Art. 299a. Obecność podczas czynności osoby wskazanej przez pokrzywdzonego
Kodeks postępowania karnego
§ 1. Podczas czynności z udziałem pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym może być obecna osoba przez niego wskazana, jeżeli nie uniemożliwia to przeprowadzenia czynności albo nie utrudnia jej w istotny sposób.
§ 2. Na wniosek pokrzywdzonego zgłoszony w postępowaniu przygotowawczym sąd powiadamia go o sposobie zakończenia sprawy listem zwykłym, przesłanym na wskazany przez pokrzywdzonego adres, za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej wraz z odpisem prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie lub jego wyciągiem, które mogą być przesłane w postaci elektronicznej.
Komentarz redakcyjny
Przepis dotyczy czynności postępowania przygotowawczego. Obejmuje także czynności podejmowane przed wszczęciem postępowania, w toku postępowania sprawdzającego (art. 307 k.p.k.).
Gdy pokrzywdzony, jako strona postepowania, ma prawo uczestniczyć w czynnościach, ma możliwość wyznaczenia osoby przybranej. Osoba taka może także brać udział w czynnościach sądowych przeprowadzanych w postępowaniu przygotowawczym. Nie dotyczy to sytuacji, gdy ustawa wyraźnie wskazuje podmioty uprawnione do udziału w danej czynności np. przesłuchanie małoletniego w trybie art. 185a.
Prawo uczestniczenia w czynnościach dotyczy według art. 299a § 1 jedynie sytuacji, gdy pokrzywdzony osobiście uczestniczy w czynności. Osoba przybrana nie ma prawa uczestniczyć w czynnościach zamiast pokrzywdzonego.
Krąg osób spośród których pokrzywdzony może wskazać osobę przybraną nie został określony. Podczas czynności nie może być obecna osoba wskazana przez pokrzywdzonego, jeżeli uniemożliwia przeprowadzenie czynności albo utrudnia ją w istotny sposób ( art. 299a§1k.p.k.) np. wpływając na zachowanie pokrzywdzonego. Okoliczność, że podmiot zgłoszony jako uczestniczący w czynności jest świadkiem czynu będącego przedmiotem rozpoznania sprawy i zachodzą podstawy do przesłuchania go w takim charakterze, powinno uniemożliwiać jego udział w czynnościach, jako osoby przybranej przez pokrzywdzonego.
Dopuszczenie do udziału w czynności osoby wskazanej przez pokrzywdzonego może nastąpić przez odnotowanie tego faktu w protokole.
W przypadku odmowy dopuszczenia decyzję podejmuje organ prowadzący postępowanie przygotowawcze - prokurator, policjant, lub sąd. Nie ma wymogu wydania postanowienia. Wystarczająca jest forma zarządzenia.
Pokrzywdzony nie ma prawa do złożenia zażalenia na decyzję odmawiającą uczestnictwa osobie przybranej w danej czynności. Zgodnie z treścią art. 302 § 1 i 2k.p.k. stronom oraz osobom niebędącym stronami służy zażalenie na czynności inne niż postanowienia i zarządzenia naruszające ich prawa (§ 2), natomiast podmiotom nieposiadającym statusu strony – na czynności decyzyjne. Przepis art. 299a § 1 służy ochronie pokrzywdzonego, a nie osoby przez niego przybranej, z tego powodu jedynie co do tego podmiotu należy