Art. 539. Cena minimalna

Kodeks cywilny

Jeżeli w miejscu i czasie zawarcia umowy sprzedaży obowiązuje zarządzenie, według którego za rzeczy danego rodzaju lub gatunku nie może być zapłacona cena niższa od ceny określonej (cena minimalna), sprzedawcy, który otrzymał cenę niższą, przysługuje roszczenie o dopłatę różnicy.

Komentarz redakcyjny

opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)

I. Część ogólna

Art. 539 k.c. reguluje problematykę ceny minimalnej w umowie sprzedaży. Przepis ten stanowi jedną z regulacji odnoszących się do tzw. cen urzędowych, obok art. [537] k.c. (dotyczącego cen sztywnych) oraz art. [538] k.c. (dotyczącego cen maksymalnych). W ramach systematyki Kodeksu cywilnego art. 539 k.c. znajduje się w dziale II tytułu XI księgi trzeciej, dotyczącym umowy sprzedaży, a jego rola polega na ograniczeniu swobody kontraktowej stron w zakresie ustalania ceny, gdy w miejscu i czasie zawarcia umowy obowiązuje cena minimalna określona w sposób przewidziany przez prawo.

Zgodnie z jego literalnym brzmieniem, przepis wprowadza roszczenie sprzedawcy o dopłatę różnicy, gdy cena zapłacona przez kupującego za rzecz określonego rodzaju lub gatunku okaże się niższa od ceny minimalnej, której obowiązywanie wynika z odpowiedniego zarządzenia.

Charakter normy

Norma wyrażona w art. 539 k.c. ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że jej zastosowanie nie może zostać uchylone ani zmodyfikowane wolą stron (w przeciwieństwie do przepisów względnie obowiązujących, które znajdują zastosowanie jedynie w braku odmiennych ustaleń stron). Przepis ogranicza autonomię stron w ten sposób, że nie dopuszcza skutecznego ustalenia ceny niższej niż cena minimalna, jeżeli taka została wyznaczona aktem prawnym.

Zakres zastosowania i terminologia

Przepis art. 539 k.c. znajduje zastosowanie w sytuacjach, gdy w chwili i miejscu zawarcia umowy sprzedaży obowiązuje wiążące strony zarządzenie, które ustala cenę minimalną. W takim przypadku:

jeżeli sprzedawca otrzymał zapłatę w wysokości niższej niż cena minimalna, przysługuje mu roszczenie o dopłatę różnicy (czyli uprawnienie do domagania się od kupującego dodatkowej zapłaty),
umowa nie zostaje unieważniona, ale ulega modyfikacji co do treści świadczenia kupującego.

Wyjaśnienia wymaga kilka użytych w przepisie terminów:

„Zarządzenie” – termin ten należy rozumieć jako akt normatywny o charakterze powszechnie obowiązującym, wydany przez uprawniony organ publiczny na podstawie i