Przepadek przedmiotów służących do popełnienia czynu karalnego (art. 6 pkt 8 u.p.n.)

Sąd rodzinny może na podstawie art. 100 k.k. w zw. z art. 14 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r., Nr 11, poz. 109, ze zm.) orzec przepadek przedmiotów służących do popełnienia czynu karalnego przez nieletniego, w stosunku do którego nie wszczęto postępowania o ten czyn z powodu niecelowości orzekania środków wychowawczych.

Uchwała SN z dnia 13 stycznia 2005 r., akt III CZP 70/04

Standard: 14326 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli w prawomocnie zakończonym postępowaniu opiekuńczo-wychowawczym, w którym zastosowano wobec nieletniego środek wychowawczy w postaci upomnienia, sąd nie orzekł o przepadku na rzecz Skarbu Państwa środka odurzającego, postanowienie w tym przedmiocie może być wydane w postępowaniu określonym w art. 22 ust. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198). Postanowienie to podlega zaskarżeniu apelacją.

Przewidziany w art. 6 pkt 8 środek w postaci przepadku rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego jest środkiem szczególnym, o charakterze przede wszystkim zapobiegawczym, a niekiedy także wychowawczym. Nie ulega wątpliwości, że środek ten powinien być orzekany razem z innymi środkami wychowawczymi, by wzmocnić ich oddziaływanie, w niektórych wypadkach orzeczenie tego środka jest wręcz niezbędne (np. gdy chodzi o dowód rzeczowy w postaci przedmiotów, których posiadanie jest prawnie zakazane, jak broń czy narkotyki). W sytuacji, w której sąd nie orzekł o przepadku rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem przestępstwa, pomimo że zachodziła taka potrzeba, zastosowanie tego środka może nastąpić bądź w postępowaniu odwoławczym, bądź w toku postępowania wykonawczego. Problem powstaje wówczas, gdy w postępowaniu opiekuńczo – wychowawczym zastosowano jedynie środek wychowawczy w postaci upomnienia, a postanowienie stało się prawomocne. Postanowienie takie, jako orzeczenie merytoryczne, korzysta z powagi rzeczy osądzonej (art. 366 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. i art. 20 u.p.n.), nie może więc być zmienione ani uchylone, oznaczałoby to bowiem niedopuszczalne orzekanie w tej samej sprawie opiekuńczo-wychowawczej (art. 523 k.p.c. w zw. z art. 20 u.p.n.). Po udzieleniu upomnienia postępowanie wykonawcze nie toczy się, bowiem środek wychowawczy został już zrealizowany, nie istnieje więc możliwość skorzystania z trybu określonego w art. 79 u.p.n.

Uchwała SN z dnia 13 stycznia 2005 r.,akt III CZP 69/04

Standard: 14327 (pełna treść orzeczenia)