Przesłanki ubezwłasnowolnienia częściowego (art. 16 k.c.)

Ubezwłasnowolnienie jest formą głębokiej ingerencji w życie jednostki i powinno być stosowane wyłącznie w wypadkach, w których jest dla niej korzystne. Ubezwłasnowolnienie zarówno częściowo jak i całkowite nie może zostać orzeczone, jeżeli interesy określonej osoby są zaspokojone i zabezpieczone w inny sposób. Jak wynika z okoliczności sprawy, uczestnik postępowania dobrze funkcjonował w swoim środowisku, a niezależnie od tego uzyskał niezbędna mu pomoc, skoro przebywa w domu opieki społecznej. Zatem nie zachodzi potrzeba udzielenia mu pomocy (w postaci orzeczenia ubezwłasnowolnienia).

Wyrok SA w Katowicach z dnia 13 maja 2021 r., V ACa 118/20

Standard: 57143 (pełna treść orzeczenia)

Ubezwłasnowolnienie częściowe z uwagi na potrzebę udzielenia pomocy osobie, o jakiej mowa w art. 16 § 1 kc, dopuszczalne jest jedynie po ustaleniu, że konkretna pomoc niezbędna jest jej w dacie orzekania w tym przedmiocie przez sąd (por. np. postanowienia SN: z dnia 28 września 1999 r. w sprawie II CKN 269/99 oraz z dnia 16 kwietnia 2010 r., IV CSK 470/09).

Niedopuszczalne natomiast byłoby ubezwłasnowolnienie „profilaktycznie”, na podstawie antycypowania hipotetycznych przyszłych, możliwych wydarzeń, związanych z osobą chorego, choćby nawet ich wystąpienie można było przewidzieć z dużym prawdopodobieństwem (por. np. postanowienie SN z dnia 3 czerwca 1974 r.,  II CR 253/74).

Nawet jednak, gdyby przyjąć wystąpienie tego rodzaju „interesu” po stronie uczestniczki, to musiałby on ustąpić przed uciążliwościami, z jakimi wiązałoby się dla niej orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu.

Postanowienie SA w Poznaniu z dnia 4 marca 2020 r., I ACa 383/19

Standard: 57555 (pełna treść orzeczenia)