Art. 11. Przeszkoda małżeńska ze względu na ubezwłasnowolnienie
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
§ 1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba ubezwłasnowolniona całkowicie.
§ 2. Unieważnienia małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia może żądać każdy z małżonków.
§ 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia, jeżeli ubezwłasnowolnienie zostało uchylone.
Komentarz redakcyjny
Art. 11 k.r.o. dotyczy zarówno małżeństw świeckich, jak i wyznaniowych, wywołujących skutki cywilne.
Ubezwłasnowolnienie całkowite jest bezwzględną przeszkodą do zawarcia małżeństwa i nie może być usunięte w drodze zezwolenia na zawarcie małżeństwa. Bez znaczenia jest przyczyna ubezwłasnowolnienia całkowitego oraz aktualny stan zdrowia psychicznego lub niedorozwoju umysłowego. Istotne jest natomiast to, aby ubezwłasnowolnienie całkowite istniało w chwili zawierania małżeństwa.
Unieważnienia małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia może żądać każdy z małżonków oraz na zasadach ogólnych prokurator. Małżeństwo zawarte przez osobę ubezwłasnowolnioną może być konwalidowane, gdyż nie można unieważnić małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia, jeżeli ubezwłasnowolnienie zostało uchylone. W grę może wchodzić bądź uchylenie ubezwłasnowolnienia w ogólne, bądź jego zamiana na częściowe. Ponieważ ustawa nie dokonuje rozróżnienia, każde uchylenie ubezwłasnowolnienia całkowitego, a więc i jego zamiana na ubezwłasnowolnienie częściowe stanowi przeszkodę do unieważnienia małżeństwa na omawianej podstawie, co nie wyłącza żądania na podstawie art. 12 k.r.o.
Proces o unieważnienie małżeństwa regulują przepisy art. 447-451 k.p.c.
Jeżeli w trakcie procesu o unieważnienie małżeństwa zostanie wszczęte postępowanie nieprocesowe o uchylenie ubezwłasnowolnienia, wówczas na podstawie art. 177 § 1 k.p.c. sąd może zawiesić postępowanie o unieważnienie małżeństwa.
W sprawie o unoważnienie małżeństwa pobiera się od pozwu opłatę stałą w kwocie 200 złotych (art. 27 pkt 2 u.k.s.c.)
