływali się przede wszystkim na kwestie własności działki o nr 22, na której projektowana jest realizacja przedmiotowej inwestycji, nie wskazując natomiast innych istotnych powodów, wystarczających do uznania, że nieruchomość o nr 21/1, stanowiąca ich własność, znajduje się w obszarze oddziaływania przedmiotowej inwestycji, co skutkowałoby koniecznością uznania ich za strony postępowania.

Merytoryczne zarzuty wniesionego odwołania pozostają natomiast bez wpływu na treść rozstrzygnięcia, bowiem merytoryczna ocena decyzji Starosty [...] z dnia [...], w ocenie Wojewody, może mieć miejsce wyłącznie w ramach wszczętego postępowania administracyjnego.

Powyższą decyzję S. A., Z. A. i R. A. zaskarżyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, wnosząc o jej uchylenie wraz z poprzedzającą ją decyzją organu pierwszej instancji.

Zaskarżonej decyzji zarzucili naruszenie art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010r., nr 243, poz. 1623 ze zm.), poprzez nietrafne przyjęcie, że skarżącym nie przysługuje status strony postępowania, wynikające z błędnego założenia, że sąsiednia działka gruntu o nr 21/1, której skarżący są współwłaścicielami nie znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu, objętego pozwoleniem na budowę. Zdaniem skarżących, działka, stanowiąca ich współwłasność znajduje się w obszarze oddziaływania spornej inwestycji, która ma ujemny wpływ na ich nieruchomość. W zaskarżonej decyzji jako uzasadnienie ustalenia, iż nieruchomość skarżących nie znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu, organ przyjął odległość przedmiotowego obiektu od granicy działki inwestora. Według organu, skoro zachowane są minimalne odległości dla tego rodzaju obiektów, przyjęte w przepisach, określających warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie, to tym samym oddziaływanie obiektu nie wykracza poza obszar nieruchomości inwestora, a więc nieruchomość sąsiadująca nie znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu. Stanowisko to jest wadliwe, ponieważ ustawowa definicja "obszaru oddziaływania obiektu" zawarta w art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego nie daje podstaw do takiego zawężającego rozumienia tego określenia, albowiem samo zachowanie wymaganych odległości nie oznacza, że podmioty mające tytuł prawny do działek znajdujących się w otoczeniu projektowanego obiektu nie posiadają interesu prawnego, a zatem nie mogą być stroną w postępowaniu o pozwolenie na budowę.

Ponadto skarżący podkreślili, iż w zaskarżonej decyzji wskazano, iż w ramach przedmiotowej inwestycji projektowane są cztery miejsca postojowe, zlokalizowane od frontu działki tj. od strony drogi, a ich odległość od granicy z działką skarżących o nr 21/1 wynosi ok. 6,5 m od strony północnej oraz ok. 8 m od strony południowej. W rzeczywistości klienci sklepu parkują na całej szerokości przedmiotowej działki, ok. siedmiu samochodów, a często również na działce skarżących - na poboczu. Sami inwestorzy E. i P. F. posiadają dwa samochody - tak więc dwa miejsca parkingowe są stale zajęte. Klienci sklepu z uwagi na jego położenie - są w większości zmotoryzowani. Nie można więc zgodzić się ze stwierdzeniem, że spełnione są ustalenia § 19 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W projekcie zagospodarowania terenu przedmiotowej inwestycji wprowadzone zostały zmiany ograniczające liczbę miejsc postojowych, w rzeczywistości miejsc tych jest znacznie więcej i są stale wykorzystywane przez siedem pojazdów. Często parkują również tiry, a hałas oraz emitowane zanieczyszczenia mogą przenikać na teren sąsiednich nieruchomości i utrudniać korzystanie z nich zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Ponadto klienci sklepu rozrzucają śmieci na nieruchomości skarżących, która sąsiaduje z terenem inwestycji od trzech stron - północnej, południowej i zachodniej. Na nieruchomości skarżących znajdują się uprawy zbóż, ogródek oraz pasieka. Tymczasem klienci sklepu rzucają niedopałki papierosów i śmieci m.in. butelki na sąsiadującą nieruchomość. Przedmiotowy pawilon handlowy zacienia także ogródek, który znajduje się na działce skarżących. Ponadto szambo usytuowane jest przy samej granicy nieruchomości, a rura od szamba znajduje się na działce skarżących. Na przedmiotowej działce znajduje się również telebim - reklama świetlna sklepu, która oślepia sąsiadów.

