Pełnomocnictwo nieodwołalne; zastrzeżenie nieodwołalności a ważne powody (art. 101 § 1 k.c.)
Odwołanie, wygaśnięcie pełnomocnictwa (art. 101 - 102 k.c.) Rodzaje pełnomocnictw (art. 98 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Mocodawca może zrezygnować z uprawnienia do dowolnego odwołania udzielonego umocowania. W celu przeciwdziałania nadmiernemu obciążeniu mocodawcy, rezygnacja ta musi mieć jednak obiektywne uzasadnienie w treści stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. W judykaturze zauważa się, że chodzi o stosunek stanowiący prawne tło, na którym zostaje udzielone pełnomocnictwo. Jako przykłady sytuacji, w których treść stosunku podstawowego może uzasadniać zrzeczenie się odwołania pełnomocnictwa, wskazuje się m.in. umocowanie kupującego przez sprzedawcę nieruchomości do zawarcia umowy przenoszącej własność tej nieruchomości, umocowanie do zawarcia umowy przyrzeczonej w celu wykonania umowy przedwstępnej, bądź umocowanie w celu zabezpieczenia roszczenia przysługującego pełnomocnikowi wobec mocodawcy (por. wyroki SN z dnia 15 lipca 1998 r., II CKN 832/97 i z dnia 18 lutego 2011 r., I CSK 358/10).
Brzmienie art. 101 § 1 k.c. nie wyklucza, by stosunek prawny, który uzasadnia udzielenie nieodwołalnego pełnomocnictwa, kreowała warunkowa umowa sprzedaży łącząca mocodawcę z kupującym będącym inną osobą niż pełnomocnik (osobą trzecią), jeżeli takie pełnomocnictwo służy zabezpieczeniu roszczenia kupującego wynikającego z tej umowy (por. odpowiednio uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26 października 1954 r., II CO 49/54). Brak również przekonujących argumentów celowościowych na rzecz odmiennej wykładni, mając na względzie, że zrzeczenie się odwołania pełnomocnictwa zależy od autonomicznej decyzji mocodawcy, udzielenie pełnomocnictwa wskazanej przez wierzyciela osobie trzeciej nie implikuje dla mocodawcy dodatkowych istotnych ryzyk, a zarazem, jak przyjęto w judykaturze, zrzeczenie się odwołania pełnomocnictwa nie stoi na przeszkodzie odwołaniu pełnomocnictwa z ważnych przyczyn (por. wyrok SN z dnia 24 stycznia 2008 r., I CSK 362/07).
Na tle art. 101 § 1 k.c. konieczne jest odróżnienie zrzeczenia się odwołania pełnomocnictwa ze skutkiem w postaci bezskuteczności ewentualnego oświadczenia woli o odwołaniu pełnomocnictwa, od zobowiązania mocodawcy, że pełnomocnictwa nie odwoła. Umowa taka, dopuszczalna w świetle art. 353[1] k.c., może pociągać za sobą odpowiedzialność odszkodowawczą w sytuacji, w której mocodawca, wbrew swemu zobowiązaniu, odwołałby udzielone pełnomocnictwo, nie rzutuje ona jednak na skuteczność oświadczenia woli o odwołaniu, a co za tym idzie na ustanie upoważnienia wynikającego z pełnomocnictwa.
Wyrok SN z dnia 23 czerwca 2020 r., V CSK 522/18
Standard: 62163 (pełna treść orzeczenia)
Stosunek pełnomocnictwa opiera się na zaufaniu, którym udzielający go podmiot darzy umocowaną przez siebie osobę. Z art. 101 § 1 k.c. wynika, że pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą jego udzielenia.
W wyroku z 24 stycznia 2008 r., I CSK 362/07 Sąd Najwyższy wyjaśnił - i przytoczył przykłady regulacji szczegółowych, które tę tezę wspierają - że zastrzeżenie na podstawie art. 101 § 1 k.c. nieodwołalności pełnomocnictwa nie obejmuje odwołania pełnomocnictwa z ważnych powodów, gdyż w stosunkach cywilnoprawnych opartych na zaufaniu zasadą jest możliwość zakończenia zawsze takiego stosunku przez stronę z ważnych powodów, a więc nawet przed ustalonym terminem jego trwania.
Wyrok SN z dnia 6 lipca 2018 r., II CSK 562/17
Standard: 15754 (pełna treść orzeczenia)