Odpowiedzialność powiatu z tytułu naruszenia dóbr osobistych przez starostę

Dopuszczalność odpowiedzialności cywilnej powiatu, będącego osobą prawną (art. 2 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym) z tytułu naruszenia dóbr osobistych nie powinna budzić wątpliwości. Nie sprzeciwia się temu szczególny status powiatu jako lokalnej wspólnoty samorządowej wraz z odpowiednim terytorium powołanej do wykonywania przewidzianych ustawowo zadań publicznych we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność (art. 1 oraz art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym).

Powiat może więc odpowiadać za naruszenie dóbr osobistych innych osób (fizycznych lub prawnych), którego dopuścił się jego organ. Organami powiatu są rada powiatu i zarząd powiatu (art. 8 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym). Zarząd powiatu jest organem wykonawczym, a w jego skład wchodzi starosta - jako przewodniczący - wicestarosta i pozostali członkowie (art. 26 ustawy o samorządzie powiatowym). Jako organ wykonawczy powiatu zarząd - przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu (art. 33 ustawy o samorządzie powiatowym) - wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone ustawowo, do których należy między innymi zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu (art. 32 ust. 1 i ust. 2 pkt 5 ustawy o samorządzie powiatowym). Starosta powiatu organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz (co szczególnie ważne) reprezentuje powiat na zewnątrz (art. 34 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym).

Należy zatem przyjąć, że zachowanie starosty (osoby fizycznej) bezpośrednio naruszające dobra osobiste innego podmiotu może powodować odpowiedzialność powiatu z tytułu naruszenia tych dóbr. Odpowiedzialność ta będzie oczywiście zależeć od konkretnych okoliczności faktycznych, w jakich starosta dopuścił się naruszenia dóbr osobistych, a w szczególności ustalenia, czy działał we własnym imieniu, czy też w imieniu zarządu powiatu jako organu powiatu (osoby prawnej). Skoro orzekające w sprawie Sądy ustaliły, że Starosta T. (osoba fizyczna), wyrażając krytyczne opinie o powódce, działał jako przedstawiciel lokalnej wspólnoty samorządowej (jako reprezentant powiatu, czyli jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej szkołę, w której pracowała powódka) - a takie ustalenie wiąże Sąd Najwyższy zgodnie z art. 39813 § 2 k.p.c. - to przypisanie odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych powódki Powiatowi T. (a nie Starostwu Powiatowemu będącemu jedynie aparatem pomocniczym Starosty - art. 33 ustawy o samorządzie powiatowym), było prawidłowe, niezależnie od możliwości odpowiedzialności samego Starosty (jako osoby fizycznej, której powódka nie pozwała).

Wyrok SN z dnia 3 grudnia 2010 r., I PK 120/10

Standard: 15085 (pełna treść orzeczenia)