Art. 5603a. Wniosek osoby stosującej przemoc o wydanie rzeczy
Kodeks postępowania cywilnego
§ 1. W trakcie postępowania uczestnik, który został zobowiązany do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub któremu zakazano zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, może złożyć wniosek o zezwolenie na zabranie ze wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia przedmiotów osobistego użytku i przedmiotów niezbędnych do wykonywania osobistej pracy zarobkowej lub zwierząt domowych będących jego własnością niezbędnych do codziennego funkcjonowania lub pracy zarobkowej, na których wydanie nie wyraża zgody wnioskodawca.
§ 2. We wniosku, o którym mowa w § 1, uczestnik określa przedmiot lub zwierzę domowe, które mają być zabrane, uprawdopodobnia korzystanie ze wskazanego przedmiotu lub uprawdopodobnia własność zwierzęcia domowego i jego niezbędność do codziennego funkcjonowania lub pracy zarobkowej.
§ 3. Sąd rozpoznaje wniosek, o którym mowa w § 1, niezwłocznie po jego wpływie, na posiedzeniu niejawnym lub rozprawie, po odebraniu wyjaśnień od wnioskodawcy. Sąd może telefonicznie lub za pośrednictwem poczty elektronicznej zawiadomić wnioskodawcę o złożeniu wniosku, o którym mowa w § 1, oraz dopuszczalnych sposobach złożenia wyjaśnień, o ile numer telefonu lub adres poczty elektronicznej został wskazany przez wnioskodawcę.
§ 4. Jeżeli wnioskodawca w wyznaczonym terminie nie złoży wyjaśnień na piśmie lub nie stawi się na rozprawę, sąd rozstrzyga na podstawie twierdzeń zawartych we wniosku, o którym mowa w § 1, o czym należy wnioskodawcę pouczyć, zawiadamiając go o dopuszczalnych sposobach złożenia wyjaśnień.
§ 5. Do wniosku, o którym mowa w § 1, stosuje się przepis art. 560[4] § 2.
§ 6. Postanowienie jest skuteczne i wykonalne z chwilą ogłoszenia. Prawomocne postanowienie i ustalenia faktyczne sądu stanowiące podstawę rozstrzygnięcia nie wiążą sądu w postępowaniach, których przedmiotem jest żądanie co do własności rzeczy.
§ 7. Na postanowienie przysługuje zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji.
§ 8. Przedmioty lub zwierzęta domowe wskazane w postanowieniu uczestnik może zabrać ze wspólnie zajmowanego mieszkania i z jego bezpośredniego otoczenia, w obecności policjanta lub żołnierza Żandarmerii Wojskowej, po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z osobą doznającą przemocy domowej. Przepisy art. 15ae ust. 1–3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2023 r. poz. 171, z późn. zm.) albo art. 18e ust. 1–3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1214, z 2022 r. poz. 655, 1488 i 2600 oraz z 2023 r. poz. 289 i 535) stosuje się odpowiednio.
§ 9. Jeżeli postanowienie nie może być wykonane zgodnie z § 8, podlega wykonaniu w drodze egzekucji świadczeń niepieniężnych o wydaniu rzeczy ruchomej.
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
Cel i funkcja przepisu – ochrona minimum uprawnień osoby stosującej przemoc przy zachowaniu ochrony osoby pokrzywdzonej
Art. 560[3a] k.p.c. wprowadza szczególny mechanizm proceduralny, którego celem jest zapewnienie podstawowej ochrony interesów osoby, wobec której sąd zastosował środek izolacyjny w postaci nakazu opuszczenia wspólnie zajmowanego lokalu albo zakazu zbliżania się do tego lokalu. Przepis ten umożliwia uczestnikowi ubieganie się o zgodę sądu na odebranie rzeczy osobistych, przedmiotów niezbędnych do pracy zarobkowej oraz zwierząt domowych – ale wyłącznie w sytuacji, gdy osoba doznająca przemocy odmawia ich dobrowolnego wydania. Tryb wydania rzeczy i zwierząt za zgodą osoby doznającej przemocy został przewidziany w art. 11a ust. 6 i następnych ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej.
Art. 560[3a] k.p.c. pełni funkcję uzupełniającą i interwencyjną: stanowi środek służący przełamaniu impasu, gdy osoba doznająca przemocy blokuje dostęp do rzeczy niezbędnych, a jednocześnie zachodzi potrzeba dalszego zapewnienia jej bezpieczeństwa.
Wniosek może być złożony wyłącznie „w trakcie postępowania” prowadzonego na podstawie art. 560[2] i następnych k.p.c. Wniosek nie stanowi odrębnego, samodzielnego trybu dochodzenia roszczeń, lecz instrument incydentalny, funkcjonalnie powiązany z główną sprawą. Nie może być składany poza tą sprawą ani po jej zakończeniu – jego dopuszczalność zależy od istnienia aktualnego postępowania w przedmiocie przeciwdziałania przemocy.
Zobowiązanie uczestnika do opuszczenia lokalu (lub zakaz zbliżania się) w trakcie postępowania może być elementem postanowienia zabezpieczającego wydanego na wstępnym etapie sprawy, a nie końcowym orzeczeniem. Wniosek z art. 560[3a] § 1 k.p.c. może być więc składany w toku toczącego się nadal postępowania głównego.
Z punktu widzenia celu regulacji, art. 560[3a] k.p.c. nie służy przywracaniu pełnego dostępu do majątku ani rozstrzyganiu sporów o własność rzeczy. Umożliwia jedynie zabezpieczenie podstawowych potrzeb osoby objętej środkiem ochronnym, w zakresie, w jakim nie narusza to bezpieczeństwa osoby pokrzywdzonej. Zachowuje tym samym równowagę między interesem osoby doznającej przemocy – która nie może być ponownie