Pojęcie niepełnosprawności - zaburzenia osobowości

Pojęciem zaburzeń osobowości obejmuje się bowiem różnorodne stany psychopatologiczne (por. E. Habzda-Siwek, Zaburzenia osobowości jako problem psychologicznej diagnozy penitencjarnej, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 1/2007, s. 357). Zaburzenia osobowości zbiorczo określane jako głęboko zakorzenione i utrwalone wzorce zachowań, przejawiające się mało elastycznymi reakcjami na różnorodne sytuacje indywidualne i społeczne. Podkreśla się, że "zachowania te charakteryzują się tendencją do skrajnych reakcji i wyrażają się znaczną odmiennością w porównaniu z przeciętnym w danej kulturze sposobem spostrzegania, myślenia, odczuwania i odnoszenia się do innych. Takie wzorce zachowania mają tendencję do trwałości i do obejmowania wielu zakresów funkcjonowania psychologicznego" (J.J. Czabała, J. Meder, M. Sawicka, Podstawowe zaburzenia psychiczne, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, (red.) J. Strelau, t. 3, Gdańsk 2000, s. 591). Spór o sposób rozumienia zaburzeń osobowości dotyczy m.in. tego, czy i jakie zaburzenia osobowości zaliczać do patologii życia psychicznego. Z punktu widzenia klasyfikacji psychiatrycznych, zaburzenia osobowości zaliczane są do zaburzeń psychicznych, którym poświęcony jest rozdział V Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. W praktyce diagnostycznej i terapeutycznej psychiatrzy i psychologowie posługują się również klasyfikacją Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego - tzw. DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). W odróżnieniu od klasyfikacji WHO, zaburzenia psychiczne w podręczniku DSM są pogrupowane zgodnie z modelem wieloosiowym (a nie wymieniane kolejno). Wieloosiowość oznacza zastosowanie w diagnozie zaburzeń kilku osi, z których każda reprezentuje inny rodzaj lub inne źródło informacji. W praktyce psychiatrycznej przeważa opisowe ujęcie zaburzeń osobowości w kategoriach tzw. cech (dyspozycji) psychofizycznych jako stałych właściwości osobowościowych.

Wyrok TK z dnia 23 listopada 2016 r., K 6/14, OTK-A 2016/98, Dz.U.2016/2205

Standard: 2127 (pełna treść orzeczenia)