Rozliczenie nakładów i wydatków przed podziałem majątku ze względu na dobro rodziny (art. 45 § 2 k.r.o.)
Rozliczenie nakładów, wydatków, długów (art. 45 k.r.o. i art. 567 k.p.c.)
Zgodnie z art. 45 § 2 k.r.o. zwrotu wydatków i nakładów dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Przepisy tego artykułu stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego.
Dobro rodziny, o którym mowa w art. 45 § 2 k.r.o. rozumieć należy szeroko i interpretować zgodnie z celem powołanego przepisu. Celem tym jest doprowadzenie do dokonania w jednym postępowaniu kompleksowego rozliczenia kwestii majątkowych między byłymi małżonkami (a więc uniknięcia równoległego prowadzenia postępowania o podział majątku i zwrot nakładów, lecz uwzględnienia tych nakładów w rozstrzygnięciu o podziale majątku wspólnego), por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 grudnia 2012 r., sygn. akt. I ACa 589/12, Lex nr 1254506.
Postanowienie SR w Giżycku z dnia 29 listopada 2016 r., I Ns 614/14
Standard: 16889 (pełna treść orzeczenia)
Skoro dotychczas żadna ze stron nie wyraziła woli wszczęcia postępowania o podział majątku, rozpoznanie w trybie procesowym roszczeń o nakłady na majątek odrębny nie narusza art. 45 § 2 k.r.o. Dobro rodziny, o którym mowa w tym przepisie, rozumieć należy szeroko i interpretować zgodnie z celem powołanego przepisu. Niewątpliwie celem tym jest doprowadzenie do dokonania w jednym postępowaniu kompleksowego rozliczenia kwestii majątkowych między byłymi małżonkami (a więc uniknięcia równoległego prowadzenia postępowania o podział majątku i zwrot nakładów, lecz uwzględnienia tych nakładów w rozstrzygnięciu o podziale majątku wspólnego).
W sytuacji jednak, gdy z materiału procesowego nie wynika, by istniał majątek podlegający podziałowi i jednocześnie brak jest inicjatywy storn w celu wszczęcia postępowania działowego, przepis ten nie może być interpretowany w sposób wyłączający możność dokonania rozliczenia nakładów w drodze postępowania procesowego. Tak rozumiany bowiem przepis ten stanowiłby nadmierne ograniczenie możności dochodzenia roszczeń zmuszając stronę uprawnioną od zwrotu nakładów do zbędnego wszczynania postępowania o podział majątku.
Szeroko rozumiane dobro byłych małżonków (rozstrzygnięcie konfliktu majątkowego między nimi w kontekście braku twierdzeń powódki o istnieniu majątku objętego wspólnością) uzasadniało odstąpienie od reguły art. 45 § 2 k.r.o. i orzeczenie o nakładach w niniejszej sprawie.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 5 grudnia 2012 r., I ACa 589/12
Standard: 16890 (pełna treść orzeczenia)