Art. 5681. Termin przydatności rzeczy do użycia
Kodeks cywilny
Jeżeli określony przez sprzedawcę lub producenta termin przydatności rzeczy do użycia kończy się po upływie dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu, sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi za wady fizyczne tej rzeczy stwierdzone przed upływem tego terminu. Przepis art. 568 § 6 stosuje się.
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
1. Część ogólna
Art. 568[1] k.c. stanowi przepis szczególny w reżimie odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy. Jego treść wprowadza mechanizm modyfikujący termin, w którym możliwe jest stwierdzenie istnienia wady fizycznej — nie według sztywnej, ustawowej granicy dwóch lat od wydania rzeczy, lecz zgodnie z deklarowanym przez sprzedawcę lub producenta terminem przydatności rzeczy do użycia, o ile jest on dłuższy. Przepis ma charakter ochronny względem kupującego i odpowiada założeniu, że deklaracje o dłuższej przydatności powinny wiązać sprzedawcę. Wprowadzenie tego rozwiązania należy wiązać z potrzebą dostosowania przepisów do praktyki oznaczania produktów terminem trwałości, szczególnie w obrocie towarami szybko lub średnioterminowo zużywalnymi (żywność, kosmetyki, środki czystości).
Norma prawna wynikająca z art. 568[1] k.c. nie tylko wydłuża termin do stwierdzenia wady, ale pośrednio tworzy domniemanie co do oczekiwanego poziomu jakości rzeczy — przez utożsamienie przydatności do użycia z brakiem wady.
2. Kontekst systemowy
Art. 568[1] k.c. funkcjonuje na styku kilku reżimów odpowiedzialności: ustawowej rękojmi (art. 556–576 k.c.), odpowiedzialności z tytułu niezgodności towaru z umową w obrocie konsumenckim (obecnie uregulowanej w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, dalej: PrKonsU), a także w kontekście art. 558 § 1 k.c., dopuszczającego umowne modyfikacje rękojmi.
W wyniku nowelizacji PrKonsU z 4 listopada 2022 r., przepis ten w obrocie konsumenckim utracił uniwersalne zastosowanie: zgodnie z art. 43a ust. 1 PrKonsU, do umów sprzedaży rzeczy na rzecz konsumenta (z wyjątkiem nieruchomości) nie stosuje się już przepisów tytułu XI działu II księgi trzeciej k.c. Tym samym art. 568[1] k.c. znajduje dziś zastosowanie przede wszystkim w obrocie profesjonalnym oraz w umowach sprzedaży nieruchomości zawieranych z konsumentami.
Odpowiednikiem komentowanego przepisu w nowym reżimie konsumenckim jest art. 43c ust. 1 zd. 1 in fine PrKonsU, który wprowadza zbliżoną konstrukcję — wydłuża termin odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową