Art. 5614. Obowiązek przyjęcia rzeczy wadliwej
Kodeks cywilny
Sprzedawca obowiązany jest przyjąć od kupującego rzecz wadliwą w razie wymiany rzeczy na wolną od wad lub odstąpienia od umowy.
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
1. Część ogólna
Art. 561[4] k.c. został wprowadzony ustawą o prawach konsumenta jako norma techniczna porządkująca sposób wykonania uprawnień kupującego wynikających z rękojmi. Przepis ten nie był wcześniej uregulowany w kodeksie cywilnym ani w ustawie o sprzedaży konsumenckiej, a jego treść nie wynika z obowiązujących dyrektyw unijnych. Ma on charakter uzupełniający względem art. 561[2] k.c. oraz art. 494 k.c. i art. 354 § 2 k.c. Stanowi wyraźne potwierdzenie obowiązku sprzedawcy przyjęcia rzeczy wadliwej w razie wymiany rzeczy na wolną od wad lub odstąpienia od umowy.
Choć obowiązek ten mógłby być wywodzony z ogólnych zasad zobowiązaniowych, ustawodawca zdecydował się na jego autonomiczne unormowanie w celu wyeliminowania wątpliwości praktycznych, zwłaszcza przy roszczeniach konsumenckich i masowych zwrotach towarów. Z perspektywy systemowej art. 561[4] k.c. dopełnia mechanizm równoważnych obowiązków stron przy wykonywaniu uprawnień z rękojmi – kupujący ma obowiązek zwrotu rzeczy (art. 561[2] k.c.), a sprzedawca – jej przyjęcia. Przepis ma znaczenie praktyczne w typowych relacjach sprzedażowych i zwiększa przejrzystość systemu rękojmi.
2. Zakres zastosowania przepisu
Przepis znajduje zastosowanie w obrocie powszechnym oraz profesjonalnym. W obrocie konsumenckim ma zastosowanie tylko do umów sprzedaży nieruchomości, ponieważ zgodnie z art. 43a ustawy o prawach konsumenta, przepisy kodeksu cywilnego o rękojmi nie mają zastosowania do sprzedaży rzeczy ruchomych na rzecz konsumentów.
Zakres przedmiotowy ogranicza się wyłącznie do dwóch przypadków: (1) wymiany rzeczy na wolną od wad oraz (2) odstąpienia od umowy. Obowiązek przyjęcia rzeczy nie występuje przy realizacji innych roszczeń, takich jak obniżenie ceny. Co istotne, obowiązek ten aktualizuje się niezależnie od rodzaju wady – nie ma znaczenia, czy wada jest istotna czy nieistotna, ukryta czy jawna. Również w razie wykonania przez sprzedawcę obowiązków bez odbioru rzeczy, kupujący może nalegać na jej zwrot, co aktualizuje obowiązek przyjęcia.
3. Sankcje prawne
Odmowa przyjęcia rzeczy przez sprzedawcę prowadzi do jego odpowiedzialności na