Art. 5. Odmowa przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński lub wydania zaświadczenia
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Kierownik urzędu stanu cywilnego, który dowiedział się o istnieniu okoliczności wyłączającej zawarcie zamierzonego małżeństwa, odmówi przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński lub wydania zaświadczenia, o którym mowa w art. 41, a w razie wątpliwości zwróci się do sądu o rozstrzygnięcie, czy małżeństwo może być zawarte.
Komentarz redakcyjny
Kierownik USC odmawia przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński lub wydania zaświadczenia, o którym mowa w art. 41, jeżeli dowiedział się o istnieniu okoliczności wyłączającej zawarcie zamierzonego małżeństwa, a więc o przeszkodach małżeńskich skutkujących unieważnieniem małżeństwa (art. 10-16 k.r.o.). Podstawą wystąpienia kierownika USC są wątpliwości, które powziął przed odebraniem oświadczeń nupturientów o wstąpieniu w związek małżeński. Ich źródło (urzędowe lub prywatmne) nie ma znaczenia.
W razie wątpliwości kierownik zwraca się do sądu o rozstrzygnięcie czy małżeństwo może być zawarte. Przed wystąpieniem do sądu może dokonać samodzielnie ustaleń w nizbędnym zakresie (por. wyrok SN z dnia 22 lutego 2012 r., IV CSK 240/11).
Sąd nie może oddalić wniosku z tej np. przyczyny, że wątpliwości były nieuzasadnione. Musi rozstrzygnąć wniosek pozytywnie lub negatywnie, a więc czy małżeństwo może być zawarte, czy też nie.
Przepis nie rozstrzyga o jakiego typu wątpliwości w nim chodzi. K. Pietrzykowski odróżnia wątpliwości dotyczące faktu (stanu faktycznego, dowodów) od wątpliwości dotyczących prawa (wykładni art. 10-16 k.r.o.). W pierwszym wypadku kierownik USC powinien według reguł KPA sam rozstrzygnąć wątpliwości natury faktycznej, np. co do daty wstąpienia w zwiazek małżeński, przewyciężenia przeszkód faktycznych w przypadku osoby pozbawionej wolności, która zamierza wstąpić w związek małżeński. Jedynie wątpliwości natury prawnej uzasadniają na podstawie zd. ostatniego omawianego artykułu zwrócenie się do sądu (por. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2003 r., s. 170).
Chociaż zaprezentowany pogląd wydaje się być przekonujący, to jednak na gruncie art. 5 k.r.o. nie jest uzasadniony, gdyż oznaczałoby to, że sąd dokonuje oceny zasadności wniosku kierownika USC w aspekcie formalnej dopuszczalności. Tymczasem każdy wniosek musi być przez sąd rozstrzygnięty merytorycznie.
Wniosek podlega rozpoznaniu przez sąd rodzinny i nieletnich właściwy ze względu na siedzibę USC (art. 508 k.p.c.). Postanowienie zapada po przeprowadzeniu rozprawy w trybie postępowania nieprocesowego (art. 564 KPC).
Ponieważ w postępowaniu tym nie wchodzi w
Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium
