Art. 163. Zwrot nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
§ 1. Opiekun może żądać od pozostającego pod opieką zwrotu nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki. Do roszczeń z tego tytułu stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
§ 2. Roszczenia powyższe przedawniają się z upływem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna.
§ 3. Przepis art. 162 § 3 stosuje się odpowiednio.
Komentarz redakcyjny
Niezależnie od żądania wynagrodzenia za sprawowaną opiekę, opiekun może żądać zwrotu nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki. „Nakładami są jedynie te wydatki dokonywane na rzecz, które mają za zadanie jej utrzymanie lub zwiększenie jej wartości. Wydatkami (…) są wydatki związane przede wszystkim z wychowaniem małoletniego pozostającego pod opieką, jak np. koszty jego leczenia, kształcenia (J. Marciniak, Treść i sprawowanie opieki nad małoletnim, Warszawa 1975, s. 89).
Ponieważ opieka powinna być wykonywana z należytą starannością w interesie i dla dobra pupila (por. art. 154 k.r.o.), stąd też wyprowadza się wniosek, że opiekunowi nie należy się zwrot wszystkich nakładów i wydatków, a jedynie tych które były celowe z punktu widzenia dobra osoby podlegającej opiece (J. Marciniak, tamże, s. 90).
Do roszczeń o zwrot nakładów i wydatków stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Wynika z tego, że pupil powinien zwrócić opiekunowi wydatki, które ten poczynił w celu należytego sprawowania opieki wraz z odsetkami (art. 742 k.c.); powinien także zwolnić opiekuna od zobowiązań, które ten zaciągnął w imieniu własnym w interesie pupila. Do zwrotu nakładów stosuje się – przez analogię - odpowiednio art. 753 § 2 k.c. odnoszący się do prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia.
Nakłady i wydatki podlegają w pierwszej kolejności zwrotowi z dochodów lub majątku osoby podlegającej opiece. Skuteczność tego żądania zabezpieczono w § 3 art. 163 k.r.o., który poprzez odesłanie do art. 162 § 3 KRO, przewiduje subsydiarne pokrywanie roszczeń o zwrot wydatków i nakładów ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej, jeżeli osoba podlegająca opiece ma odpowiednich dochodów lub majątku.
Roszczenia opiekuna o zwrot nakładów i wydatków przedawniają się z upływem trzech lat od chwili ustania opieki lub zwolnienia opiekuna (art. 163 § 2 k.r.o.).
