Wyłączenie zażalenia na zarządzenie nakazujące wypłatę należności tymczasowemu nadzorcy sądowemu (art. 38 Pr. Up.)

Wynagrodzenie i wydatki tymczasowego nadzorcy sądowego należą niewątpliwie do wydatków, o których mowa w art. 2 i 5 u.k.s.c. Zgodnie z art. 22a p.u., wnioskodawca uiszcza zaliczkę na wydatki w przedmiocie ogłoszenia upadłości w określonej w przepisie wysokości; sąd, w myśl art. 32 ust. 5 zd. 1 p.u., może zażądać od wnioskodawcy zaliczki na wydatki w przedmiocie ogłoszenia upadłości w kwocie przewyższającej sumę określoną w art. 22a. Przepisy te zostały wprowadzone do prawa upadłościowego z uwagi na sytuacje, w których oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 p.u., sąd przyznawał koszty tymczasowemu nadzorcy sądowemu, ale nie było szans na ich wyegzekwowanie od dłużnika, co powodowało ich ponoszenie przez Skarb Państwa (uzasadnienie projektu ustawy - Prawo restrukturyzacyjne, Druk Sejmu VII Kadencji Nr 2824). Zaliczka uiszczona przez wnioskodawcę (tak wierzyciela, jak i dłużnika) służy pokryciu kosztów funkcjonowania tymczasowego nadzorcy sądowego, scilicet pokrycia jego wynagrodzenia i zwrot poniesionych wydatków.

Wnioskodawca nie skarży przyznanego tymczasowemu nadzorcy sądowemu wynagrodzenia i zwrotu wydatków, lecz postanowienie w części, w której Sąd upadłościowy nakazał wypłacenie tych należności, w znacznej części, z uiszczonej przez niego zaliczki. W świetle przedstawionej wyżej ratio legis wprowadzenia regulacji nakazujących wnioskodawcy uiszczenie zaliczki na wydatki w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości jest ono poprawne. Wprawdzie przepisy prawa upadłościowego nie stanowią o tym expressis verbis, ale zarówno wskazana ratio legis, jak i unormowania art. 38 ust. 2 zd. 2 i 3 p.u., zgodnie z którymi sąd może przyznać tymczasowemu nadzorcy sądowemu zaliczkę na wydatki, którą wypłaca się w pierwszej kolejności z zaliczki wpłaconej przez wnioskodawcę, prowadzą do wniosku, że wynagrodzenie i wydatki tymczasowego nadzorcy sądowego są pokrywane w pierwszej kolejności z zaliczki uiszczonej przez wnioskodawcę. Taki wniosek podważa trafność zarzutu naruszenia art. 84 ust. 1 i 2 u.k.s.c., który nakazuje sądowi zwrócić z urzędu wszelkie należności z tytułu wydatków, stanowiące różnicę miedzy kosztami pobranymi od strony a kosztami należnymi.

Chybiony jest też zarzut naruszenia art. 108 § 1 zd. 1 i art. 108[1] k.p.c. Przede wszystkim w pkt 7 postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości dłużnik został obciążony kosztami postępowania, które przecież obejmują także wynagrodzenie i wydatki tymczasowego nadzorcy sądowego. Inną sprawa jest to, że w pkt 8 postanowienia Sąd upadłościowy nakazał pobrać od dłużnika na rzecz Skarbu Państwa wyłożoną przez niego część wydatków, natomiast nie zasądził od niego na rzecz wnioskodawcy zwrotu zaliczki, z której zostały pokryte wynagrodzenie i wydatki tymczasowego nadzorcy sądowego. Kwestia ta jest jednak, z mocy art. 37 p.u., uregulowana w art. 745 § 1 in principio k.p.c., który nakazuje o kosztach postępowania zabezpieczającego rozstrzygać sądowi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, scilicet w postanowieniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Takiego rozstrzygnięcia Sąd upadłościowy w postanowieniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości nie zamieścił.

Pozostaje odpowiedź na pytanie, czy wnioskodawcy przysługuje zażalenie na postanowienie nakazujące wypłatę wynagrodzenia i wydatków tymczasowego nadzorcy sądowego z uiszczonej przez wnioskodawcę zaliczki. W ocenie Sądu odwoławczego jest ona przecząca. Zaskarżone postanowienie stanowi w istocie zarządzenie przewodniczącego nakazujące wypłatę przyznanych tymczasowemu nadzorcy sądowemu należności i nie jest wyszczególnione w art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. W związku z tym nie przysługuje na nie zażalenie, które tym samym należało odrzucić na podstawie art. 373 zd. 1 w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. i art. 35 p.u.

Postanowienie SO w Toruniu z dnia 4 kwietnia 2018 r., VI Gz 68/18

Standard: 16808 (pełna treść orzeczenia)