Reasumując, w ocenie skarżących, przedmiotowa inwestycja stanowi poważną uciążliwość dla bezpośrednio sąsiadujących z nią skarżących. Sporna nieruchomość znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego [...], a E. i P. F. dokonywali bez zezwolenia wykaszania i wycinki drzew-wycieli m.in. 4 dęby, kilkanaście wiśni, gruszę i 2 orzechy włoskie, zgodnie zaś z przepisami 70% działki powinna stanowić zieleń. Ponadto powierzchnia działki o nr 22 wynosi 978 m2, front ma 28,4 m2 szerokości wjazdowej, jest więc za mała w stosunku do przedmiotowej zabudowy.

Zdaniem skarżących w niniejszej sprawie istniały podstawy do zawieszenia postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., ponieważ spór sądowy pomiędzy R. A., S. A. i Z. A., a Gminą N. o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości, ujawnionym w księdze wieczystej nr [...] stanowi zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. Skarżący zakwestionowali prawo własności Gminy N. do przedmiotowej nieruchomości, która została następnie przekazana aktem notarialnym [...] z dnia 4 listopada 1993r. w użytkowanie wieczyste na rzecz Gminnej Spółdzielni "A" w A. Na podstawie aktu notarialnego [...] z dnia 29 grudnia 2010r. Gminna Spółdzielnia "A" w A. prawo wieczystego użytkowania ww. działki nr 22 wraz z prawem własności budynku sprzedała na rzecz E. i P. F. Skarżący są natomiast współwłaścicielami nieruchomości rolnej, położonej w miejscowości B. nr [...], dla której Sąd Rejonowy dla Ł.-Ś. w Ł. [...] Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr [...], w której wpisano m.in. działkę gruntu nr 21/1 (przed scaleniem działki nr 39 i 40, a następnie działka nr 21). Dla części wyżej wymienionej działki gruntu prowadzona jest w Sądzie Rejonowym dla Ł.-Ś. w Ł., [...] Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta nr [...], w której działka ta oznaczona jest nr 22, a jako właściciela wpisano Gminę N. Przy czym, wpisu w księdze wieczystej nr [...], dotyczącego działki gruntu nr 22 (część działki nr 21/1 w księdze wieczystej nr [...]), dokonano bez jakiegokolwiek dowodu stanowiącego tytuł własności na rzecz Skarbu Państwa a potem Gminy N. Księga wieczysta nr [...] została założona na podstawie mapy do celów prawnych i decyzji Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] nr [...] zatwierdzającej projekt scalenia. Decyzja ta w żadnym punkcie nie dotyczy spornej działki gruntu. Zdaniem skarżących, z decyzji tej nie wynika, aby sporna działka gruntu została przekazana do zasobów Skarbu Państwa, jako ekwiwalent za grunty należące do niego przed scaleniem. Ponadto, mapa poscaleniowa zaginęła i do dnia dzisiejszego nie udało się jej odnaleźć, po czym próbowano sprostować KW [...]. Dodali, że postępowanie scaleniowe m. in. na obszarze wsi B. w gminie N. było prowadzone w 1979r. Decyzję scaleniową zatwierdził 1 października 1979r. Prezydent Miasta Ł., który, w ocenie skarżących, nie był organem uprawnionym do jej zatwierdzenia. W konsekwencji, w ocenie skarżących, decyzja scaleniowa została wydana przez organ nieuprawniony w związku z tym jest bezwzględnie nieważna i nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Na podstawie decyzji scaleniowej wydanej przez organ niepowołany została wydana decyzja komunalizacyjna z dnia 4 grudnia 1991r., na mocy której Gmina N. nabyła własność nieruchomości zabudowanej o powierzchni 0,1ha we wsi B., należącej przed scaleniem do S. i Z. A.

Podkreślono, że spór sądowy pomiędzy R. A., S. A. i Z. A. a Gminą N. o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej nr [...] a rzeczywistym stanem prawnym nie został jeszcze prawomocnie zakończony, a zdaniem skarżących, spór ten stanowi zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., bowiem od jego rozstrzygnięcia zależy ustalenie czy E. i P. F. w chwili występowania z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę przysługiwał tytuł prawny do spornej nieruchomości.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W piśmie z dnia 9 grudnia 2013r. skarżący podnieśli, iż w dniu 16 maja 2013r. nie mogli w sposób oczekiwany zapoznać się z aktami sprawy, bowiem prowadzący sprawę inspektor utrudniała im to, a gdy znalazłszy "konkretne" dokumenty chcieli powielić je metodą kserograficzną uniemożliwiono im to. Powtórzyli nadto zarzuty, zawarte w skardze, akcentując wykonany na ich działce wylot od szamba oraz własne uprawnienia do nieruchomości, objętej inwestycją.

