Miarkowanie kary umownej zastrzeżonej na wypadek opóźnienia w oddaniu przedmiotu robót budowlanych

Biorąc pod uwagę, że kara umowna była zastrzeżona na wypadek zwłoki w terminowym rozpoczęciu i zakończeniu poszczególnych etapów budowy, nie można mówić o możliwości jej miarkowania z powodu częściowego wykonania zobowiązania. Zobowiązanie, w zakresie ostatecznie ustalonym przez strony i wynikającym z umowy, zostało w całości wykonane i odebrane bez zastrzeżeń co do jakości. Doszło jednak do naruszenia treści zobowiązania w zakresie terminu spełnienia świadczenia, zobowiązanie zostało bowiem wykonane z opóźnieniem. Stąd też rozważeniu podlegać mogła jedynie przesłanka rażącego wygórowania kary.

Wyrok SN z dnia 2 kwietnia 2014 r., IV CSK 416/13

Standard: 65376 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Sąd Najwyższy nie podziela oceny, że przesłanki obniżenia kary umownej określone w art. 484 § 2 k.c. nie dotyczą w pełni kary zastrzeżonej na wypadek opóźnienia w oddaniu przez wykonawcę robót ich przedmiotu. Wykonanie w uzgodnionym przez strony terminie większości robót może uzasadniać obniżenie kary, której wysokość została ustalona w odniesieniu do wartości całych robót. 

Wyrok SN z dnia 21 września 2007 r., V CSK 139/07

Standard: 70896 (pełna treść orzeczenia)

Możliwość miarkowania wysokości kary umownej na podstawie art. 484 § 2 KC nie jest wyłączona w stosunkach między podmiotami gospodarczymi, w ramach prowadzonej przez nie działalności. Nie sposób też podzielić oceny, że podstawy obniżenia kary umownej określone w powołanym wyżej przepisie nie dotyczą w pełni kary umownej zastrzeżonej na wypadek opóźnienia w oddaniu przez wykonawcę robót ich przedmiotu i wyłącznie jej rażące wygórowanie może stanowić podstawę obniżenia kary.

Przy ocenie możliwości miarkowania tak skonstruowanej kary umownej nie sposób pominąć oceny, jakie były rzeczywiste przyczyny opóźnienia w zakończeniu prac. Ustalenia dokonane w sprawie wskazują jednoznacznie, że miało na to wpływ dostarczenie przez zamawiającego ze znacznym opóźnieniem dokumentacji projektowej oraz jej braki, a także występowanie w czasie prowadzonych przez stronę powodową robót trudnych warunków atmosferycznych związanych z opadami i występowaniem niskiej temperatury, co miało znaczenie dla rodzaju prowadzonych prac.

Przy ocenie istnienia przesłanek do obniżenia kary umownej nie można też pomijać skutków opóźnienia dla zamawiającego roboty. Możliwość dochodzenia kary umownej nie jest wprawdzie uzależniona od wystąpienia szkody związanej z nienależytym wykonaniem zobowiązania, jednakże ocena zaistniałej z tego powodu szkody może mieć wpływ na ograniczenie wysokości dochodzonej kary umownej. Powód wzajemny wskazał jedynie na szkodę związaną z wadami wykonanych robót, którą biegły powołany w sprawie oszacował na około 13000 zł. Uwzględniając powyższe należało przyjąć, że w rozstrzyganej sprawie istniały uzasadnione podstawy do obniżenia kary umownej dochodzonej przez powoda wzajemnego do wysokości, w jakiej jego powództwo zostało uwzględnione.

Wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2006 r., V CSK 34/06

Standard: 16733 (pełna treść orzeczenia)