Art. 182. Rój pszczół
Kodeks cywilny
§ 1. Rój pszczół staje się niczyim, jeżeli właściciel nie odszukał go przed upływem trzech dni od dnia wyrojenia. Właścicielowi wolno w pościgu za rojem wejść na cudzy grunt, powinien jednak naprawić wynikłą stąd szkodę.
§ 2. Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu niezajętym, właściciel może domagać się wydania roju za zwrotem kosztów.
§ 3. Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu zajętym, staje się on własnością tego, czyją własnością był rój, który się w ulu znajdował. Dotychczasowemu właścicielowi nie przysługuje w tym wypadku roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.
Komentarz redakcyjny
opracowany przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
Część ogólna
Art. 182 k.c. reguluje unikalny w polskim prawie przypadek utraty i nabycia własności dotyczący żywego organizmu zbiorowego – roju pszczół. Przepis obejmuje trzy sytuacje: (1) rój osiadły na dziko, (2) rój osiadły w cudzym ulu niezajętym oraz (3) rój osiadły w cudzym ulu zajętym. W każdej z nich ustawodawca odmienne rozstrzyga o skutkach prawnych w zakresie własności roju. Rój pszczół traktowany jest jako szczególna rzecz zbiorowa (universitas rerum), będąca przedmiotem własności i obrotu, a nie tylko zbiorowiskiem odrębnych osobników.
Ustawodawca przewiduje również uprawnienie właściciela roju do wejścia na cudzy grunt w ramach pościgu za rojem, z obowiązkiem naprawienia wyrządzonej szkody. Przepis zawiera regulację szczególną względem ogólnych zasad dotyczących rzeczy niczyich, samopomocy oraz odpowiedzialności cywilnej.
Kontekst systemowy
Art. 182 k.c. należy do działu II tytułu I księgi drugiej k.c., który obejmuje przepisy o posiadaniu i własności. Stanowi regulację szczególną, pochodzącą jeszcze z dawnego pruskiego prawa rzeczowego i uwzględniającą potrzeby pszczelarzy. Przepis ten odnosi się do instytucji rzeczy niczyjej (art. 181 k.c.), dozwolonej samopomocy (art. 142 § 2 k.c.), a także odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i 431 k.c.) oraz roszczeń windykacyjnych (art. 222 k.c.).
Regulacja ta jest wyjątkiem od zasady trwałości własności i zasady nemo plus iuris transferre potest quam ipse habet – zwłaszcza w zakresie § 3, który przewiduje przejście własności przybyłego roju na właściciela roju znajdującego się wcześniej w ulu. Jest to także jedyny przypadek w kodeksie cywilnym, w którym ustawodawca wyłącza roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (art. 182 § 3 in fine).
Objaśnienie pojęć
-
Rój pszczół – rzecz zbiorowa składająca się z pszczół i elementów niezbędnych do ich życia (np. plastrów). Uznawany jest za biologiczną i prawną całość.
-
Wyrojenie – naturalne opuszczenie ula przez rój z królową w poszukiwaniu nowego miejsca na gniazdo.
-
Ulu niezajęty – ul, w którym
Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium
