Art. 165. Nadzór sądu nad sprawowaniem opieki
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
§ 1. Sąd opiekuńczy wykonywa nadzór nad sprawowaniem opieki, zaznajamiając się bieżąco z działalnością opiekuna oraz udzielając mu wskazówek i poleceń.
§ 2. Sąd opiekuńczy może żądać od opiekuna wyjaśnień we wszelkich sprawach należących do zakresu opieki oraz przedstawiania dokumentów związanych z jej sprawowaniem.
Komentarz redakcyjny
Opiekun podlega stałemu nadzorowi sądu opiekuńczego (art. 155 § 1 k.r.o.). Nadzór ten powinien być tak zorganizowany, aby sąd opiekuńczy uzyskiwał regularne i rzeczywiste dane o sposobie sprawowania opieki i jej wynikach, a więc aby kontrola ze strony sądu była realna. Sąd nie może się ograniczać do odbierania samych sprawozdań od opiekuna. Powinien sprawdzać w jakich warunkach dziecko żyje, jak się przedstawia jego rozwój fizyczny i duchowy, jakie robi postępy w nauce; w miarę potrzeby badać dziecko przez specjalistów (lekarzy, psychologów), kontaktować się z innymi organami (np. ze szkołą), sprawdzać warunki bytowania dziecka za pośrednictwem kuratora sądowego itp. Chodzi o to, aby nadzór był rzeczywisty, a nie formalny. Sąd opiekuńczy powinien też przesłuchiwać dziecko poddane opiece, oczywiście w dłuższych odstępach czasu i w taki sposób, aby nie wzbudzać u niego nieufności do opiekuna. Należy też kontrolować, czy opiekunowie nie podejmują, wbrew art. 156 k.r.o, sami decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku małoletniego (uchw. SN z 9.6. 1976 r. III CZP 46/75).
Polecenia i wskazówki, o których mowa w art. 165 § 1 k.r.o., mają charakter prewencyjny i służą zapobieżeniu nienależytemu sprawowaniu opieki. Inny charakter mają zarządzenia przewidziane w art. 168 k.r.o., których celem jest usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości w sprawowaniu opieki.