Art. 466. Domniemanie zapłaty należności ubocznych lub świadczeń okresowych wymagalnych wcześniej
Kodeks cywilny
Z pokwitowania zapłaty dłużnej sumy wynika domniemanie zapłaty należności ubocznych. Z pokwitowania świadczenia okresowego wynika domniemanie, że spełnione zostały również świadczenia okresowe wymagalne wcześniej.
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
1. Część ogólna
Art. 466 k.c. ustanawia domniemania prawne związane z wystawieniem pokwitowania przez wierzyciela. Przepis ten nawiązuje bezpośrednio do regulacji zawartych w przedwojennym art. 224 Kodeksu zobowiązań, który przewidywał analogiczne rozwiązania dotyczące skutków prawnych pokwitowań. Kontynuując tę linię legislacyjną, ustawodawca w Kodeksie cywilnym z 1964 r. wprowadził dwa domniemania o charakterze formalnym, których funkcją jest odciążenie dłużnika w zakresie dowodzenia spełnienia określonych świadczeń.
Przepis wpisuje się w system przepisów dotyczących wykonania zobowiązania i jego udokumentowania, w szczególności łączy się z regulacjami dotyczącymi pokwitowania (art. 462 k.c.) oraz domniemań prawnych (art. 234 k.p.c.).
1. Zakres zastosowania przepisu i jego charakter
Art. 466 k.c. ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy wierzyciel wystawił pokwitowanie spełnienia świadczenia przez dłużnika. Z treści przepisu wynikają dwa domniemania:
-
z pokwitowania zapłaty dłużnej sumy wynika domniemanie, że zapłacone zostały także należności uboczne;
-
z pokwitowania świadczenia okresowego wynika domniemanie, że spełnione zostały także świadczenia tego rodzaju, wymagalne wcześniej.
Zgodnie z art. 234 k.p.c., oba domniemania mają charakter wzruszalny, co oznacza, że mogą zostać obalone dowodem przeciwnym. Przepis ma zatem charakter względnie obowiązujący, a nie bezwzględnie wiążący – nie wyłącza bowiem możliwości przeciwdowodzenia.
2. Definicje terminów użytych w przepisie
-
Pokwitowanie – zgodnie z art. 462 § 1 k.c., dłużnik, który spełnił świadczenie, może żądać od wierzyciela pokwitowania. Jest to oświadczenie wiedzy wierzyciela, potwierdzające fakt wykonania zobowiązania przez dłużnika. Samo pokwitowanie nie stanowi więc oświadczenia woli, lecz dokumentuje dokonanie określonego zdarzenia faktycznego.
-
Dłużna suma – oznacza kwotę pieniężną należną wierzycielowi w ramach stosunku zobowiązaniowego. W przepisie chodzi o należność główną, czyli podstawowe świadczenie należne wierzycielowi, bez dodatkowych elementów ubocznych.
-
Należności uboczne – pojęcie to nie zostało zdefiniowane wprost w art. 466, lecz jest znane w innych przepisach kodeksu (np. art. 451 § 1 zd. 2 k.c.)