Wniosek do organu przesyłającego (dochodzie roszczeń alimentacyjnych za granicą) a przerwa biegu przedawnienia

Złożenie przez uprawnionego wniosku do organu przesyłającego, na podstawie art. 3 ust. 1 konwencji o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 20 czerwca 1956 r. (Dz.U. z 1961 r. Nr 17, poz. 87), jest czynnością, o której mowa w art. 123 § 1 pkt 1 k.c.

Polska, wykonując wynikający z tego przepisu konwencji obowiązek wyznaczenia organów przesyłających do działania na jej obszarze, wskazała jeszcze w 1961 r. na organy sądowe w postaci ówczesnych sądów wojewódzkich (oświadczenie rządowe z dnia 7 stycznia 1961 r.), których funkcje przejęły w wyniku reformy organów wymiaru sprawiedliwości sądy okręgowe.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjęto, że sprawa o przekazanie przez polski organ przesyłający organowi przyjmującemu innego państwa wniosku osoby uprawnionej, w którym domaga się od zobowiązanego dostarczenia środków utrzymania, jest załatwiana na podstawie art. 3 i 4 konwencji w postępowaniu administracyjnym, do którego nie mają zastosowania przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Nie kwestionując takiej kwalifikacji trzeba stwierdzić, że nie stanowi ona negatywnej przesłanki zastosowania art. 123 § 1 pkt 1 k.c., gdyż przepis ten przewiduje przerwanie biegu przedawnienia przez każdą czynność przed sądem, nie wymagając zarazem, aby postępowanie wszczęte dokonaniem przed sądem tej czynności miało charakter postępowania sądowego.

Art. 123 § 1 pkt 1 k.c. nie może być rozumiany w taki sposób, że bezpośredniość celu przedsięwziętej przed sądem czynności i zmierzającej niewątpliwie do uzyskania przez uprawnionego zaspokojenia ma oznaczać osiągnięcie pożądanego przez uprawnionego rezultatu bezpośrednio już w sądzie, w którym złożono wniosek na podstawie konwencji. Czynność zostaje przedsięwzięta bezpośrednio w celu określonym w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. m.in. wtedy, gdy może być uznana za obiektywnie skuteczną, tj. mogącą doprowadzić do jednego z celów wymienionych w tym przepisie.

W judykaturze wielokrotnie wskazywano, że przy wykładni norm prawa będących podstawą rozstrzygnięć dotyczących dzieci sądy powinny kierować się interesem dziecka jako wartością nadrzędną, a dobro dzieci uwzględniać jako dyrektywę generalną (III CZP 48/92, III CZP 92/91, V CKN 1237/00, II CKN 796/00, II CKN 855/97, III CZP 72/10).

Uchwała SN z dnia 24 lutego 2011 r., III CZP 137/10

Standard: 15125 (pełna treść orzeczenia)