Wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego (art. 38 p.u.)

Wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego należy do wydatków postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości i tym samym wchodzi - zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.) - w zakres kosztów sądowych tego postępowania. Obowiązek ich uiszczenia na podstawie art. 2 ust. 2 wymienionej ustawy spoczywa na stronie, która wniosła do sądu pismo powodujące wydatki, czyli w okolicznościach sprawy na spółce reprezentowanej przez pozwaną, której dotyczył wniosek o ogłoszenie upadłości.

Choć obowiązek uiszczenia przez spółkę - dłużniczkę kosztów sądowych obejmujących wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego powstaje po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, w takich okolicznościach, jak występujące w niniejszej sprawie, nie ma podstaw do stwierdzenia braku związku przyczynowego pomiędzy uszczerbkiem wynikłym z niemożności wyegzekwowania tego obowiązku od spółki a niezłożeniem we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Wobec oddalenia spóźnionego wniosku o ogłoszenie upadłości ze względu na to, że majątek spółki nie wystarczał nawet na zaspokojenie kosztów postępowania, wniosek ten nie mógł doprowadzić do wszczęcia właściwego postępowania upadłościowego i udzielenia w ten sposób wierzycielom spółki ochrony w jakimkolwiek zakresie, mogącym uzasadniać powiązanie przyczynowe kosztów wynagrodzenia tymczasowego nadzorcy sądowego z samym tylko postępowaniem wywołanym tym wnioskiem. Uszczerbek wynikły z niewyegzekwowania od spółki - dłużniczki zobowiązania z tytułu wynagrodzenia tymczasowego nadzorcy sądowego ustanowionego w następstwie wniosku o ogłoszenie upadłości, który został oddalony na podstawie art. 13 ust. 1 Pr.u.n., należy łączyć przyczynowo przede wszystkim ze spóźnionym złożeniem tego wniosku. W takich okolicznościach, jak występujące w niniejszej sprawie, status wydatków w postaci wynagrodzenia tymczasowego nadzorcy sądowego jest z punktu widzenia odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 k.s.h. taki sam, jak omówiony wcześniej status kosztów postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji.

Objęcia odpowiedzialnością przewidzianą w art. 299 k.s.h. zobowiązania z tytułu wynagrodzenia tymczasowego nadzorcy sądowego, niewyegzekwowanego od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, co do której oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust. 1 Pr.u.n., nie wyłączają mogące się nasuwać w praktyce wątpliwości co do zasadności wysokości kwoty wynagrodzenia zasądzonego tymczasowemu nadzorcy sądowemu. W przypadkach, w których okoliczności wniosku mogą przemawiać za jego oddaleniem na podstawie art. 13 ust. 1 Pr.u.n., zabezpieczenie majątku dłużnika przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego wydaje się w ogóle wysoce wątpliwe. Jeszcze większe wątpliwości mogą budzić stosunkowo wysokie kwoty wynagrodzenia zasądzanego w takich przypadkach tymczasowemu nadzorcy.

Orzeczenie sądu zasądzające wynagrodzenie dla tymczasowego nadzorcy jest wiążące dla sądu w sprawie o zapłatę odszkodowania na podstawie art. 299 k.s.h. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2014 r., I CSK 286/13). Właściwym trybem do kwestionowania wysokości wynagrodzenia tymczasowego nadzorcy sądowego jest postępowanie, w którym sąd orzeka o tym wynagrodzeniu. Można też postulować zmiany legislacyjne przeciwdziałające powstawaniu - nieraz nawet znacznych - kosztów zabezpieczenia majątku dłużnika wskutek jego wniosku o ogłoszenie upadłości w okolicznościach mogących przemawiać za oddaleniem tego wniosku na podstawie art. 13 ust. 1 Pr.u.n.

Uchwała SN z dnia 8 października 2015 r., III CZP 54/15

Standard: 16809 (pełna treść orzeczenia)