Uczestnicy postępowania E. i P. małżonkowie F. wnieśli o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie bowiem z treścią art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola wspomniana sprawowana jest pod względem zgodności z prawem (§ 2).

Sąd administracyjny, uwzględniając skargę, uchyla zaskarżony akt w całości albo części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa, dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub też inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Jeżeli natomiast zachodzą przyczyny określone w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach - stwierdza nieważność orzeczenia w całości lub części. Stwierdzenie wydania rozstrzygnięcia z naruszeniem prawa wchodzi zaś w grę, o ile zachodzą przyczyny, określone w k.p.a. lub innych przepisach (art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – tekst jednolity Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm., powoływanej dalej jako p.p.s.a.). Po myśli art. 134 § 1 p.p.s.a., rozstrzygając daną sprawę, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi, może zastosować przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach, prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 p.p.s.a.) .

Biorąc pod uwagę tak zakreśloną kognicję oraz przyczyny wzruszenia orzeczeń organów administracji, Sąd nie stwierdził, by zaskarżona decyzja naruszała przepisy prawa w stopniu wskazanym w powołanych wyżej przepisach.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż rozpoznawana sprawa była już przedmiotem dwukrotnej kontroli tutejszego Sądu, który prawomocnymi wyrokami z dnia 2 grudnia 2011r., wydanym w sprawie o sgn.akt II SA/Łd 1067/11 oraz z dnia 25 września 2012r., wydanym w sprawie o sygn.akt II SA/Łd 486/12 uchylał uprzednio wydane decyzje organu odwoławczego.

Zgodnie zaś z treścią art. 153 p.p.s.a. ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania, wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia. Przez pojęcie ocena prawna rozumie się wyjaśnienie istotnej treści przepisów prawa i sposobu ich zastosowania w konkretnym wypadku w związku z rozpoznawaną sprawą. Ocena prawna może przy tym dotyczyć zarówno samej wykładni prawa materialnego i procesowego, jak i braku wyjaśnienia w kontrolowanym postępowaniu administracyjnym istotnych okoliczności stanu faktycznego. Wskazania co do dalszego postępowania, immanentnie związane z oceną prawną, określają natomiast sposób postępowania organów w przyszłości. Dokonując przeto kontroli legalności zaskarżonej decyzji oparto się na treści uzasadnienia poprzednio wydanych rozstrzygnięć dla oceny realizacji wytycznych, w nich zawartych.

Obowiązkiem organu było zatem jednoznaczne wyjaśnienie wszystkich okoliczności, również tych wskazanych przez skarżących, pozwalających na ustalenie czy przysługuje im przymiot strony w rozumieniu art. 28 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, ewentualne art. 28 k.p.a. w kontekście aktualnego stanu faktycznego i prawnego.

Realizując powyższe wytyczne, organ wezwał skarżących do wskazania i wykazania interesu prawnego, który uzasadniałby ich interes prawny w niniejszej sprawie. Uzyskawszy zaś stosowne wyjaśnienia, dokonał analizy ustalonego stanu faktycznego, uwzględniając obowiązujące regulacje prawne oraz konkludując o braku interesu prawnego po stronie skarżących. W świetle zaś ustalonego stanu faktycznego wniosek ten uznać należy za prawidłowy.

W kwestii toczonego przez skarżących sporu z Gminą N. o własność działki, objętej inwestycją, podzielić należy stanowisko organu odwoławczego, iż nie kreuje on po stronie skarżących uprawnienia do występowania w charakterze strony w postępowaniu o udzielenie pozwolenia na budowę podmiotom, którym wedle aktualnego wpisu w księdze wieczystej przysługuje prawo użytkowania wieczystego nieruchomości. Wpis ostrzeżenia, dokonanego w trybie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 707) o zgłoszonym przez skarżących roszczeniu dotyczącym usunięcia niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym nie wpływa też na zakres uprawnień użytkowników wieczystych. Istotą ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie jest bowiem rozstrzyganie o prawidłowości prawa wpisanego w księdze wieczystej. Wskazana instytucja nie obala domniemania z art. 3 powołanej ustawy i nie ogranicza uprawnionego w rozporządzaniu prawem, a jedynie wyłącza rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych. Ostrzeżenie jest szczególnym wpisem pełniącym funkcję zabezpieczającą, służy albo zabezpieczeniu roszczenia o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, albo zabezpieczeniu wyniku postępowania o wpis. Zatem, generalnie ujmując, ma na celu zapewnienie wpisu prawa zgodnego z rzeczywistym stanem prawnym. (por. D.Dusanowska Zakres merytorycznego badania wniosku o wpis w postępowaniu wieczystoksiegowym Rejent 2007/7-884-95).

