Art. 1839. Wyznaczenie mediatora przez sąd
Kodeks postępowania cywilnego
§ 1. Jeżeli strony nie dokonały wyboru osoby mediatora, sąd, kierując strony do mediacji, wyznacza mediatora mającego odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju, biorąc pod uwagę w pierwszej kolejności stałych mediatorów.
§ 2. Mediator ma prawo do zapoznania się z aktami sprawy, chyba że strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyrazi zgody na zapoznanie się mediatora z aktami.
§ 3. Po skierowaniu stron do mediacji, przewodniczący niezwłocznie przekazuje mediatorowi dane kontaktowe stron oraz ich pełnomocników, w szczególności numery telefonów i adresy poczty elektronicznej, o ile je posiadają.
Komentarz redakcyjny
opracowany przy wykorzystaniu narzędzia ChatGPT (OpenAI)
Art. 183[9] k.p.c. reguluje zasady wyznaczania mediatora w mediacji sądowej, dostęp mediatora do akt sprawy oraz sposób organizacji kontaktu między stronami a mediatorem.
1. Zasada pierwszeństwa woli stron
Zgodnie z § 1, jeżeli strony nie wybrały mediatora, sąd wyznacza go z urzędu, preferując stałych mediatorów. Zasada ta odzwierciedla szerszy paradygmat dobrowolności mediacji – strony powinny mieć wpływ nie tylko na udział w mediacji, ale też na wybór osoby mediatora. Dlatego sąd, zanim samodzielnie dokona wyboru, powinien skonsultować się ze stronami, np. na posiedzeniu niejawnym lub poprzez wezwanie do złożenia stanowisk.
2. Dostęp mediatora do akt sprawy
Na mocy § 2 mediator – po skierowaniu sprawy do mediacji – ma prawo zapoznania się z aktami, chyba że strona zgłosi sprzeciw w terminie tygodnia od ogłoszenia lub doręczenia postanowienia o skierowaniu do mediacji. Sprzeciw powinien zostać złożony na piśmie do sądu.
Uprawnienie to nie ma charakteru obowiązkowego – mediator sam decyduje, czy zapoznanie się z aktami jest konieczne. W sporach złożonych (gospodarczych, rodzinnych, konsumenckich) znajomość akt znacząco zwiększa efektywność mediacji. Jednak zgodnie z klasyczną szkołą mediacyjną, mediator może świadomie zrezygnować z tego prawa, by zachować neutralność i nie uprzedzać się do stanowisk stron przed spotkaniem.
Akta są udostępniane wyłącznie w siedzibie sądu. Przepis nie przewiduje przesyłania ich mediatorowi – nawet w wersji elektronicznej.
3. Przekazanie danych kontaktowych stron
Zgodnie z § 3, przewodniczący niezwłocznie przekazuje mediatorowi dane kontaktowe stron i ich pełnomocników – w tym numery telefonów i adresy e-mail. Celem tej regulacji jest usprawnienie komunikacji, która w praktyce jest warunkiem sprawnego zorganizowania pierwszego spotkania mediacyjnego. Dane mogą być przekazane w samym postanowieniu lub w osobnym zarządzeniu.
4. Charakter elastyczny, ale ze strukturalnymi ograniczeniami
Art. 183[9] formalizuje pierwszy etap mediacji sądowej – moment „uruchomienia” procesu. Choć sama mediacja jest elastyczna, to ten etap podlega ścisłym wymogom