Dopuszczalność drogi sądowej w sprawach z zakresu ewidencji ludności

Realizacja obowiązku meldunkowego następuje w postępowaniu administracyjnym, natomiast droga postępowania przed sądem cywilnym jest w takich sprawach w sposób bezwzględny wyłączona.

Powód domagał się nakazania pozwanym Wiesławie i Stefanowi małżonkom Z. wymeldowania pozwanych Edyty i małoletniego Michała W. ze spornego lokalu. Żądanie pozwu dotyczyło więc realizacji obowiązku meldunkowego. Pomijając kwestię, że powód domagał się od osób fizycznych rejestracji danych dotyczących ustania pobytu (co należy do kompetencji odpowiednich organów) wbrew istniejącemu stanowi faktycznemu (fakt pobytu), należy jednoznacznie stwierdzić, że realizacja obowiązku meldunkowego następuje w postępowaniu administracyjnym, natomiast droga postępowania przed sądem cywilnym jest w takich sprawach w sposób bezwzględny wyłączona. Wyraźnie podkreślił ten fakt Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 września 2001 r., sygn. akt I CKN 416/00, por. też uchwałę (7) SN z dnia 11 lutego 1993 r.).

Sąd Najwyższy wskazał, że jedynym żądaniem, którego można dochodzić na drodze sądowej w związku z administracyjnym postępowaniem o zameldowanie, jest żądanie ustalenia istnienia cywilnoprawnego uprawnienia do zamieszkania w lokalu. Wszystkie inne związane z tym kwestie są rozstrzygane wyłącznie przez organ meldunkowy, co oznacza niedopuszczalność drogi sądowej do ich rozpoznawania.

Poddana pod osąd sprawa nie jest sprawą cywilną ze swej natury, nie jest też sprawą cywilną w ujęciu formalnym, gdyż przepisy cyt. ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych nie przewidują w jakimkolwiek zakresie kompetencji sądów powszechnych do rozpoznawania tego typu spraw, a co więcej - w sposób wyraźny przekazują je do kompetencji odpowiednich organów administracji.

Wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 556/06

Standard: 15610 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli właściciel lokalu odmawia osobie ubiegającej się o zameldowanie potwierdzenia uprawnienia do przebywania w tym lokalu, osoba ta może domagać się ustalenia istnienia takiego uprawnienia także przed wszczęciem administracyjnego postępowania o zameldowanie (art. 189 k.p.c.).

Wyrok SN z dnia 5 września 2001 r., I CKN 416/00

Standard: 52583 (pełna treść orzeczenia)