Art. 168. Zarządzenia ochronne
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Jeżeli opiekun nie sprawuje należycie opieki, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia.
Komentarz redakcyjny
W zakresie treści podejmowanej interwencji art. 168 k.r.o. wykazuje podobieństwo do art. 109 k.r.o. Sąd opiekuńczy, tak jak w przypadku władzy rodzicielskiej, może postanowieniem wydać odpowiednie zarządzenia, które mogą mieć charakter zarówno doraźny, jak i trwały. Każdorazową podstawą ich zastosowania jest stwierdzenie nieprawidłowości w sprawowaniu opieki.
Zarządzenia ochronne mają więc na celu usunięcie nieprawidłowości. Prewencyjną funkcję, stwierdzając jedynie zagrożenie nienależytego sprawowania opieki, sąd realizuje poprzez cały nadzór nad opieką, w szczególności za pomocą instytucji poleceń i wyjaśnień, o których mowa w art. 165 § 2 k.r.o..
Przykładami zarządzeń trwałych, przy analogicznym zastosowaniu art. 109 k.r.o., mogą być:
- zobowiązanie opiekuna do określonego postępowania,
- określenie, jakie inne czynności, poza ważnymi w rozumieniu 156 KRO, wymagają zezwolenia sądu,
- skierowanie opiekuna do placówek albo specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub pomocą rodzinie,
- skierowanie małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi,
- powierzyć zarząd majątkiem małoletniemu ustanowionemu kuratorowi.
Przykładami zarządzeń doraźnych są: zarządzenie pobrania krwi małoletniemu, który nie ukończył 13 roku życia, zarządzenie złożenia przez opiekuna wniosku o ściganie przestępstwa popełnionego na szkodę małoletniego, zezwolenie na udzielenie małoletniemu świadczenia zdrowotnego, gdy opiekun prawny zgody tej odmawiają, a nieudzielanie świadczenia sprowadza zagrożenie dla dobra dziecka.
Zarządzenia mogą być wydane z urzędu (art. 570 k.p.c.), jeżeli tylko sąd opiekuńczy poweźmie wiadomość o ich celowości.
Jeżeli małoletni nie pozostaje pod władzą rodzicielską, a opieka nie jest nad nim jeszcze ustanowiona, a więc gdy pozostaje on praktycznie pod faktyczną pieczą osoby nie mającej uprawnień przedstawiciela ustawowego, wydanie odpowiednich zarządzeń może być dokonane na podstawie art. 147 KRO.
Złożenie wniosku o ściganie przestępstwa dokonanego na szkodę małoletniego stanowi przejaw wykonywania opieki i z reguły leży w jego interesie. Bezczynność opiekuna - jako nienależyte wykonywanie opieki w znaczeniu art. 168 k.r.o. uzasadnia wydanie przez sąd - po wysłuchaniu