Art. 190. Nabycie własności pożytków naturalnych rzeczy
Kodeks cywilny
Uprawniony do pobierania pożytków naturalnych rzeczy nabywa ich własność przez odłączenie ich od rzeczy.
Komentarz redakcyjny
opracowany przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
Część ogólna
Art. 190 k.c. reguluje sposób nabycia własności pożytków naturalnych rzeczy przez podmioty uprawnione do ich pobierania. Własność pożytków naturalnych – takich jak owoce, płody rolne, plony – przechodzi na osobę uprawnioną w momencie ich odłączenia od rzeczy, a więc np. w chwili zebrania owoców lub skoszenia trawy. Przepis ten odnosi się wyłącznie do pożytków naturalnych w rozumieniu art. 53 § 1 k.c., a nie do pożytków cywilnych czy dochodów mających charakter prawny.
Zgodnie z tą regulacją, odłączenie pożytków ma charakter czynności faktycznej, a nie prawnej – nie wymaga żadnego oświadczenia woli ani zawarcia umowy. Przejście własności następuje z mocy prawa (ex lege), z chwilą fizycznego oddzielenia pożytku od rzeczy głównej.
Kontekst systemowy
Art. 190 k.c. stanowi rozwinięcie i uszczegółowienie ogólnej regulacji z art. 53–55 k.c., dotyczącej pożytków rzeczy oraz zasad ich przypisania. Pozostaje również w ścisłym związku z art. 140 k.c. (treść prawa własności), a także przepisami o użytkowaniu (art. 252 k.c.), dzierżawie (art. 693 i n.), i posiadaniu (art. 224–230 k.c.).
Przepis ten spełnia istotną funkcję porządkującą w systemie prawa rzeczowego: wskazuje wyraźnie, kiedy następuje przejście własności pożytków z rzeczy głównej na uprawnionego, eliminując ewentualne wątpliwości co do skutków odłączenia pożytków. Pozwala to również odróżnić sytuacje legalnego nabycia od bezprawnego przywłaszczenia pożytków, które mogą być objęte reżimem odpowiedzialności cywilnej.
Objaśnienie pojęć
-
Pożytki naturalne – w rozumieniu art. 53 § 1 k.c. są to płody rzeczy oraz inne dochody, które rzecz przynosi w sposób naturalny, np. owoce, mleko, runo leśne, zboże, trawa.
-
Odłączenie pożytków – faktyczne oddzielenie pożytku od rzeczy głównej. Może nastąpić poprzez zbiór, zrzucenie, wykopanie, ścięcie itp.
-
Uprawniony do pobierania pożytków – osoba mająca tytuł prawny do korzystania z rzeczy i uzyskiwania z niej pożytków, np. właściciel, użytkownik, dzierżawca, posiadacz w dobrej wierze.