Rozszerzenie żądania, zmiana powództwa w postępowaniu apelacyjnym

W postępowaniu procesowym na etapie postępowania apelacyjnego zmiana powództwa w aspekcie podmiotowym jest w ogóle niedopuszczalna. Dzieje się tak jednak nie ze względu na zakaz przewidziany w art. 383 k.p.c., ale z uwagi na wyłączenie stosowania w tym postępowaniu art. 194-196 i 198 k.p.c. (art. 391 § 1 zd. 2 k.p.c.). Nie jest więc możliwe wystąpienie w postępowaniu apelacyjnym z roszczeniem przeciwko innemu pozwanemu albo na rzecz innego powoda, czy też objęcie wyrokiem (w przypadku powództwa o ustalenie lub ukształtowanie) dodatkowych podmiotów.

W postępowaniu nieprocesowym sytuacja kształtuje się jednak odmiennie. Zgodnie bowiem z art. 510 § 1 k.p.c. zainteresowany może wziąć udział w każdym stanie sprawy aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji. Nie ulega wątpliwości, że przepis ten powinien być traktowany jako szczególny względem art. 391 § 1 k.p.c., umożliwiając dokonywanie przekształceń podmiotowych w postępowaniu nieprocesowym także na etapie postępowania apelacyjnego. Na tym etapie możliwie jest więc wezwanie do udziału w sprawie zainteresowanego.

W postępowaniu nieprocesowym dopuszczalna jest zatem zmiana żądania wniosku polegająca na wskazaniu innej osoby, na rzecz której ma nastąpić zasiedzenie służebności przesyłu, również w postępowaniu apelacyjnym. Taka zmiana jest tym bardziej dopuszczalna, jeżeli nie ma konieczności rozszerzenia kręgu uczestników postępowania z uwagi na to, że zainteresowany, który ma nabyć służebność przez zasiedzenie jest już uczestnikiem postępowania lub uczestnikiem jest następca prawny zasiadującego.

Postanowienie SN z dnia 29 października 2024 r., II CSKP 171/23

Standard: 88611 (pełna treść orzeczenia)

Zmiana powództwa nie może nastąpić w postępowaniu apelacyjnym, gdyż w myśl art. 383 k.p.c. w postępowaniu tym nie można rozszerzać żądania pozwu ani występować z nowymi roszczeniami (w tym opartymi na innej podstawie faktycznej), poza sytuacjami, w których - w przypadku zmiany okoliczności - można żądać zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenia powtarzające się - świadczeń za dalsze okresy.

Wyrok SN z dnia 29 listopada 2018 r., IV CSK 378/17

Standard: 26050 (pełna treść orzeczenia)