Oddalenie wniosku o ubezwłasnowolnienie
Orzeczenie w przedmiocie ubezwłasnowolnienia (art. 555 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Mimo istnienia przesłanek z art. 13 § 1 k.c. sąd może oddalić żądanie ubezwłasnowolnienia, jeżeli sytuacja życiowa chorego jest ustabilizowana, ma on zapewnioną dostateczną opiekę faktyczną i nie zachodzi potrzeba podjęcia żadnych działań wymagających ustanowienia opieki prawnej, a orzeczenie ubezwłasnowolnienia mogłoby prowadzić do zakłócenia - wbrew interesom chorego - korzystnie dla niego uregulowanej sytuacji faktycznej (por. postanowienie SN z dnia 5 stycznia 1977 r., I CR 450/76).
Prezentowane podejście wynika z postrzegania instytucji ubezwłasnowolnienia jako nastawionej wyłącznie na ochronę interesów osoby chorej, która z przyczyn określonych w art. 13 § 1 k.c. nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem. W konsekwencji dla orzeczenia ubezwłasnowolnienia indyferentne znaczenie powinien mieć interes osoby występującej z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie oraz jej rodziny (por. postanowienie SN z dnia 29 grudnia 1983 r., I CR 377/83, z dnia 17 lutego 1981 r., II CR 11/81 oraz z dnia 27 października 1976 r., II CR 387/76, nie publ.).
W orzecznictwie akcentuje się także znaczenie funkcji tego tej instytucji oraz sygnalizuje się potrzebę uwzględnienia kontekstu systemowego. Prowadzi to do zwracania uwagi przy wykładni art. 13 § 1 k.c. na konieczność poszanowania praw człowieka, w tym przede wszystkim godności każdej jednostki ludzkiej.
Postanowienie SN z dnia 6 września 2017 r., I CSK 331/17
Standard: 16427 (pełna treść orzeczenia)
Zgodnie z art. 13 k.c. ubezwłasnowolnienie ma charakter fakultatywny, to znaczy że nawet osoba niezdolna do kierowania swoim postępowaniem nie musi zostać ubezwłasnowolniona, jeżeli sąd mając na uwadze jej sytuację życiową i rodzinną uzna, że ubezwłasnowolnienie nie jest w danym przypadku celowe. Jest to bowiem środek nadzwyczajny, a jego stosowanie ograniczone jest tylko do sytuacji, w których jest ono nieuniknione (zob. post. SN z dn.8 stycznia 1966 r., II CR 412/65, S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz. 2006 r., s.69). Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach ubezwłasnowolnienie ma na celu ochronę interesu osobistego lub majątkowego osoby fizycznej; niedopuszczalne zatem byłoby jego orzeczenie jeżeli sytuacja życiowa chorego jest ustabilizowana, ma on zapewnioną dostateczną opiekę faktyczną i nie zachodzi potrzeba podjęcia żadnych działań wymagających ustanowienia opieki prawnej, a orzeczenie ubezwłasnowolnienia mogłoby prowadzić do zakłócenia wbrew interesom chorego korzystnie dla niego uregulowanej sytuacji faktycznej (por. np. post. SN z dn. 5 stycznia 1977 r. I CR 450/76, post. SN z dn. 27 stycznia 1975 r., I CR 797/74, post. SN z dn. 3 grudnia 1974 r., I CR 580/74, post. SN z dn. 7 sierpnia 1972 r., II CR 302/72, post. SN z dn.11 sierpnia 1971 r. II CR 295/71). Podkreślić należy również, że jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 listopada 1976 r. , II CR 471/76 proces miażdżycowy rozwinięty w stopniu odpowiednim do wieku nie może być uważany za chorobę psychiczną w rozumieniu art. 13 i 16 k.c., a istnienie zaburzeń psychicznych wywołanych starczym zespołem psychoorganicznym nie musi skutkować potrzebą ubezwłasnowolnienia dla dobra uczestnika (por. post. SN z dn. 13 stycznia 1975 r., I CR 787/74).
Postanowienie SA w Krakowie z dnia 18 czerwca 2014 r., I ACa 559/14
Standard: 16431 (pełna treść orzeczenia)