W tym kontekście zatem brak było podstaw do wywodzenia przez skarżących z faktu wpisania ostrzeżenia tak uprawnień strony w niniejszym postępowaniu, jak i uzasadnienia dla zawieszenie postępowania pozwoleniowego. Rozstrzygnięcie sporu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie stanowi bowiem zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. w postępowaniu o udzielenie pozwolenia na budowę podmiotowi, którego prawa są ujawnione w księdze wieczystej. Nie jest zagadnieniem prejudycjalnym samo twierdzenie, że wynik innego postępowania może mieć a nawet ze względów ekonomicznych czy też celowościowych będzie miał wpływ na rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej, jeżeli możliwe jest jej rozpatrzenie i wydanie decyzji. (por. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 28 grudnia 2012r.,, sygn.akt II SA/Ke 614/12, dostępny w Systemie Informacji Prawnej Lex nr 1348508 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 5 listopada 2012r., sygn.akt II SA/Kr 846/12, dostępny w Systemie Informacji Prawnej Lex nr 1240991). W rozpoznawanej sprawie toczące się postępowanie o uzgodnienie treści księgi wieczystej nie miało wpływu na zakres uprawnień inwestorów, brak było zatem podstaw do traktowania go jako zagadnienie prejudycjalne.

Odnosząc się natomiast do interesu prawnego skarżących wywodzonego z treści art. 28 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, wskazać należy, iż przeprowadzenie rzetelnego postępowania wyjaśniającego, mającego na celu jego ustalenie bądź wykluczenie było obowiązkiem organu, co expressis verbis wyrażone zostało w wyrokach z dnia 2 grudnia 2011r. i 25 września 2012r. W tym celu organ wezwał skarżących do jego wskazania. W piśmie z dnia 4 lutego 2013r. powołali się oni na przepisy art. 28 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 20 oraz "art. 5 ust. pkt 9" ustawy Prawo budowlane oraz § 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2022r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, podnosząc iż są to normy prawa materialnego, z których wywodzą swój interes prawny.

Umarzając postępowanie odwoławcze Wojewoda uznał, że wskazane przez skarżących przepisy nie legitymują ich do udziału w niniejszym postępowaniu. Wskazał bowiem, iż analiza projektu budowlanego – projektu zagospodarowania terenu, nie wykazała, by realizacja przedmiotowej inwestycji, zlokalizowanej na działce nr 22, spowodować mogła jakiekolwiek ograniczenia w swobodnym zagospodarowaniu niezabudowanej działki skarżących, w szczególności zaś utrudniając jej ewentualną przyszłą zabudowę. Stanowisko to należy podzielić. W postępowaniu o pozwolenie na budowę przymiot strony powiązany jest z istnieniem interesu prawnego lub obowiązku określonego podmiotu. Postępowanie o pozwolenie na budowę nie przestaje być postępowaniem administracyjnym, w którym przymiot strony ustala się w oparciu o istnienie konkretnego, indywidualnego interesu prawnego, tj. interesu opartego na przepisach prawa (art. 28 k.p.a.). Wyznaczając obszar oddziaływania obiektu organ powinien badać nie tylko usytuowanie budynku w odniesieniu do sąsiednich działek i zachowanie wymaganych prawem odległości (od granicy, od budynków), ale również funkcję, przeznaczenie, formę oraz konstrukcję projektowanego obiektu i inne jego cechy charakterystyczne, w szczególności sposób zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 23 maja 2013r., sygn.akt II SA/Bk 456/12, dostępny w Systemie Informacji Prawnej Lex nr 1326963)

