Art. 256. Nadzór nad prawidłowością zatrzymania i wykonania środków zapobiegawczych
Kodeks postępowania karnego
Nadzór nad prawidłowością zatrzymania i wykonania środków zapobiegawczych sprawuje sąd, a w postępowaniu przygotowawczym – także prokurator.
Komentarz redakcyjny
Nadzór nad zatrzymaniem i środkami zapobiegawczymi sprawuje sąd, w postępowaniu jurysdykcyjnym, jak i przygotowawczym, zatem niezależnie od etapu postępowania. W postępowaniu przygotowawczym uprawnienie to, oprócz sądu, przysługuje także prokuratorowi. Zgodnie z treścią art. 3 § 1 pkt 4 Ustawy z dnia 28.01.2016r. Prawo o prokuraturze ( Dz.U. z 2019r. poz. 740, z 2020r. poz. 190,875), do zadań prokuratora należy sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji o pozbawieniu wolności. W odniesieniu do zatrzymania nadzór prokuratora dotyczy również zatrzymania przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia.
Nadzorem objęte są wszystkie środki zapobiegawcze i obejmuje prawidłowość zatrzymania oraz wykonania wszystkich środków zapobiegawczych pod względem formalnym np. protokołów zatrzymania.
Zakres przedmiotowy nadzoru nad zatrzymaniem jest ograniczony do prawidłowości zatrzymania. Ustawodawca rozróżnił legalność, zasadność (art. 246 § 1) oraz prawidłowość. Oznacza to, że legalność i zasadność są wyłączone z zakresu prawidłowości.
Nadzór nad zatrzymaniem obejmuje ocenę realizacji decyzji o zatrzymaniu, a zatem kontrolę poprawności czynności związanych z realizacją zatrzymania (np. czy poinformowano zatrzymanego o przyczynach zatrzymania i przysługujących prawach, czy sporządzono protokół zatrzymania i doręczono jego odpis zatrzymanemu, czy poinformowano prokuratora o zatrzymaniu, czy umożliwiono kontakt z obrońcą itp.
Przedmiotem nadzoru jest wykonywanie środków zapobiegawczych, np. sprawdzenie stosowania się oskarżonego do nakazu orzeczonego na podstawie art. 276 k.p.k.
Szczególne uprawnienia ma sąd lub prokurator, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany. Wskazać należy na:
- konieczność bezzwłocznego zawiadamia o przyjęciu tymczasowo aresztowanego do jednostki penitencjarnej organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje (art. 211 § 1 k.k.w.);
– organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, może ograniczyć lub określić sposób korzystania przez tymczasowo aresztowanego z określonych uprawnień, np. korzystania z własnej odzieży, z korzystania z wyżywienia, środków leczniczych i higieny otrzymywanych spoza aresztu śledczego (art. 216 § 3 k.k.w.);
– tymczasowo aresztowany może