Art. 15. Podległość procesowa Policji i innych instytucji
Kodeks postępowania karnego
§ 1. Policja i inne organy w zakresie postępowania karnego wykonują polecenia sądu, referendarza sądowego i prokuratora oraz prowadzą pod nadzorem prokuratora śledztwo lub dochodzenie w granicach określonych w ustawie.
§ 2. Wszystkie instytucje państwowe i samorządowe są obowiązane w zakresie swego działania do udzielania pomocy organom prowadzącym postępowanie karne w terminie wyznaczonym przez te organy.
§ 3. Osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej inne niż określone w § 2, a także osoby fizyczne są obowiązane do udzielenia pomocy na wezwanie organów prowadzących postępowanie karne w zakresie i w terminie przez nie wyznaczonym, jeżeli bez tej pomocy przeprowadzenie czynności procesowej jest niemożliwe albo znacznie utrudnione.
Komentarz redakcyjny
Przepis art. 15 § 1 k.p.k. wskazuje organy ścigania, które w postępowaniu karnym zobowiązane są wykonywać polecenia sądu, referendarza sądowego i prokuratora oraz prowadzą pod nadzorem prokuratora śledztwo lub dochodzenie w granicach określonych w ustawie.
Polecenia wydawane Policji i innym organom postępowania przygotowawczego wynikają z nadzoru procesowego.
Z mocy art. 15 § 2 k.p.k. wszystkie instytucje państwowe i samorządowe w zakresie swego działania są zobowiązane do udzielania pomocy organom prowadzącym postępowanie karne w terminie wyznaczonym przez te organy. Sformułowanie „postępowanie karne” świadczy o tym, że przepis dotyczy wszystkich faz postępowania karnego - postępowania sądowego oraz przygotowawczego.
Uprawnienie do żądania określonej pomocy zostało wsparte możliwością nałożenia sankcji za niewywiązanie się z obowiązku w postaci kary pieniężnej (art. 285, 287 k.p.k.). Sankcja taka może zostać nałożona jedynie na „przedstawiciela lub kierownika instytucji”, gdy ten bezpodstawnie odmawia wykonania polecenia (postanowienie SA w Krakowie z 23.07.2012 r., II AKz 311/12).
W art. 15 § 3 k.p.k. został nałożony na osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej inne niż określone w § 2, a także osoby fizyczne, obowiązek udzielenia pomocy na wezwanie organów prowadzących postępowanie karne w zakresie i w terminie przez nie wyznaczonym. Obowiązek ten ograniczony został do sytuacji, gdy bez tej pomocy przeprowadzenie czynności procesowej jest niemożliwe albo znacznie utrudnione. Przepis nie wskazał konsekwencji procesowych nieudzielenia pomocy organowi procesowemu. Również w tym przypadku, zgodnie z treścią art. 287 § 1 k.p.k. na przedstawiciela lub kierownika instytucji, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej obowiązanej udzielić pomocy organowi prowadzącemu postępowanie karne, która bezpodstawnie nie udziela pomocy w wyznaczonym terminie, można nałożyć karę pieniężną.
