Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym zamiast na rozprawie a nieważność postępowania (art. 379 pkt. 5 k.p.c.)

Rozpoznanie sprawy oraz wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym, gdy strona w apelacji złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy (z którym równoważny jest wniosek "o wyznaczenie rozprawy"), stanowi naruszenie art. 374 k.p.c. kwalifikowane jako nieważność postępowania wskutek pozbawienia strony możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.).

Wyrok SN z dnia 15 maja 2024 r., I USKP 67/23

Standard: 86057 (pełna treść orzeczenia)

Uchybienie art. 374 zd. 2 k.p.c. i w konsekwencji rozpoznanie sprawy oraz wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym nie może być oceniane pod kątem wpływu na wynik sprawy, lecz należy je kwalifikować jako nieważność postępowania wskutek pozbawienia strony możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.).

Obowiązująca w czasie wydania zaskarżonego wyroku ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 ze zm.; dalej: „ustawa covidowa”) nie modyfikowała reguły zawartej w art. 374 zd. 2 k.p.c. Nowe zasady w odniesieniu do przeprowadzania rozpraw i posiedzeń niejawnych w postępowaniach cywilnych zostały wprowadzone ustawą z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. poz. 875; por. m.in. art. 46 pkt 20-21).

W stanie prawnym obowiązującym w czasie wydawania zaskarżonego wyroku, pomimo wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii, Sąd odwoławczy nie mógł rozpoznać sprawy na posiedzeniu niejawnym bez zgody strony, która w apelacji lub odpowiedzi na apelację wniesionej przed wprowadzeniem tych stanów, a po wejściu w życie noweli z 4 lipca 2019 r. domagała się przeprowadzenia rozprawy (por. też obowiązujący w okresie od 16 maja 2020 r. do 3 lipca 2021 r. w odniesieniu do apelacji wniesionych przed 7 lipca 2019 r. art. 15zzs⊃3; ustawy covidowej).

W konsekwencji wyrok Sądu drugiej instancji zapadł w warunkach nieważności postępowania. 

Wyrok SN z dnia 10 stycznia 2023 r., II CSKP 816/22

Standard: 74039 (pełna treść orzeczenia)