Art. 1191a. Wskazanie przez rodziców osoby przysposabiającej
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Rodzice mogą przed sądem opiekuńczym wskazać osobę przysposabiającego, którą może być wyłącznie krewny rodziców dziecka za zgodą tej osoby złożoną przed tym sądem. Osobą wskazaną może być również małżonek jednego z rodziców.
Komentarz redakcyjny
Ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. poz. 1199) wprowadzono do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego instytucje tzw. adopcji ze wskazaniem. Jej istota polega na wskazaniu osoby przysposabiającej przez rodziców, w czym zawarta jest zgoda na samo przysposobienie.
Swoboda rodziców została ograniczona do ściśle określonego kręgu osób, które mogą być przez nie wskazane. Z mocy art. 1191a k.r.o. osobą wskazaną może być wyłącznie krewny rodziców dziecka lub małżonek jednego z rodziców. Ponieważ przepis nie zawęża pojęcia krewnego, przyjąć należy, że chodzi o krewnych zarówno w linii prostej, jak i bocznej. Zgodnie z art. 617 § 1 k.r.o. krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej. Krewnymi w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej.
Według legislacyjnych założeń , wskazane powyżej ograniczenia podmiotowe mają na celu walkę z tzw. podziemiem adopcyjnym polegającym na przysposabianiu dzieci w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Wskazanie osoby przysposabiającego może nastąpić w postępowaniu o przysposobienie oraz przed złożeniem wniosku o przysposobienie. Data uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu wyznacza termin końcowy złożenia wniosku. Właściwość miejscową sądu wyznacza w art. art. 5851 § 1 k.p.c. miejsce zamieszkania osoby przysposabiającej lub osoby mającej być przysposobioną.
Sąd w sprawie o przyjęcie oświadczeń ustala:
- legitymację wnioskodawców (legitymacja czynna przysługuje wyłącznie rodzicom. Wniosek zatem opiekuna prawnego dziecka podlega oddaleniu. Nie jest wymagana zgoda łączna obojga rodziców, gdy jeden z nich jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, nie jest znany albo porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody (por. art. 119 § 1 k.r.o.),
- czy oboje rodzice wskazujący nie są pozbawieni władzy rodzicielskiej (wynika to z tego, że pozbawienie władzy rodzicielskiej