Art. 277. Zakaz opuszczania kraju, zatrzymanie paszportu
Kodeks postępowania karnego
§ 1. W razie uzasadnionej obawy ucieczki można zastosować w charakterze środka zapobiegawczego zakaz opuszczania przez oskarżonego kraju, który może być połączony z zatrzymaniem mu paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy albo z zakazem wydania takiego dokumentu.
§ 2. Do czasu wydania postanowienia w przedmiocie, o którym mowa w § 1, organ prowadzący postępowanie może zatrzymać dokument, jednakże na czas nie dłuższy niż 7 dni. Do odebrania dokumentów stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 25.
Komentarz redakcyjny
Przepis normuje wolnościowy środek zapobiegawczy, którego celem jest zapobieżenie wyjazdowi podejrzanego/oskarżonego za granicę i zapewnienie jego stawiennictwa na wezwania organów procesowych.
Zakaz opuszczania kraju może być połączony z zatrzymaniem paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy albo z zakazem wydania takiego dokumentu. Środek ten może być stosowany łącznie z innymi wolnościowymi środkami zapobiegawczymi, np. z poręczeniem majątkowym lub dozorem policyjnym.
Inny dokument uprawniający do przekroczenia granicy to: np. paszport tymczasowy, polski dokument podróży wydany cudzoziemcowi na podstawie art. 252 ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2018 r. poz. 2094 ze zm.), który uprawnia cudzoziemca w okresie ważności do wielokrotnego przekraczania granicy.
Do zastosowania zakazu opuszczania kraju konieczne jest wystąpienie przesłanki ogólnej z art. 249 § 1 k.p.k. oraz szczególnej w postaci zaistnienia uzasadnionej obawy ucieczki podejrzanego/oskarżonego. Obawa ta musi być realna oraz mieć podstawę w okolicznościach sprawy, nie może być hipotetyczna, oparta na przypuszczeniach
Zakaz opuszczania kraju może być stosowany zarówno wobec obywatela polskiego, jak i cudzoziemca.
W razie wydania postanowienia o zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci zakazu opuszczania kraju przez podejrzanego/oskarżonego, jego odpis przesyła się niezwłocznie Straży Granicznej, a w przypadku cudzoziemca – właściwemu urzędowi konsularnemu lub przedstawicielstwu dyplomatycznemu oraz Straży Granicznej.
W sytuacji zastosowania środka zapobiegawczego w postaci zakazu opuszczania kraju połączonego z zatrzymaniem dokumentu paszportowego albo z zakazem wydania takiego dokumentu odpis postanowienia przesyła się niezwłocznie Straży Granicznej oraz organowi paszportowemu właściwemu ze względu na siedzibę sądu, który wydał stosowne postanowienie w tym zakresie, a w przypadku cudzoziemca – dodatkowo właściwemu urzędowi konsularnemu lub przedstawicielstwu dyplomatycznemu.
W przypadku uchylenia omawianego środka zapobiegawczego należy zwrócić, za pokwitowaniem, paszport lub inny dokument upoważniający do przekroczenia granicy. W przypadku braku odebrania paszportu lub innego dokumentu wskazanego powyżej, w terminie 30 dni od doręczenia wezwania do jego odebrania, sąd zwraca