Właściwość rzeczowa w przypadku współuczestnictwa materialnego i współuczestnictwa formalnego

Według orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 1936 r., C III 169/35 (OSP 1936 z. 9 poz. 546) w przypadku formalnego współuczestnictwa kilku pozwanych w sporze, o dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia każdego z połączonych formalnie powództw przeciwko każdej stronie pozwanej. Sąd Najwyższy wyjaśnił w uzasadnieniu tego orzeczenia, że w przypadku współuczestnictwa formalnego powód może wytoczyć przeciwko każdemu z pozwanych z osobna odrębne powództwo, ponieważ ich zobowiązania są oparte tylko na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej. W tym przypadku zarówno o właściwości rzeczowej sądu, jak też dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu sporu ewentualnie przedmiotu zaskarżenia powództwa przeciw każdemu z pozwanych.

Podzielając ten pogląd należy podkreślić, iż jest on obecnie wynikiem "odpowiedniego" stosowania w postępowaniu kasacyjnym (art. 393 § 1 pkt 1 in fine KPC) przepisu art. 21 KPC. "Odpowiedniość" stosowania wynika z tego, że przy współuczestnictwie formalnym zaskarżenie orzeczenia przez jednego ze współuczestników formalnych jak i przeciwko jednemu z takich współuczestników, nie oznacza zaskarżenia orzeczenia w stosunku do pozostałych, a więc powoduje uprawomocnienie się orzeczenia w zakresie nie zaskarżonym.

Postanowienie SN (7) z dnia 17 stycznia 1997 r., I PKN 65/96

Standard: 15821 (pełna treść orzeczenia)

Art. 72 § 1 k.p.c. przewiduje odmienne wymogi co do właściwości sądu w przypadku współuczestnictwa materialnego i współuczestnictwa formalnego.

W przypadku współuczestnictwa formalnego nie można łączyć roszczeń lub zobowiązań, dla których właściwe rzeczowo są różne sądy, jak również wtedy, gdy z uwagi na obliczoną wartość przedmiotu sporu właściwy jest sąd wojewódzki, jeśli dla poszczególnych roszczeń właściwy jest sąd powiatowy (art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c.). Natomiast dla przypadków współuczestnictwa materialnego, Kodeks postępowania cywilnego nie stawia żadnych wymogów co do właściwości sądu. W tym przypadku obowiązuje ogólna zasada, wedle której należy zliczyć razem wartość dochodzonych jednym pozwem roszczeń majątkowych (art. 72 § 1 pkt 1 i art. 21 k.p.c.).

Postanowienie SN z dnia 30 kwietnia 1966 r., II PZ 20/66

Standard: 15820