Art. 172. Rachunek końcowy z zarządu majątkiem.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
§ 1. W razie zwolnienia opiekuna lub ustania opieki opiekun obowiązany jest złożyć w ciągu trzech miesięcy rachunek końcowy z zarządu majątkiem.
§ 2. Do rachunku końcowego stosuje się odpowiednio przepisy o rachunku rocznym.
Komentarz redakcyjny
Z chwilą zwolnienia opiekuna lub ustania opieki opiekun obowiązany jest rozliczyć się z zarządu majątkiem pupila. Rozliczenie polega na złożeniu w ciągu trzech miesięcy rachunku końcowego z zarządu majątkiem. Do rachunku tego stosuje się odpowiednio przepisy o rachunku rocznym.
Sąd opiekuńczy bada rachunek końcowy pod względem rzeczowym i rachunkowym.
Rachunek podlega zatwierdzeniu, które jednak z mocy odpowiedniego zastosowania art. 167 § 2 k.r.o., nie wyłącza odpowiedzialności opiekuna za szkodę wyrządzoną nienależytym sprawowaniem zarządu majątkiem pupila. Nie zatwierdzenie rachunku końcowego jest jednoznaczne z negatywną oceną sprawowanego przez opiekuna zarządu. Na podstawie art. 569 k.p.c. sąd powinien wezwać do udziału w badaniu rachunku końcowego osobę, która pozostawała pod opieką, jeżeli ma ona pełną zdolność do czynności prawnych, w innych zaś wypadkach – przedstawiciela ustawowego tej osoby lub jej spadkobierców, jeżeli są sądowi opiekuńczemu znani.
Art. 172 § 1 k.r.o. określając trzymiesięczny termin na złożenie rachunku końcowego nie wskazuje początku jego biegu. W związku z tym przyjmuje się, że początek biegu terminu „jest zależny od chwili, w której następuje faktyczne zaprzestanie wykonywania funkcji w zakresie zarządu majątkiem podopiecznego przez opiekuna (…), czyli objęcia opieki przez nowego opiekuna lub przekazania majątku podopiecznemu, czy też przedstawicielowi ustawowemu” (St. Kalus, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2006 r., s. 915).
Jeżeli były opiekun uchyla się od złożenia rachunku końcowego wówczas sąd wzywa go spełnienia ustawowego obowiązku, wyznaczając w tym celu odpowiedni termin, pod rygorem wymierzenia grzywny na podstawie art. 598 § 2 k.p.c..
Obowiązek złożenia rachunku końcowego nie istnieje w razie śmierci opiekuna prawnego, gdyż obowiązek ten nie przechodzi na spadkobierców.
Na podstawie art. 173 k.r.o. sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od obowiązku składnia rachunku końcowego.
