Postanowienie z dnia 1964-01-16 sygn. I CR 32/63

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CR 32/63

Postanowienie z dnia 16 stycznia 1964 r.

O celowości ubezwłasnowolnienia częściowego z powodu marnotrawstwa lub nałogowego pijaństwa decyduje nie tylko potrzeba ochrony majątkowych lub osobistych interesów osoby, która ma być ubezwłasnowolniona, lecz także całokształt okoliczności danego wypadku. Ocena tych okoliczności powinna mieć również na względzie społecznie uzasadnioną potrzebę przeciwstawiania się dezorganizacji w stosunkach gospodarczych. Ubezwłasnowolnienie częściowe z powodu marnotrawstwa lub nałogowego pijaństwa może się zatem okazać celowe również wtedy, gdy wniosek dotyczy osoby nie będącej podmiotem praw majątkowych, które mogłyby wymagać bezpośredniej ochrony, jeżeli w ustalonych okolicznościach (np. ze względu na sytuację osobistą lub stosunki rodzinne) zachodzi obawa, że działalność faktyczna tej osoby może spowodować tego rodzaju dezorganizację.

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Anieli Ch. o ubezwłasnowolnienie Jana Ch., na skutek rewizji wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 24 sierpnia 1962 r.,

uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu w Lublinie do ponownego rozpoznania.

Wnioskodawczyni wystąpiła o ubezwłasnowolnienie częściowe męża z powodu marnotrawstwa i nałogowego pijaństwa.

Sąd Wojewódzki żądania nie uwzględnił.

Postanowienie to wnioskodawczyni zaskarżyła rewizją, przy rozpoznaniu której Sąd

Najwyższy zważył, co następuje:

Ocena Sądu Wojewódzkiego, jakoby "żaden ze świadków nie stwierdził faktów marnotrawstwa" męża wnioskodawczyni, pomija - z naruszeniem art. 242 § 1 k.p.c. - dowody, z których może wynikać, że mąż wnioskodawczyni sprzedał na wódkę ule z pszczołami, pozbył się szafy, usuwa z domu i gospodarstwa różne rzeczy, zwłaszcza zboże, że nie są znane źródła pieniędzy przeznaczonych przez męża wnioskodawczyni na wódkę, że nie pracuje on w gospodarstwie wnioskodawczyni; zresztą na wódkę nie wystarczyłyby same tylko dochody z tego małego gospodarstwa.

Z kolei wniosek Sądu Wojewódzkiego, jakoby "alkoholizm" męża wnioskodawczyni nie powodował u niego "ograniczenia świadomości i krytycyzmu", nie może być uznany za niewadliwy bez zapoznania się ze wskazanymi przez wnioskodawczynię aktami sprawy karnej oraz bez ustosunkowania się do opinii biegłego, według której mąż wnioskodawczyni dotknięty jest "przewlekłym alkoholizmem ze zmianami zwyrodnieniowymi psychiki".

Marnotrawstwo (art. 10 § 1 pkt 2 p.o.p.c.) lub nałogowe pijaństwo (art. 10 § 1 pkt 3 p.o.p.c.), przy braku pełnej zdolności kierowania swoim postępowaniem, nie wystarcza jeszcze do uwzględnienia wniosku o ubezwłasnowolnienie częściowe. Może to nastąpić dopiero wtedy, gdy ponadto za potrzebą takiej decyzji przemawiają względy celowości. O celowości ubezwłasnowolnienia częściowego z powodu marnotrawstwa lub nałogowego pijaństwa decyduje nie tylko potrzeba ochrony majątkowych czy osobistych interesów osoby, która ma być ubezwłasnowolniona, lecz także całokształt okoliczności danego wypadku. Ocena tych okoliczności powinna mieć również na względzie społecznie uzasadnioną potrzebę przeciwstawiania się dezorganizacji w stosunkach gospodarczych. Ubezwłasnowolnienie częściowe z powodu marnotrawstwa lub nałogowego pijaństwa może się zatem okazać celowe również wówczas, gdy wniosek dotyczy osoby nie będącej podmiotem praw majątkowych, które mogłyby wymagać bezpośredniej ochrony, jeżeli w ustalonych okolicznościach (np. ze względu na sytuację osobistą lub stosunki rodzinne) zachodzi obawa, że działalność faktyczna tej osoby może spowodować tego rodzaju dezorganizację.

Z tych względów zaskarżone postanowienie nie może być utrzymane w mocy.

OSNC 1965 r., Nr 2, poz. 28