W rozpoznawanej sprawie organ dokonał wspomnianej analizy, biorąc pod uwagę nie tylko usytuowanie obiektu na terenie działki budowlanej, lecz także charakter zabudowy - parterowy pawilon handlowy, towarzyszące mu urządzenie budowlane oraz wszelkie potencjalne nakazy i zakazy wynikające z przepisów szczególnych. Nie znajdując zaś przepisów prawa materialnego, które wprowadzałyby jakiekolwiek ograniczenia w sposobie zagospodarowania nieruchomości skarżących, trafnie uznał, iż nie przysługuje im przymiot strony w niniejszym postępowaniu. Samo położenie nieruchomości w sąsiedztwie planowanej inwestycji nie jest jeszcze tożsame ze znajdowaniem się tej nieruchomości w obszarze oddziaływania obiektu. Tylko osoby, których prawo doznaje ograniczeń ze względu na realizację jakiegoś obiektu, są stronami postępowania o pozwolenie na budowę dla tego obiektu. Nie jest tak, że obszar oddziaływania w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy Prawo budowlane to teren, w którym da się odczuć skutki i uciążliwości spowodowane funkcjonowaniem jakiegoś obiektu. Takie rozumienie odwołuje się do oddziaływania faktycznego, którego nie można utożsamić z oddziaływaniem polegającym na wprowadzaniu ograniczeń prawnych. Tylko osoby, których prawo doznaje ograniczeń ze względu na realizację jakiegoś obiektu mają interes prawny i są stronami postępowania o pozwolenie na budowę dla tego obiektu. (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 marca 2013r., sygn.akt II OSK 2182/11, dostępny w Systemie Informacji Prawnej Lex nr 1340211 oraz z dnia 24 stycznia 2013r., sygn.akt II OSK 1772/11, dostępny w Systemie Informacji Prawnej Lex nr 1270189)

Przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie było natomiast zatwierdzenie projektu budowlanego ściśle określonej inwestycji i udzielenie pozwolenia na jego budowę. Ewentualna zaś realizacja inwestycji z odstępstwami od zatwierdzonego projektu budowlanego nie stanowi przedmiotu oceny w postępowaniu pozwoleniowym, będąc co najwyżej podstawą do wszczęcia stosownego postępowania przed organami nadzoru budowlanego. Dotyczy to zarówno wykonanego przez inwestorów otworu wentylacyjnego szamba na terenie posesji skarżących, jak i miejsc parkingowych wykonanych w ilości większej niż przewidziana w projekcie. Reklama świetlna na terenie nieruchomości inwestora nie była objęta pozwoleniem na budowę z dnia [...], zatem również jej lokalizacja pozostaje bez wpływu na określenie uprawnień stron niniejszego postępowania. Kwestia natomiast utrzymania czystości i porządku na terenie sąsiedniej posesji wykracza poza regulację, określoną przepisami Prawa budowlanego.

Odnosząc się natomiast do wskazywanego przez skarżących dla uzasadnienia interesu prawnego w niniejszej sprawie przepisu art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy Prawo budowlane, podkreślić należy, przepis ten formułuje zakres ochrony właściciela nieruchomości sąsiedniej w procesie budowlanym, wskazując, że ochronie tej podlegają nie jakiekolwiek interesy osób trzecich, ale interesy uzasadnione, tj. oparte o konkretne przepisy prawa, z których strony postępowania mogą wywieść przysługujące im uprawnienia lub ograniczające inwestora obowiązki. Właścicielowi nieruchomości przysługują prawne środki ochrony przed sposobem zagospodarowania na cele budowlane nieruchomości sąsiedniej, jeżeli projektowany sposób zagospodarowania kolidowałby z jego prawnie chronionym interesem poprzez naruszenie przez inwestora obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych oraz norm dotyczących budowy. Natomiast jeśli inwestycja w żaden sposób nie narusza tych przepisów i norm, nie można mówić o naruszeniu uzasadnionych interesów. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 maja 2013r., sygn.akt IVSA/Po 183/13, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl)

Jeśli natomiast chodzi o sygnalizowany w piśmie z dnia 9 grudnia 2013r. zarzut braku możliwości zapoznania się w dniu 16 maja 2013r. z aktami sprawy wskazać należy, iż dokumenty zgromadzone w nadesłanych do kontroli sądowej aktach sprawy okoliczności tej nie potwierdzają. Skarżący R. A. w piśmie z dnia 19 maja 2013r., potraktowanym jako wniosek o wyłączenie pracownika organu, wskazywał jedynie na "nieponumerowane strony akt" oraz wynikłą stąd "małą sprzeczkę" z pracownikiem organu. Brak jest natomiast jakiejkolwiek informacji potwierdzającej zarzut uniemożliwienia mu przeglądania akt czy też sporządzenia z nich odpisów.

Biorąc pod uwagę powyższe, wobec tego, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu, na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzeczono o oddaleniu skargi, wobec braku podstaw do jej uwzględnienia.

B.A.