Nierespektowanie zakazów ustanowionych przez sąd (egzekucja i dalsze naruszenia dóbr osobistych)

Należy zauważyć, że podstawowym sposobem, za pomocą którego pokrzywdzony może wymusić respektowanie orzeczonego na jego korzyść zakazu naruszania dóbr osobistych, jest wniosek o zasądzenie grzywny na podstawie art. 1051 i art. 1052 k.p.c. (tak SN w wyroku z 30 kwietnia 1970 r., II CRN 103/70). Nie zmienia to faktu, że jeśli pozwany w sprawie o naruszenie dóbr osobistych, przeciwko któremu zapadł wyrok uwzględniający powództwo, złamie ustanowione tym wyrokiem zakazy podejmowania działań godzących w dobra osobiste powoda, to takie zachowanie pozwanego stanowi o dalszym naruszaniu dóbr osobistych pokrzywdzonego. Zadośćuczynienia za krzywdę kompensującego skutki kolejnych naruszeń powód może dochodzić tylko w kolejnym procesie, a przed łamaniem zakazu na przyszłość może się bronić poprzez wszczęcie postępowania egzekucyjnego co do orzeczonego obowiązku zaniechania czynności.

Grzywna, jako środek przymusu stosowany w egzekucji obowiązku zaniechania czynności (art. 1051 k.p.c) jest należnością budżetową, a zatem nie sposób uznać, że jej zastosowanie może usunąć skutki dokonanego już naruszenia dóbr osobistych wierzyciela obowiązku określonego orzeczeniem sądowym. W stosunku do dłużnika grzywna spełnia funkcje represyjne i prewencyjne, ale nie zwalnia go z powinności naprawienia krzywdy, jaką swoim działaniem wyrządził pokrzywdzonemu.

Zastosowanie przez sąd w konkretnym postępowaniu egzekucyjnym grzywien jako środka egzekucji obowiązku zaprzestania czynności musi mieścić się w granicach wyznaczonych przez art. 1052 k.p.c. Dłużnicy, których kondycja finansowa jest lepsza, w mniejszym stopniu odczuwają dolegliwości związane z koniecznością uregulowania grzywny. Oznacza to, że wzmocnienie oddziaływania represyjnego i prewencyjnego w stosunku do tych działających wbrew orzeczonemu zakazowi dłużników może być osiągnięte także w postępowaniu o naprawienie krzywdy wywołanej kolejnymi naruszeniami dóbr osobistych, a to przez zasądzenie odpowiednio wyższego zadośćuczynienia.

Wyrok SN z dnia 3 grudnia 2010 r., I CSK 61/10

Standard: 16067 (pełna treść orzeczenia)