Konstytutywność wpisu hipoteki do księgi wieczystej (art. 67 u.k.w.h)

Wpis hipoteki do księgi wieczystej ma charakter konstytutywny, ale nie oznacza to, że dłużnik hipoteczny nie może kontestować skuteczności materialno-prawnej podstaw wpisu.

W wyroku z dnia 4 marca 2011 r., I CSK 340/11 Sąd Najwyższy stwierdził, że do usunięcia niezgodności wpisu konstytutywnego z rzeczywistym stanem prawnym nie jest wystarczające obalenie jego podstawy materialno-prawnej, natomiast jest konieczne obalenie wpisu, co może nastąpić wyłącznie w procesie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (zob. też uchwała SN z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZP 123/10, wyrok SN z dnia 9 listopada 2011 r., II CSK 104/11).

Wyrok SN z dnia 10 lipca 2020 r., II CSK 568/18

Standard: 63826 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 67 u.k.w.h. do powstania hipoteki konieczny jest wpis do księgi wieczystej, w konsekwencji czego wpisowi hipoteki przypisuje się konstytutywny charakter.

Specyfika wpisu konstytutywnego wyczerpuje się w tym, że normy prawa materialnego traktują dokonanie wpisu w księdze wieczystej jako jeden z elementów złożonego zdarzenia prawnego prowadzącego do powstania prawa podmiotowego, jednak to, czy prawo to w rzeczywistości powstało, a tym bardziej - czy istnieje w dalszym ciągu - nie leży w płaszczyźnie procesowych skutków orzeczenia sądu o wpisie do księgi wieczystej, w tym skutków wyrażonych w art. 365 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

W pewnych sytuacjach hipoteka powstaje na mocy ustawy (art. 76 ust. 1 u.k.w.h., art. 1037 § 3 k.p.c.). Jej wpis w księdze wieczystej ma wówczas charakter deklaratywny (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z 14 lipca 1994 r., III CZP 85/94, postanowienia SN z 8 marca 2007 r., III CSK 356/06, z 12 września 2014 r., I CSK 631/13, z 19 października 2016 r., V CSK 128/16).

Wyrok SN z dnia 26 czerwca 2020 r., I CSK 429/18

Standard: 63801 (pełna treść orzeczenia)