Art. 20. Rażące naruszenie przez obrońcę lub pełnomocnika strony obowiązków procesowych
Kodeks postępowania karnego
§ 1. W razie rażącego naruszenia przez obrońcę lub pełnomocnika strony ich obowiązków procesowych sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, zawiadamia o tym właściwą okręgową radę adwokacką lub radę okręgowej izby radców prawnych, żądając od dziekana właściwej rady nadesłania w wyznaczonym, nie krótszym niż 30 dni, terminie informacji o podjętych działaniach wynikających z zawiadomienia. Odpis zawiadomienia przesyła się Ministrowi Sprawiedliwości.
§ 1a. W razie nienadesłania w wyznaczonym terminie informacji, o których mowa w § 1, można nałożyć na dziekana właściwej rady karę pieniężną w wysokości do 10 000 złotych.
§ 1b. Na postanowienie o ukaraniu przysługuje zażalenie. Na postanowienie o ukaraniu wydane przez prokuratora w postępowaniu przygotowawczym zażalenie przysługuje do sądu rejonowego, w którego okręgu toczy się postępowanie.
§ 2. W razie rażącego naruszenia obowiązków procesowych przez oskarżyciela publicznego lub prowadzącego postępowanie przygotowawcze sąd zawiadamia o tym bezpośredniego przełożonego osoby, która dopuściła się uchybienia, żądając nadesłania w wyznaczonym, nie krótszym niż 14 dni, terminie informacji o podjętych działaniach wynikających z zawiadomienia; w stosunku do Policji oraz innych organów postępowania przygotowawczego uprawnienie takie przysługuje również prokuratorowi.
§ 2a. Odpis zawiadomienia, o którym mowa w § 2, sąd przesyła Prokuratorowi Generalnemu, jeżeli uchybienia dopuścił się prokurator, a w wypadku gdy uchybienia dopuścił się oskarżyciel publiczny niebędący prokuratorem – właściwemu organowi przełożonemu w stosunku do bezpośredniego przełożonego tego oskarżyciela.
Komentarz redakcyjny
Przepis wskazuje na obowiązek zawiadomienia okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych o rażącym naruszeniu uprawnień obrońcy bądź pełnomocnika w toczącym się postępowaniu.
Podmiotem uprawnionym do złożenia zawiadomienia i żądania wyjaśnień jest sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator.
Sąd powinien reagować, na bieżąco, w sytuacji naruszenia norm postępowania sądowego, w szczególności w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na posiedzenie sądu lub niewykonania postanowień i zarządzeń w wyznaczonym terminie, jeżeli spowodowało to przewlekłość postępowania. Podstawą reakcji może być także naruszenie innych norm postępowania, które uniemożliwiają lub znacznie utrudniają korzystanie z praw czy to przez oskarżonego, czy pokrzywdzonego. Te same podstawy powinny być stosowane przez prokuratora, w postępowaniu przygotowawczym.
Odpis zawiadomienia obligatoryjnie należy przesyłać Ministrowi Sprawiedliwości, który jest uprawniony do polecenia wszczęcia dochodzenia, w toku którego przysługują mu prawa strony (art. 90 ust. 2 i 2a Ustawy z dnia 26 maja 1982r. prawo o adwokaturze ( Dz.U. z 2019r. poz. 1513 ze zm.)., art. 681 ust. 1a i 1b Ustawy z dnia 06 lipca 1982r. o radcach prawnych ( Dz.U. z 2018r. poz. 2115 z późń. zm. ).
Dziekana właściwej rady ma obowiązek, w termin nie krótszy niż 30 dni terminie, udzielić informacji o podjętych działaniach wynikających z zawiadomienia. W przypadku braku udzielenia odpowiedzi w/w terminie, uprawniony organ ma prawo do ukarania dziekana właściwej rady karą pieniężną w wysokości do 10 000 zł. Wydaje wówczas postanowienie, na które przysługuje zażalenie. W przypadku postanowienia sądu – zażalenie rozpoznawane jest na zasadach ogólnych. W przypadku prokuratora – rozpoznaje sąd, w którego okręgu prowadzone jest postępowanie.
Sąd jest również zobligowany do informowania o rażącym naruszeniu obowiązków procesowych przez oskarżyciela publicznego lub prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Zawiadomienie to jest połączone z obowiązkiem żądania pisemnych wyjaśnień o podjętych działaniach wynikających z zawiadomienia. Podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji, w minimalnym terminie 14